Wikipedia

Shing-Tung Yau: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Nie podano opisu zmian
m link niepotrzebny
 
(Nie pokazano 41 wersji utworzonych przez 19 użytkowników)
Linia 1:
{{Biogram infobox
|imię i nazwisko = Shing-Tung Yau
|grafika = Shing-Tung Yau at Harvard.jpg
|imię i nazwisko org =
|pseudonimopis grafiki =
|grafikaalt grafiki = Shing-Tung Yau at Harvard.jpg
|opisdata urodzenia grafiki = [[4 kwietnia]] [[1949]]
|podpismiejsce urodzenia = [[Shantou]], =[[Chiny]]
|data urodzeniaśmierci = [[4 kwietnia]] [[1949]] =
|miejsce urodzeniaśmierci = [[Shantou|Swatow]], [[Chiny]] =
|zawód = [[matematyka|matematyk]]▼
|imię przy narodzeniu =
|dataodznaczenia śmierci = {{order|US-NMS}}
|miejscecommons śmierci =
|przyczyna śmierci =
|miejsce spoczynku =
▲ |zawód = [[matematyka|matematyk]]
|narodowość =
|tytuł =
|edukacja =
|Alma Mater =
|stanowisko =
|wyznanie =
|małżeństwo =
|odznaczenia =
|commons =
|wikicytaty =
|wikiźródła =
|www =
}}
'''Shing-Tung Yau''' ({{chińskie|c=丘成桐|hp=Qiū Chéngtóng}}; ur. [[4 kwietnia]] [[1949]] w [[Shantou]] w Chinach) – [[Chiny|chińsko]]-[[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[matematyk]], laureat [[Medal Fieldsa|Medalu Fieldsa]] z 1982 roku<ref name="Curriculum Vitae">{{cytuj stronę|url=http://archive.is/20141213072602/http://www.doctoryau.com/bio.html|tytuł=Bio / Curriculum Vitae - Shing-Tung Yau|opublikowany=Curriculum Vitae|język=en|data dostępu=2014-12-13}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Fields Medal {{!}} International Mathematical Union (IMU) |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = www.mathunion.org |url = https://www.mathunion.org/imu-awards/fields-medal}}</ref>. Zajmuje się przede wszystkim [[Geometria różniczkowa|geometrią różniczkową]], [[Równanie różniczkowe cząstkowe|równaniami różniczkowymi cząstkowymi]] i [[Fizyka matematyczna|fizyką matematyczną]], m.in. [[Ogólna teoria względności|ogólną teorią względności]] Einsteina. Niekiedy nazywany jest ''cesarzem matematyki''<ref>{{Cytuj |tytuł = Shing-Tung Yau - Author Profile - zbMATH Open |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = zbmath.org |url = https://zbmath.org/authors/?q=ai:yau.shing-tung}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Yau, Shing-Tung |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = Harvard Math |url = https://live-hu-math.pantheonsite.io/people/yau-shing-tung/ |język = en-US}}</ref><ref name=":0">{{Cytuj |autor = Krzysztof Ciepliński |tytuł = Medal Fieldsa i Międzynarodowy Kongres Matematyków |czasopismo = Forum Akademickie |data = 2019 |data dostępu = 2022-10-14 |numer = 10 |url = https://prenumeruj.forumakademickie.pl/fa/2019/10/medal-fieldsa-i-miedzynarodowy-kongres-matematykow/}}</ref>.
'''Shing-Tung Yau''' (ur. 4 kwietnia 1949 w Swatow w Chinach) – [[Stany Zjednoczone|amerykański]] [[matematyka|matematyk]]<ref name="Curriculum Vitae">{{cytuj stronę|url=http://www.doctoryau.com/bio.html|tytuł=Bio / Curriculum Vitae - Shing-Tung Yau|opublikowany=Curriculum Vitae|język=en|data dostępu=2014-12-13}}</ref>.
 
== BiografiaŻyciorys ==
Shing-Tung Yau urodził się 4 kwietnia 1949 roku w SwatowShantou w południowych Chinach; był piątym z ośmiu synów Chen Ying Chiou i Yeuk-Lam Leung Chiou. Jego ojciec z zawodu był ekonomistą i filozofem. W 1968 roku zarobił na studia licencjackie. Rozpoczął studianaukę na [[University of California|Uniwersytecie Kalifornijskim]] w [[Berkeley (Kalifornia)|Berkeley]]<ref name="Shing-Tung Yau">{{cytuj stronę|url=httphttps://www-history.mcsmathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Yau.html/|tytuł=Yau biography - MacTutor History of Mathematics|opublikowany=Shing-Tung Yau|język=en|data dostępu=2014-12-13}}</ref> i w 1971 roku uzyskał doktorat z matematyki<ref name="Curriculum Vitae"/>. W 1972 roku został mianowany profesorem na [[New York University|Uniwersytecie Stanu Nowy Jork]]<ref name="Shing-Tung Yau"/>. WPóźniej 1982przez rokuwiele zostałlat uhonorowanypracował na [[MedalUniwersytet FieldsaHarvarda|MedalemUniwersytecie FieldsaHarvarda]], zagdzie wkładod w2022 geometriijest różniczkowej,emerytowanym któreprofesorem. miałyObecnie wpływjest wdyrektorem astronomiiYau iMathematical wSciences fizyceCenter teoretycznejna [[Uniwersytet Tsinghua|Uniwersytecie Tsinghua]]<ref>{{Cytuj |tytuł name="Curriculum Vitae"Maths genius leaves Harvard to help make China a powerhouse on subject |data = 2022-04-21 |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = South China Morning Post |url = https://www.scmp.com/news/china/science/article/3175081/chinese-born-maths-genius-leaves-harvard-help-china-become |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Leadership-清华丘成桐数学科学中心 |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = ymsc.tsinghua.edu.cn |url = https://ymsc.tsinghua.edu.cn/en/People/Leadership.htm}}</ref>.
 
Wypromował ponad 70 doktorów, jego uczniami są m.in. laureat [[Nagroda Wolfa|Nagrody Wolfa]] [[Richard Schoen]] i nagrodzony Oswald Veblen Prize in Geometry [[Tian Gang]]<ref>{{Cytuj |tytuł = Shing-Tung Yau - The Mathematics Genealogy Project |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu |url = https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=18758}}</ref>.
 
O jego życiu i karierze przeczytać można w książce ''The Shape of a Life''<ref>{{Cytuj |tytuł = The Shape of a Life |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = Yale University Press |url = https://yalebooks.yale.edu/9780300235906/the-shape-of-a-life |język = en-US}}</ref><ref name=":0" />.
 
== Nagrody ==
W 1978 wygłosił wykład plenarny na [[Międzynarodowy Kongres Matematyków|Międzynarodowym Kongresie Matematyków]]<ref>{{Cytuj |tytuł = ICM Plenary and Invited Speakers {{!}} International Mathematical Union (IMU) |data dostępu = 2022-10-09 |opublikowany = www.mathunion.org |url = https://www.mathunion.org/icm-plenary-and-invited-speakers?combine=Yau}}</ref>. Był też jednym z głównych prelegentów na innych ważnych konferencjach, np. w 2019 na [[Dynamics, Equations and Applications (DEA 2019)]]<ref name=":1">{{Cytuj |tytuł = DEA 2019 - plenary speakers |data dostępu = 2022-10-14 |url = https://www.dea.agh.edu.pl/plenaryspeakers}}</ref><ref>{{Cytuj odcinek|tytuł=[DEA 2019] - Shing Tung Yau's plenary lecture|url=https://www.youtube.com/watch?v=TO6pdNhJYhQ|data dostępu=2022-10-14}}</ref>.
 
Wielokrotnie nagradzany. W 1982 został uhonorowany [[Medal Fieldsa|Medalem Fieldsa]] za prace z dziedziny geometrii różniczkowej, mające znaczenie dla rozwoju astronomii i fizyki teoretycznej<ref name="Curriculum Vitae" />. Jest też laureatem m.in. Oswald Veblen Prize in Geometry (1981), [[Nagroda Crafoorda|Nagrody Crafoorda]] (1994), [[Nagroda Wolfa|Nagrody Wolfa]] (2010) i [[Nagroda Shawa|Nagrody Shawa]] (2023)<ref>{{Cytuj |tytuł = Browse Prizes and Awards |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = American Mathematical Society |url = http://www.ams.org/prizes-awards/pabrowse.cgi?parent_id=34 |język = en}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Shing-Tung Yau |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = Crafoord Prize |url = https://www.crafoordprize.se/prize-laureate/shing-tung-yau/ |język = en-GB}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Shing-Tung Yau |data = 2018-12-11 |data dostępu = 2022-10-14 |opublikowany = Wolf Foundation |url = https://wolffund.org.il/2018/12/11/shing-tung-yau/ |język = en-US}}</ref><ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref>{{Cytuj |tytuł = The Shaw Prize |data dostępu = 2023-06-12 |opublikowany = www.shawprize.org |url = http://www.shawprize.org/laureates/mathematical-sciences |język = en}}</ref>.
 
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
 
== Linki zewnętrzne ==
{{DEFAULTSORT:Yay, Tung, -, Shing}}▼
* [https://www.rmf24.pl/nauka/news-prof-shing-tung-yau-sztuczna-inteligencja-nie-bedzie-kreatyw,nId,3222607#crp_state=1/ Wywiad z Shing-Tung Yau]
[[Kategoria:Amerykańscy matematycy]]▼
[[Kategoria:Urodzeni w 1949]]▼
 
{{Medal Fieldsa}}
[[en:Shing-Tung Yau]]
{{Nagroda Crafoorda}}
{{Laureaci National Medal of Science (lata 90. XX w.)}}
{{Nagroda Wolfa Matematyka}}
{{Laureaci Nagrody Shawa – matematyka}}
 
{{Kontrola autorytatywna}}
 
▲{{DEFAULTSORTSORTUJ:Yay, Tung, -, Shing}}
[[Kategoria:Absolwenci Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley]]
[[Kategoria:Amerykanie pochodzenia chińskiego]]
▲[[Kategoria:Amerykańscy matematycy XX wieku]]
[[Kategoria:Amerykańscy matematycy XXI wieku]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Crafoorda – matematyka]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Shantou]]
▲[[Kategoria:Urodzeni w 1949]]
[[Kategoria:Wykładowcy Uniwersytetu Stanforda]]
[[Kategoria:Ludzie upamiętnieni nazwami przestrzeni matematycznych]]
[[Kategoria:Amerykańscy laureaci Nagrody Wolfa w dziedzinie matematyki]]
[[Kategoria:Laureaci National Medal of Science]]
[[Kategoria:Prelegenci ICM]]
[[Kategoria:Laureaci Nagrody Shawa – matematyka]]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/wiki/Shing-Tung_Yau”