Stanisław Karłowski
Stanisław Franciszek Józef Karłowski herbu Prawdzic (ur. 5 sierpnia 1879 w Grąbkowie, zm. 21 października 1939 w Gostyniu) – polski bankowiec, ziemianin, działacz gospodarczy, senator II Rzeczypospolitej III kadencji 1930–1935.
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Senator III kadencji (II RP) | |
| Okres |
od 1930 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn Leona (1845–1885, ziemianin) i Józefy z domu Budziszewskiej (1846–1927). Jego rodzeństwem byli: Pelagia (1870–1947), Roman (1873–1895), Anna (1877–1927).
Został absolwentem gimnazjum w Krotoszynie (dziś: I Liceum Ogólnokształcące im. Hugona Kołłątaja w Krotoszynie). W 1902 ukończył Akademię Handlową w Antwerpii. Praktykował w bankach w zachodniej Europie. Później pracował w Banku Krajowym we Lwowie. Od 1910 do 1917 był dyrektorem Banku Przemysłowego we Lwowie, od 1917 do 1920 dyrektor Banku Handlowego w Warszawie. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości zrealizował ideę założenia Związku Banków Polskich. Doradzał Ministrowi Skarbu odnośnie do reformy walutowej od 1919 do 1920. Pełnił funkcję pełnomocnika Rządu RP podczas rokowań w sprawie zawarcia traktatu handlowego z Niemcami. W latach 20. i 30. zasiadał we władzach spółki Siła i Światło. Ponadto w Centralnym Związku Polskiego Przemysłu, Górnictwa, Handlu i Finansów „Lewiatan”. Był członkiem rady Banku Polskiego SA. Kierował cukrowniami „Gostyń” do 1939 i „Zduny” do 1931. Założyciel i wiceprezes Banku Cukrownictwa, prezes Banku Związku Spółek Zarobkowych, twórca Sandomiersko-Wielkopolskiej Hodowli Nasion SA, wiceprezes rady naczelnej Organizacji Ziemiańskich, od 16 września 1937 prezes Związku Uzdrowisk Polskich (zastępując na stanowisku zmarłego Rajmunda Jarosza)[1], prezes Naczelnej Organizacji Związków Hodowców Koni.
Od 1920/1921 był właścicielem majątku Szelejewo. W gospodarstwie hodował konie i bydło. W 1930 stworzył tam pierwsze polskie gospodarstwo ekologiczne[2]. W 1931 wprowadził metodę biodynamiczną w swym majątku liczącym 1764 hektarów[3]. Był nagradzany na wystawach rolniczych. W 1923 reaktywował działanie uzdrowiska w Horyńcu.
Uzyskał mandat senatora Senatu RP III kadencji (1930–1935) (z ramienia BBWR). Był członkiem Komisji Gospodarstwa Społecznego i Komisji Skarbowo-Budżetowej.
W 1937 został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi.
Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej został aresztowany w październiku 1939 przez Niemców. Wraz z grupą elity miasta Gostynia był przetrzymywany jako zakładnik, a 21 października 1939 rozstrzelany na miejskim rynku[4].
Jego pierwszą żoną została Róża Ponińska herbu Łodzia z Horyńca (1886–1918, córka Aleksandra Ponińskiego, posła do Rady Państwa), z którą miał dzieci: Jadwiga (1911–1983, po mężu Trafas), Zygmunt (1912–1944, żołnierz ZWZ-AK), Jan (1913–1989). Drugą żoną była Paulina Englisch von Popparich (1891–1983).
Tablica upamiętniająca ofiary egzekucji z 1939 została umieszczona na ścianie ratusza w Gostyniu[5].
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Nowy prezes Związku Uzdrowisk. „Gazeta Lwowska”, s. 3, nr 211 z 17 września 1937.
- ↑ Dorota Stankiewicz: Rolnictwo ekologiczne. biurose.sejm.gov.pl. [dostęp 2015-11-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-09)].
- ↑ Paull, John & Bietkowski, Pawel (2022). Stanisław Karłowski (1879-1939): Pioneer of Biodynamic Farming and Organic Agriculture in Poland, Advances in Social Sciences Research Journal, 9(7), 358-387.
- ↑ Paull, John & Bietkowski, Pawel (2022). Stanisław Karłowski (1879-1939): Pioneer of Biodynamic Farming and Organic Agriculture in Poland, Advances in Social Sciences Research Journal, 9(7), 358-387.
- ↑ Roman Pawlak: Polska – Zabytkowe ratusze. Warszawa: Sport i Turystyka - MUZA SA, 2003, s. 282–283. ISBN 83-7200-991-0.
Bibliografia edytuj
- Stanisław Karłowski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-11-03].
Linki zewnętrzne edytuj
- Publikacje Stanisława Karłowskiego w bibliotece Polona