Piramida finansowa: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
m drobne redakcyjne |
|||
Linia 1:
[[Plik:Mechanizm funkcjonowania piramidy finansowej.png|mały|upright=1.5|Schemat ilustrujący przykład piramidy finansowej, w której każdy uczestnik jest zobowiązany do zwerbowania sześciu nowych]]
'''Piramida finansowa''' ({{ang.|Ponzi scheme}}<ref>{{cytuj |autor = Uniwersytet Szczeciński, Krystyna Nizioł |tytuł = System promocyjny typu „piramida” w świetle analizy orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz sądów krajowych (implikacje dla prawa ochrony konsumentów w Polsce) |url = https://www.pwe.com.pl/pobierz.php?id=1691425131&mode=artykul |czasopismo = Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego |data = 2020-02-20 |data dostępu = 2023-01-02 |wolumin = 2020 |numer = 2 |s = 19–25 |doi = 10.33226/0137-5490.2020.2.3}}</ref>) – struktura finansowa, w której zysk konkretnego uczestnika jest bezpośrednio uzależniony od wpłat późniejszych uczestników, stojących niejako niżej w tej strukturze<ref name="knf">{{cytuj |autor = Marcin Pachucki |tytuł = Piramidy i inne oszustwa na rynku finansowym |url = https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/piramidy%20finansowe%20calosc%20internet_48851.pdf |wydawca = [[Komisja Nadzoru Finansowego]] |isbn = 978-83-63380-35-9 |data = 2016
== Mechanizm funkcjonowania piramidy finansowej ==
Linia 10:
=== Piramida finansowa, a schemat Ponziego ===
Mimo
Z kolei [[
== Przykłady najbardziej znanych piramid finansowych ==
Największą piramidą finansową na świecie była [[piramida Madoffa]], stworzona przez [[Bernard Madoff|Bernarda Madoffa]]. Jego piramida była elitarną strukturą, ściągającą bogatych inwestorów. Upadła w szczycie [[Kryzys finansowy (2007–2009)|kryzysu]] w 2009 roku. Wówczas liczyła ok. 5 tys. uczestników, którzy wnieśli do niej ok. 65 miliardów dolarów. Śledztwo wykazało, że przez ostatnie 13 lat jej istnienia wpłaty od uczestników nie były w żaden sposób inwestowane. Madoff został skazany na 150 lat pozbawienia wolności<ref name="knf" />.
W okresie [[Transformacja systemowa w Polsce|transformacji systemowej]] powstały dwie najbardziej znane polskie piramidy tego typu (jednak o niewielkiej skali na tle innych krajów). W październiku 1989 roku rozpoczęła działalność [[Bezpieczna Kasa Oszczędności]] założona przez [[Lech Grobelny|Lecha Grobelnego]]. Oferowane przez nią oprocentowanie sięgało nawet 300 proc. rocznie<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.forbes.pl/artykuly/sekcje/wydarzenia/slynne-piramidy-finansowe,29253,3 |tytuł = Słynne piramidy finansowe |nazwisko = Luty |imię = Paweł |opublikowany = forbes.pl
W Rosji dużą popularnością cieszyły się piramidy finansowe tworzone przez [[Siergiej Mawrodi|Siergieja Mawrodiego]] – w latach 90. działało przedsiębiorstwo [[MMM]], a jego kontynuacją było m.in. przedsiębiorstwo [[MMM-2011]]. Mawrodi wymyślił wirtualną walutę nazwaną MAWRA, na którą przeliczano pieniądze, przekazywane w pełnej konspiracji przez uczestników piramidy (wartość tej waluty zależała od kondycji piramidy i była tym wyższa, im wyższe były nowe wpłaty)<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-w-rosji-upadla-piramida-finansowa-w-ktorej-zdeponowano-ponad,nId,609820 |tytuł = W Rosji upadła piramida finansowa, w której zdeponowano ponad 20 mld dolarów |opublikowany = rmf24.pl |data dostępu = 2012-09-05}}</ref>.
Linia 23:
== Polskie prawo karne ==
W Polsce organizowanie bądź kierowanie systemem [[Sprzedaż lawinowa|sprzedaży lawinowej]] jest czynem [[Nieuczciwa konkurencja|nieuczciwej konkurencji]] zagrożonym karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat<ref>{{Dziennik Ustaw|2022|1233}}.</ref>. Wprowadzenie uczestników piramidy finansowej w błąd co do faktycznego mechanizmu funkcjonowania takiej struktury, w celu skłonienia ich do wniesienia środków finansowych, może wyczerpywać znamiona przestępstwa oszustwa określonego w art. 286 § 1 [[Kodeks karny (1997)|Kodeksu karnego]]. Nieumieszczanie przez organizatora w dokumentacji instrumentu finansowego informacji, które mają istotne znaczenie dla nabywającego wyczerpuje znamiona art. 311 Kodeksu karnego. Karalne jest także samo nielegalne zarządzanie aktywami. Art. 178 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi przewiduje możliwość nałożenia grzywny do wysokości 5 milionów złotych<ref>{{Dziennik Ustaw|2022|1500}}.</ref>, zaś art. 99 ust. 1 i 2 ustawy o ofercie publicznej przewiduje kary finansowe lub pozbawienia wolności<ref>{{Dziennik Ustaw|2021|1983}}.</ref>. Na podstawie art. 171 ust. 1 Ustawy – [[Prawo bankowe]] karze do 20 milionów złotych i pozbawienia wolności do lat 5 podlega w Polsce prowadzenie działalności [[parabank]]owej polegającej na udzielaniu kredytów, pożyczek pieniężnych lub obciążaniu ryzykiem tych środków w inny sposób<ref name="knf" />.
== Zobacz też ==
Linia 35:
== Przypisy ==
<references>
* <ref name="Martysz">{{Cytuj książkę |
</references>
{{Kontrola autorytatywna}}
| |||