Soweto – zespół gmin miejskich w Południowej Afryce, w prowincji Gauteng, w południowo-zachodniej części Johannesburga. Około 1,7 mln mieszkańców. (2008). Obecnie pełni głównie funkcje mieszkaniowe dla ludności czarnej. Czwarte co do wielkości miasto kraju.

Soweto
Ilustracja
Państwo

 Południowa Afryka

Prowincja

Gauteng

Powierzchnia

150 km²

Populacja (2011)
• liczba ludności
• gęstość


1 848 669[1]
12 324 os./km²

Kod pocztowy

4309

Położenie na mapie Gautengu
Mapa konturowa Gautengu, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Soweto”
Położenie na mapie Południowej Afryki
Mapa konturowa Południowej Afryki, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Soweto”
Ziemia26°15′S 27°51′E/-26,250000 27,850000

Historia edytuj

 
Ulica w Soweto

Historia Soweto rozpoczęła się w 1904 roku (wtedy Klipspruit), kiedy to zbudowane zostało tu osiedle pracownicze dla robotników zatrudnionych w tutejszej kopalni[potrzebny przypis]. W krótkim czasie potem nastąpił gwałtowny przyrost liczby ludności, gdyż apartheidowski rząd w Johannesburgu przeznaczył ten obszar na dzielnicę dla czarnych. Nazwa Soweto jest skrótowcem utworzonym od słów South-Western Townships (z ang. „osiedla południowo-zachodnie”)[2].

Początki obecnej zabudowy miasta sięgają 1954, kiedy to rząd południowoafrykański postanowił zlikwidować slumsy wokół Johannesburga. Część z nich zmodernizowano, a część zlikwidowano, a mieszkańców umieszczono w Soweto, tak by mieć nad nimi lepszy nadzór policyjny. Każda z rodzin otrzymała wówczas domek wydzierżawiony na okres 30 lat[3]. W 1963 roku nastąpiło połączenie czterech okolicznych osiedli o podobnym charakterze w jedno miasto Soweto[4]. Od 1970 do 1984 liczba mieszkańców miasta potroiła się. W pierwszej połowie lat 80. XX wieku istniał tu tylko jeden szpital (Baragwanath), a śmiertelność niemowląt przekraczała 36%. Nie wybudowano tu zakładów pracy – miasto było sypialnią, z której ludność dojeżdżała do pracy w inne miejsca[3].

Osoby i problemy edytuj

Soweto jest symbolem walki o zniesienie apartheidu, w tym mieście zamieszkiwali popularni działacze tj. Nelson Mandela czy Desmond Tutu. Na pamiątkę wybuchu protestów (16 czerwca) i masakry protestujących dzieci, dokonanej 19 czerwca 1976 przez policję[5], od 16 czerwca 1991 obchodzony jest w tym dniu Międzynarodowy Dzień Dziecka Afrykańskiego.

Przypisy edytuj

  1. Populacja
  2. Soweto, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-06-10] (ang.).
  3. a b Juliusz Głodek, Soweto, w: Poznaj Świat, nr 11/1985, s.23-24, ISSN 0032-6143
  4. https://archive.is/20091128024403/http://www.sahistory.org.za/pages/places/villages/gauteng/soweto/history.htm Pierwsza wzmianka o Soweto
  5. Oxford Wielka Encyklopedia Świata. T. 20. Poznań: Oxford Educational, 2006, s. 313. ISBN 83-7425-500-5.