Solar Dynamics Observatory

Solar Dynamics Observatory, SDO (pol. obserwatorium dynamiki Słońca) – satelita naukowy badający dynamikę aktywności słonecznej; pierwsza misja NASA w ramach programu „Żyjąc z gwiazdą” (ang. Living with a star). Satelita został wyniesiony w przestrzeń kosmiczną 11 lutego 2010 roku[1]. Szacunkowy czas trwania misji podstawowej wynosi 5 lat, z szansą przedłużenia do 10.

Solar Dynamics Observatory
Ilustracja
Inne nazwy

SDO

Zaangażowani

NASA Stany Zjednoczone

Indeks COSPAR

2010-005A

Indeks NORAD

36395

Rakieta nośna

Atlas V/401

Miejsce startu

Cape Canaveral Air Force Station, Stany Zjednoczone

Orbita (docelowa, początkowa)
Okrążane ciało niebieskie

Ziemia

Perycentrum

36 000 km

Apocentrum

36 000 km

Nachylenie

28,5°

Czas trwania
Początek misji

11 lutego 2010 (15:23 UTC)

Wymiary
Wymiary

dł. 4,5 m × szer. 2,22 m × rozp. maks. 6,25 m

Masa całkowita

3200 (w tym 1400 paliwa) kg

Masa aparatury naukowej

270 kg

Cele naukowe edytuj

Orbita edytuj

SDO został umieszczony na orbicie geosynchronicznej, nachylonej do równika pod kątem 28,5°, na przecięciu ze 102 południkiem geograficznym zachodnim. Zapewni ona niemal ciągłą widzialność Słońca. Dwa razy do roku satelita będzie doświadczał zaćmienia Słońca przez Ziemię, o maksymalnej długości 72 minut.

Budowa i działanie edytuj

Zasilanie edytuj

Panele ogniw słonecznych satelity, o powierzchni 6,5 m² mogą generować energię elektryczną o mocy do 1540 W.

Wyposażenie naukowe edytuj

 
Instrumenty naukowe i anteny na satelicie SDO
  • Zestaw obrazujący atmosferę (ang. Atmospheric Imaging Assembly, AIA) zaprojektowany do obserwacji tarczy i atmosfery Słońca, do odległości 1,3 jego promienia, w ultrafiolecie. Składa się z czterech teleskopów typu Ritcheya-Chrétiena. Każdy z nich może pracować niezależnie, używając w tym czasie różnych filtrów. AIA pozwoli rejestrować obrazy z rozdzielczością czasową poniżej 10 sekund dla 8 filtrów i rozdzielczością kątową 1 sekundy łuku. AIA stanowi rozwinięcie przyrządów EIT, na sondzie SOHO, a SECCHI, na sondach STEREO.
  • Przyrząd obrazowania heliosejsmologicznego i magnetycznego (ang. Helioseismic and Magnetic Imager, HMI) stanowi rozbudowaną wersję instrumentu MDI sondy SOHO. Zapewnia większą rozdzielczość przestrzenną i czasową. Składa się z teleskopu, zestawów filtrów i kamery CCD. Przyrząd pozwala na pomiar ruchu fotosfery Słońca w każdym punkcie obrazu (pikselu). Na tej podstawie takich obrazów możliwe jest modelowanie oscylacji oraz badanie struktury wewnętrznej Słońca. Wartości i kierunek pola magnetycznego otrzymywane są przez pomiar natężenia linii fotosferycznej niklu (Ni I 6768 Å) w 6 punktach profilu tej linii oraz czterech różnych polaryzacji światła.
    Szczegółowe obrazy zarejestrowane przez SDO w latach 2011-2012 pomogły naukowcom odkryć nowe tajemnice dotyczące Słońca.
  • Eksperyment pomiaru zmienności skrajnego ultrafioletu (ang. Extreme Ultraviolet Variability Experiment, EVE)
Ma za zadanie mierzyć strumień promieniowania słonecznego w zakresie ultrafioletu, 0,1-105 nm. Jednocześnie, w wybranych zakresach przyrząd będzie rejestrował widmo, z rozdzielczością spektralną 0,1 nm, co 10 sekund.


Ważniejsze obserwacje

  • "Wiele oczu SDO" - obraz Słońca rejestrowany przez 17 godzin na różnych długościach fal.
    28 listopada 2013 – zbliżenie się do peryhelium i wyparowanie komety C/2012 S1 (ISON)[2] (miała być ona kometą stulecia, jedną z najjaśniejszych kiedykolwiek obserwowanych).

Przypisy edytuj

  1. About The SDO Mission. [dostęp 2010-02-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-26)].
  2. Karen C. Fox: Comet ISON Fizzles as it Rounds the Sun. NASA, 2013-11-28. [dostęp 2013-11-29]. (ang.).

Linki zewnętrzne edytuj