Stuart Whitman: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
Nie podano opisu zmian |
m Wycofano edycję użytkownika Mirus255 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to 37.47.202.111. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
| (Nie pokazano 24 wersji utworzonych przez 15 użytkowników) | |||
Linia 1:
{{Aktor infobox
|imię i nazwisko = Stuart Whitman
|
|grafika = Stuart Whitman in The Longest Day (publicity still).jpg
|opis grafiki = Stuart Whitman na fotosie promocyjnym do filmu ''[[Najdłuższy dzień]]'' (1962)
|
|prawdziwe imię i nazwisko = Stuart Maxwell Whitman
|data
|miejsce
|
|
|
|współmałżonek = Patricia LaLonde<br />{{small|(1952-1966; rozwód)}}<br />Caroline Boubis<br />{{small|(1966-1974; rozwód)}}<br />Julia Vadimovna Paradiz<br />{{small|(2006-2020; jego śmierć)}}
|
|
|
|
|www =
}}
'''Stuart Maxwell Whitman''' (ur. [[1 lutego]] [[1928 w filmie|1928]] w [[San Francisco]], zm. [[16 marca]] [[2020 w filmie|2020]] w [[Montecito]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.dailystar.co.uk/showbiz/breaking-stuart-whitman-dead-oscar-21708180|autor=Ailbhe MacMahon (2020-03-17)|tytuł=Stuart Whitman dead: Oscar-nominated star dies aged 92 amid skin cancer battle|opublikowany=„[[Daily Star]]”|język =en|data dostępu =2020-03-17}}</ref>) – amerykański aktor filmowy i telewizyjny.
Występował w wielu [[Film kultowy|kultowych]] westernach, w tym ''[[W kraju Komanczów]]'' (1961) u boku [[John Wayne|Johna Wayne’a]]. W [[35. ceremonia wręczenia Oscarów|1962]] był nominowany do [[Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego|Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego]] w dramacie ''Piętno'' (1961)<ref>{{Cytuj stronę|url=https://www.allmovie.com/artist/stuart-whitman-p76023|autor=Sandra Brennan|tytuł=Stuart Whitman Biography|opublikowany=[[AllMovie]]|język =en|data dostępu =2020-03-17}}</ref>. Whitman służył również w [[United States Army]] w trakcie [[II wojna światowa|II wojny światowej]], a także osiągnął niemałe sukcesy w [[boks]]ie.
1 lutego 1998 otrzymał własną [[Gwiazdy Hollywood Walk of Fame|gwiazdę]] w [[Aleja Gwiazd w Los Angeles|Alei Gwiazd w Los Angeles]] znajdującą się przy 7083 [[Hollywood Boulevard]]<ref>{{Cytuj stronę|url=https://walkoffame.com/stuart-whitman/|tytuł=Stuart Whitman|opublikowany=Walk of Fame|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref><ref>{{Cytuj stronę|url=https://projects.latimes.com/hollywood/star-walk/stuart-whitman/index.html|autor=Zohreen Adamjee, Hedda Hopper|data=2010-06-21|tytuł=Hollywood Star Walk: Stuart Whitman|opublikowany=„[[Los Angeles Times]]”|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>.
== Życiorys ==
=== Wczesne lata ===
Urodził się w San Francisco w [[Kalifornia|Kalifornii]] w rodzinie pochodzenia [[Żydzi aszkenazyjscy|żydowskiego]]<ref name="ethni">{{cytuj stronę|url=https://ethnicelebs.com/stuart-whitman|data=2015-03-18|tytuł=Stuart Whitman What Nationality Ancestry Race|opublikowany=EthniCelebs.com|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=https://news.google.com/newspapers?nid=883&dat=19590828&id=ZTshAAAAIBAJ&pg=5934,780067|autor=Herbert G. Luft|data=1959-10-02|tytuł=The Jewish Year in Hollywood|opublikowany=The Canadian Jewish Chronicle|język=en |data dostępu=2023-07-05}}</ref><ref name="harold">{{cytuj |url=https://www.heraldscotland.com/opinion/18335640.obituary-stuart-whitman-actor-starred-westerns-oscar-nominated-role-convicted-child-molester/|autor=Brian Pendreigh|data=2020-03-26|tytuł=Obituary: Stuart Whitman, actor who starred in westerns and was Oscar-nominated for role as convicted child molester|opublikowany=The Herald Scotland|język=en |data dostępu=2023-07-05| archiwum =https://archive.is/aW0G8| zarchiwizowano = 2023-07-05}}</ref> jako starszy z dwóch synów. Jego matka, Cecilia (z domu Gold), była żydowską imigrantką z [[Rosja|Rosji]]<ref name="ethni"/>. Jego ojciec, Joseph Charles Whitman, urodził się w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]] w rodzinie polsko–żydowskich imigrantów<ref name="ethni"/>. Miał młodszego brata Kippa Anthony’ego (ur. 1946)<ref>{{IMDb|osoba|0926158|Kipp Whitman}}</ref>. Jego rodzina miała także korzenie [[Amerykanie pochodzenia rosyjskiego|rosyjskie]], [[Szkoci|szkockie]], [[Irlandczycy|irlandzkie]] i [[Amerykanie pochodzenia angielskiego|angielskie]]<ref name="harold"/>.
Whitman interesował się aktorstwem od piątego roku życia. Jego ojciec w tym czasie pracował jako bileter w [[Tammany Hall]] i czasami pozwalano mu oglądać sztuki teatralne. Jego rodzice pobrali się jako nastolatki i często podróżowali w dzieciństwie – jego ojciec został prawnikiem, który przeniósł się do branży deweloperskiej. Whitman rozpoczął naukę w Nowym Jorku, na [[Manhattan]]ie i w [[Poughkeepsie (Nowy Jork)|Poughkeepsie]]<ref>„Films and Filming”, Hansom Books, 1958</ref>. Jego wujek Ben uważał, że ma potencjał jako bokser i potajemnie go trenował. Kiedy wybuchła [[II wojna światowa]], jego rodzina osiedliła się w [[Los Angeles]], gdzie w 1945 ukończył Hollywood High School<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/stuart-whitman-dead-cimarron-strip-mark-star-was-92-1033764/|autor=Mike Barnes|data=2020-03-17|tytuł=Stuart Whitman, Star of ‘Cimarron Strip’ and ‘The Mark,’ Dies at 92|opublikowany=„[[The Hollywood Reporter]]”|język=en|data dostępu=2023-07-04}}</ref>. Następnie zaciągnął się do [[United States Army]] i przez trzy lata służył w [[Korpus Inżynieryjny Armii Stanów Zjednoczonych|Korpusie Inżynierów]] w [[Fort Lewis]] w stanie [[Waszyngton (stan)|Waszyngton]]. Whitman został honorowo zwolniony w 1948<ref name="ring">{{cytuj stronę|url=https://ringsidereport.com/?p=86771|tytuł=Film and TV Actor Stuart Whitman Dead at 92|opublikowany=RingSide Report|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>. W tym okazjonalnie boksował, wygrywając 31 ze swoich 32 rund<ref name="ny">{{cytuj stronę|url=https://www.nytimes.com/2020/03/17/movies/stuart-whitman-dead.html|autor=Ashley Southall|data=2020-03-17|tytuł=Stuart Whitman, Leading Man on Big and Small Screens, Dies at 92|opublikowany=„[[The New York Times]]”|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>.
=== Kariera ===
Studiował [[prawo]] w Los Angeles City College, gdzie został dostrzeżony przez łowcę talentów<ref name="ring"/> i zadebiutował na ekranie jako Kip Whitman w niewielkiej roli w filmie fantastycznonaukowym [[Rudolph Maté|Rudolpha Maté]] ''When Worlds Collide'' (1951)<ref name="fr">{{cytuj stronę|url=http://www.filmreference.com/film/84/Stuart-Whitman.html|tytuł=Stuart Whitman Biography (1926?–)|opublikowany=Film Reference|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>. Potem wziął udział w filmie fantastycznonaukowym [[Robert Wise|Roberta Wise’a]] ''[[Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia (film 1951)|Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia]]'' (1951). Na swoim koncie miał udział w wielu produkcjach filmowych i telewizyjnych, m.in.: ''Człowiek, którego już nie ma'' (1958), ''Wściekłość i wrzask'' (1959), ''[[Najdłuższy dzień]]'' (1962) czy ''[[Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach]]'' (1965).
[[Alfred Hitchcock]] rozważał jego kandydaturę, wraz z [[Cliff Robertson|Cliffem Robertsonem]], [[Robert Loggia|Robertem Loggią]] i [[Tom Tryon|Tomem Tryonem]], do roli Sama Loomisa w ''[[Psychoza (film)|Psychozie]]'' (1960), ale rola przypadła [[John Gavin|Johnowi Gavinowi]]. Za kreację Jima Fullera, który wychodzi na wolność po spędzeniu trzech lat w więzieniu za próbę [[Wykorzystywanie seksualne dzieci|molestowania dziecka]] w dramacie ''Piętno'' (1961) został nominowany do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]]. Wcielił się w postać [[Jonathan i Martha Kentowie|Jonathana Kenta]], ojca [[Superman|Clarka Kenta]] ([[John Newton (aktor)|John Newton]]/[[Gerard Christopher]]) w serialu [[DC Comics]] ''Superboy'' (1988–1992)<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.rottentomatoes.com/celebrity/stuart_whitman|tytuł=Stuart Whitman|opublikowany=[[Rotten Tomatoes]]|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>.
12 października 2007 otrzymał nagrodę Silver Spur w Sportsmen’s Lodge w Studio City.
== Życie prywatne ==
13 października 1952 zawarł związek małżeński z Patricią Ann LaLonde, z którą miał czworo dzieci – dwóch synów: Tony’ego (ur. 1953), Michaela (ur. 1954) i Scotta (ur. 1958) oraz córkę Lindę (ur. 1956)<ref>{{cytuj stronę|url=https://deadline.com/2020/03/stuart-whitman-dead-cimarron-strip-oscar-nominated-actor-the-mark-obituary-1202885759/|autor=Dino-Ray Ramos|data=2020-03-17|tytuł=Stuart Whitman Dies: ‘Cimarron Strip’ Star And Oscar-Nominated Actor Was 92|opublikowany=Deadline|język=en|data dostępu=2023-07-04}}</ref>. W październiku 1966 doszło do rozwodu. 5 listopada 1966 poślubił Carol Vogel, z którą miał syna Justina. Rozwiedli się w lutym 1976. W 2006 ożenił się z Julią Vadimovną Paradi<ref>{{cytuj stronę|url=https://brazendenver.com/julia-vadimovna-paradiz/|autor=Alex Curren|data=2022-10-15|tytuł=Julia Vadimovna Paradiz: Stuart Whitman’s Wife|opublikowany=BrazenDenver|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>.
=== Śmierć ===
16 marca 2020 zmarł w swoim domu w [[Montecito]] w Kalifornii w wieku 92 lat. W ostatnich chwilach towarzyszyła mu najbliższa rodzina. Jak podał portal TMZ, aktor chorował na [[Nowotwór złośliwy skóry|raka skóry]]<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.tmz.com/2020/03/17/actor-stuart-whitman-dead-dies-92/|data=2020-03-17|tytuł=Actor Stuart Whitman Dead Dies 92|opublikowany=TMZ|język=en|data dostępu=2023-07-05}}</ref>.
== Filmografia ==
=== Filmy ===
* ''[[Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia (film 1951)|Dzień, w którym zatrzymała się Ziemia]]'' (1951) jako wartownik
* ''[[Barbed Wire]]'' (1952) jako handlarz bydłem
* ''[[One Minute to Zero]]'' (1952) jako oficer
* ''[[Człowiek z Alamo]]'' (1953) jako ordynans
* ''[[Należysz do mnie]]'' (1953) jako Dick
* ''[[The All American]]'' (1953) jako Zip Parker
* ''[[The Veils of Bagdad]]'' (1953) jako sierżant
* ''[[Appointment in Honduras]]'' (1953) jako telegrafista
* ''[[Walking My Baby Back Home]]'' (1953) jako pacjent
* ''[[Co się zdarzyło w Silver Lode]]'' (1954) jako Wicker
* ''[[Rapsodia (film)|Rapsodia]]'' (1954) jako Dove
* ''[[Prisoner of War]]'' (1954) jako kapitan
* ''[[Diane]]'' (1956) jako spadkobierca/dziedzic Księcia Henri
* ''[[Siedmiu ludzi do zabicia]]'' (1956) jako por. Collins
* ''[[Bombowce B-52]]'' (1957) jako mjr Sam Weisberg
* ''[[Człowiek, którego już nie ma]]'' (1958) jako Charley Bongiorno
* ''[[Cienista droga]]'' (1959) jako Tom Ping
* ''[[Wściekłość i wrzask (film)|Wściekłość i wrzask]]'' (1959) jako Charlie Bush
* ''[[Historia Rut]]'' (1960) jako [[Booz]]
* ''[[Piętno (film 1961)|Piętno]]'' (1961) jako Jim Fuller
* ''[[Franciszek z Asyżu (film 1961)|Franciszek z Asyżu]]'' (1961) jako hrabia Paolo
* ''[[W kraju Komanczów]]'' (1961) jako Paul Regret
* ''[[Najdłuższy dzień]]'' (1962) jako por. Sheen
* ''[[Ścigani przez śmierć]]'' (1963) jako kpt. Allan Morley
* ''[[Rio Conchos]]'' (1964) jako kpt. Haven
* ''[[Ci wspaniali mężczyźni w swych latających maszynach]]'' (1965) jako Orvil Newton
* ''[[Miasto pod wodą]]'' (1971) jako adm. Michael Matthews
* ''[[Kapitan Apacz]]'' (1971) jako Griffin
* ''[[Noc lepusa]]'' (1972) jako Roy Bennett
* ''[[Szalona mama]]'' (1975) jako Jim Bob
* ''[[Biały bizon]]'' (1977) jako Winifred Coxy
* ''[[Zjedzeni żywcem (film 1977)|Zjedzeni żywcem]]'' (1977) jako szeryf Martin
* ''[[Pirat (film 1978)|Pirat]]'' (1978) jako Terry Sullivan
* ''[[Motylek (film 1982)|Motylek]]'' (1982) jako wielebny Rivers
* ''[[Szef mafii]]'' (1990) jako Don Fransisco
* ''[[Prywatne porachunki]]'' (1993) jako Alexander Winters
* ''[[Człowiek prezydenta]]'' (2000) jako George Williams
=== Seriale telewizyjne ===
* ''[[Gunsmoke]]'' (1955–75) jako Bart (gościnnie, 1956)
* ''[[Ulice San Francisco]]'' (1972–77) jako Nick Carl (gościnnie, 1973)
* ''[[Quincy (serial telewizyjny 1976)|Quincy]]'' (1976–83) jako szeryf Parsons (gościnnie, 1977)
* ''[[Wyspa fantazji]]'' (1978–84) – różne role w 7 odcinkach
* ''[[Nieustraszony (serial telewizyjny 1982)|Nieustraszony]]'' (1982–86) jako Frank Sanderson (gościnnie, 1984)
* ''[[Hardcastle i McCormick]]'' (1983–86) jako Teddy Hendrix (gościnnie, 1986)
* ''[[Drużyna A]]'' (1983–87) jako Chuck Easterland/Jack Harmon (gościnnie, 1983 i 1985)
* ''[[Niebezpieczne ujęcia]]'' (1984–85) jako szeryf Skinner (gościnnie)
* ''[[Opowieści z ciemnej strony (serial telewizyjny)|Opowieści z ciemnej strony]]'' (1984–88) jako Edward Osborne (gościnnie, 1985)
* ''[[Knots Landing]]'' (1979–93) jako pan Willis (gościnnie, 1990)
* ''[[Napisała: Morderstwo]]'' (1984–96) – różne role w 4 odcinkach
* ''[[Przygody Brisco County Juniora|Przygoda na Dzikim Zachodzie]]'' (1993–94) jako Granville Thorogood (gościnnie)
* ''[[Strażnik Teksasu]]'' (1993–2001) jako Laredo Jake Boyd (gościnnie, 1994)
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
* {{
* {{
* {{NNDB|osoba|543/000110213|Stuart Whitman}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{
[[Kategoria:Amerykańscy aktorzy filmowi]]
[[Kategoria:Amerykańscy aktorzy telewizyjni]]
[[Kategoria:Amerykanie pochodzenia żydowskiego]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w San Francisco]]
[[Kategoria:Urodzeni w 1928]]
[[Kategoria:Zmarli w 2020]]
| |||