Sobór Trójcy Świętej we Wiaźmie
Sobór Trójcy Świętej – prawosławny sobór we Wiaźmie, katedra eparchii wiaziemskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.
 6710051000
| |||||||||||||||||||||
| sobór katedralny | |||||||||||||||||||||
 Widok ogólny | |||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||||
| Eparchia | |||||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne |
Święto Trójcy Świętej | ||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie obwodu smoleńskiego  | |||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Rosji  | |||||||||||||||||||||
 55°12′43,7″N 34°17′13,4″E/55,212139 34,287056
| |||||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||||
Historia edytuj
Sobór znajduje się w historycznym centrum miasta, na Wzgórzu Soborowym, na miejscu średniowiecznego grodziska. Pierwsza cerkiew na tym miejscu powstała przed 1015. Była to świątynia drewniana, której patronem był św. Mikołaj. W 1239, gdy Wiaźma stała się centrum udzielnego księstwa, uzyskała status soboru. W 1409 pochowano w nim księcia wiaziemskiego Symeona, zamordowanego przez księcia smoleńskiego Jerzego[1]. Status soboru obiekt zachował także po tym, gdy księstwo wiaziemskie przestało istnieć[1]. W 1514, po zdobyciu Smoleńska, na nabożeństwie dziękczynnym modlił się w nim wielki książę Wasyl III. W 1565 Iwan IV Groźny przekazał duchowieństwu soboru synodyk z imionami osób, które zostały stracone z jego rozkazu, z polecenie wznoszenia za nich modlitwy[1].
W końcu XVI w. sobór św. Mikołaja był już poważnie zniszczony i z polecenia Borysa Godunowa został rozebrany. Na jego miejscu wzniesiono nowy sobór, pod tym samym wezwaniem, z trzema bocznymi ołtarzami Trzech Świętych Hierarchów, św. Sergiusza z Radoneża i Narodzenia Pańskiego. W 1610 sobór został zniszczony przez wojska polskie. Po zakończeniu Wielkiej Smuty car Michał I polecił odnowić obiekt i poświęcić go ponownie, zmieniając patrona na Trójcę Świętą, której wspomnienie przypadało w dniu podpisania pokoju w Polanowie[1]. W 1654 car z rodziną, w towarzystwie patriarchy moskiewskiego i całej Rusi Nikona, osobiście odwiedził świątynię. Dla upamiętnienia tego wydarzenia dwadzieścia lat później władca przekazał fundusze na budowę nowego murowanego soboru, wzniesionego w latach 1674–1676[1].
W 1773 sobór został rozbudowany o ołtarz boczny Iwerskiej Ikony Matki Bożej, której przypisywano ocalenie Wiaźmy przed zarazą. Jego fundatorem był kupiec Awksientij Fatow, zaś kopię ikony sprowadzili do świątyń w 1765 bracia Kałasznikow, również zajmujący się handlem[1].
Sobór został zniszczony podczas wojny rosyjsko-francuskiej w 1812. W tej części obiektu, która nie uległa spaleniu, wojska francuskie urządziły magazyn. W latach 1813–1815 świątynia została odbudowana z funduszy wydzielonych przez Świątobliwy Synod Rządzący. W 1836 dzwonnica soboru zawaliła się i nie została odbudowana; z pozostałych po niej cegieł wzniesiono kaplicę przy Moście Smoleńskim. W latach 1847–1849 z funduszy ofiarowanych przez kupca Piotra Sabielnikowa do świątyni dostawiono boczny ołtarz Świętych Borysa i Gleba, zaś rok później w miejsce zniszczonej dzwonnicy wzniesiono nową[1].
W Związku Radzieckim cerkiew poniosła poważne straty – w czasie kampanii konfiskaty majątku ruchomego Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego wyniesiono z niej srebrne koszulki z ikon, cenne elementy wyposażenia. Siedem lat później sobór zamknięto, a przechowywane w niej do tej pory przedmioty zostały zniszczone[1]. Władze zgodziły się na ponowne otwarcie obiektu w końcu 1941. Sobór był remontowany w latach 1974–1977 oraz 1982–2000[1].