Spółgłoska nosowa wargowo-zębowa

Spółgłoska nosowa wargowo-zębowa – rodzaj dźwięku spółgłoskowego występujący w językach naturalnych. W międzynarodowej transkrypcji fonetycznej IPA oznaczanej symbolem: [ɱ].

Spółgłoska nosowa wargowo-zębowa

Numer IPA	115
ɱ
Jednostka znakowa	ɱ
Unikod	U+0271
UTF-8 (hex)	c9 b1
Inne systemy
X-SAMPA	F
Kirshenbaum	M
IPA Braille↗	⠖⠍
Przykład
informacje • pomoc
Obraz znaku
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.

Artykulacja

Opis

W czasie artykulacji podstawowego wariantu [ɱ]:

• modulowany jest prąd powietrza wydychanego z płuc, czyli artykulacja tej spółgłoski wymaga inicjacji płucnej i egresji,
• tylna część podniebienia miękkiego znajduje się w luźnej pozycji, prąd powietrza uchodzi przez nos
• prąd powietrza w jamie ustnej przepływa ponad całym językiem lub przynajmniej powietrze uchodzi wzdłuż środkowej linii języka
• dolna warga kontaktuje się z górnymi siekaczami, tworząc zwarcie. Dochodzi do zablokowania przepływu powietrza przez jamę ustną, jednakże podniebienie miękkie jest opuszczone i powietrze uchodzi przez nos.
• wiązadła głosowe periodycznie drgają, spółgłoska ta jest dźwięczna
• pozycja języka i ust może zależeć od kontekstu, w jakim występuje głoska.

Warianty

Opisanej powyżej artykulacji może towarzyszyć dodatkowo:

• wzniesienie środkowej części grzbietu języka w stronę podniebienia twardego, mówimy wtedy o spółgłosce zmiękczonej (spalatalizowanej): [ɱʲ]
• wzniesienie tylnej części grzbietu języka w kierunku podniebienia tylnego, mówimy spółgłosce welaryzowanej: [ɱˠ]
• zaokrąglenie warg, mówimy wtedy o spółgłosce labializowanej [ɱʷ]

Przykłady

• w wielu językach głoska ta jest alofonem spółgłoski [m] w pozycji przed spółgłoską wargowo-zębową
  • w języku polskim: symfonia [sɨɱˈfɔɲja]

Terminologia

Spółgłoska wargowo-zębowa to inaczej spółgłoska labiodentalna.

Zobacz też

• spółgłoska nosowa dwuwargowa [m]