Stanisław Brykalski
Stanisław Brykalski ps. Kogutek (ur. 6 kwietnia 1912 w Słomnikach[1], poległ 9 września 1939 na Górze Strękowej k. Wizny) – polski wojskowy, porucznik, w kampanii wrześniowej zastępca dowódcy obrony Wizny kpt. Władysława Raginisa[2]; pośmiertnie awansowany do stopnia kapitana.
 Stanisław Brykalski | |
 porucznik
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
71. pułk piechoty |
| Stanowiska |
z-ca dowódcy odcinka „Wizna”, dowódca artylerii |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Stanisław Brykalski urodził się w Słomnikach w domu Jana i Marianny Brykalskich[3]. Po ukończeniu szkół w Miechowie i Krakowie wstąpił do krakowskiej szkoły podchorążych. W 1938 roku odbył przeszkolenie wojskowe i został mianowany do stopnia porucznika. W tym samym roku został powołany do Wojska Polskiego i wcielony do 71 pułku piechoty. Służył jako dowódca plutonu artylerii[4].
Wybuch II wojny światowej zastał go na pozycji umocnionej odcinka „Wizna”, koło Łomży, gdzie będąc dowódcą artylerii, składającej się z 4 lekkich armat 76,2 mm, pełnił jednocześnie obowiązki zastępcy dowódcy odcinka, kpt. Władysława Raginisa. W trakcie walk z żołnierzami XIX Korpusu Armijnego gen. Guderiana, wspólnie z przełożonym, złożył przysięgę, że żywy nie odda bronionych pozycji.
Poległ 9 września 1939 roku w trakcie obserwacji pola walki w kopule obserwacyjnej schronu dowodzenia na Górze Strękowej, raniony w głowę odłamkiem pocisku. Dopiero 13 września[3], za zgodą niemieckiego oficera, ciała por. Brykalskiego i kpt. Raginisa pochowano w bezpośrednim sąsiedztwie schronu dowodzenia.
Pod koniec września, po przejęciu terenu przez Sowietów na mocy Paktu Ribbentrop-Mołotow, okupant nakazał wydobycie ciał i zakopanie ich 500 m dalej, w pasie drogowym przy drodze u podnóża wzniesienia. W latach 50. XX w. po raz kolejny szczątki oficerów wykopano i przeniesiono w inne, nieznane przez lata miejsce[5].
W Wiźnie po wojnie umieszczono tablicę z napisem: Przechodniu, powiedz Ojczyźnie, żeśmy walczyli do końca, spełniając swój obowiązek.
W sierpniu 2011 roku członkowie Stowarzyszenia „Wizna 1939" odnaleźli anonimową mogiłę przy szosie Wizna-Jeżewo i przeprowadzili prace ekshumacyjne[6]. Zakład Medycyny Sądowej w Białymstoku na podstawie badań DNA ustalił, że są to szczątki kpt. Raginisa i drugiego żołnierza, o nieznanej tożsamości.[7][8]. W dniu 10 września 2011 odbył się uroczysty pogrzeb bohaterów. Najpierw w kościele parafialnym w Wiźnie odprawiona została uroczysta msza pogrzebowa kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego, koncelebrowana przez ks. Biskupa Ordynariusza Diecezji Łomżyńskiej Stanisława Stefanka. Po niej, na Górze Strękowej odbył się uroczysty pogrzeb obrońców odcinka „Wizna” w mogile wojennej, urządzonej we wnętrzu rozbitego schronu dowodzenia[6].
21 sierpnia 2012 roku Minister Obrony Narodowej Tomasz Siemoniak podpisał decyzję o pośmiertnym mianowaniu Stanisława Brykalskiego na stopień kapitana[9].
Jego grób znajduje się na cmentarzu parafialnym w Słomnikach[10].
Odznaczenia edytuj
Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego z dnia 28 sierpnia 2009 roku, za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Brykalski został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski[11].
Pamięć o Stanisławie Brykalskim edytuj
Jedna z ulic w Słomnikach nosi nazwę porucznika Stanisława Brykalskiego.
Związek Strzelecki Oddział Wołomin (Jednostka Strzelecka 1939) przyjął imię kpt. Stanisława Brykalskiego (uroczystości z okazji 76. rocznicy bitwy pod Wizną – Góra Strękowa, dnia 12 września 2015 roku.
Pod patronatem Stowarzyszenia „Wizna 1939" powstał mural poświęcony dowódcy artylerii odcinka „Wizna”[12].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Ceremonia pogrzebowa bohaterów spod Wizny, MON, 2013-05-25, [1]
- ↑ Uroczystość pogrzebowa kpt. Władysława Raginisa i por. Stanisława Brykalskiego – bohaterów spod Wizny, IPN, 10 września 2011
- ↑ a b 10.09.2011 r. – Wizna-Góra Strękowa, pogrzeb po 72. latach, Stowarzyszenie Weteranów Polskich Formacji Granicznych, [2]
- ↑ Dariusz Szymanowski, DZISIAJ OBCHODZĘ 27 ROCZNICĘ SWOICH URODZIN ..., Stowarzyszenie "Wizna 1939": www.wizna1939.eu, kwiecień 1939 [dostęp 2017-07-21] (pol.).
- ↑ Wolał rozerwać się granatem niż poddać, Fronda.pl, 2011-08-30, [3]
- ↑ a b "POWRÓCILI DO SWOJEJ REDUTY ..." artykuł ze stron Stowarzyszenia Wizna 1939, 2011-10-10, [4]
- ↑ DNA kapitana Raginisa, Piotr Zychowicz, Rzeczpospolita,10-10-2011
- ↑ Awans dla Raginisa
- ↑ Awanse dla kpt. W. Raginisa i por. S. Brykalskiego. wp.mil.pl, 2012-08-21. [dostęp 2012-08-21].
- ↑ Znani zmarli. mogily.pl. [dostęp 2020-08-28].
- ↑ M.P. z 2010 r. nr 27, poz. 253 – pkt 2.
- ↑ Paweł Lisiecki, Łomża/Wizna: Powstał kolejny mural pamięci por. Brykalskiego (foto + video) [online], 10 września 2016 [dostęp 2016-09-10].