Wikipedia

Stanisław Likiernik

polski żołnierz, politolog

Stanisław Bolesław Likiernik, ps. „Staszek”, „Stach” (ur. 25 czerwca 1923 w Garwolinie, zm. 17 kwietnia 2018[2] w Wersalu[3]) – podpułkownik Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej, uczestnik powstania warszawskiego, politolog pochodzenia żydowskiego. Posiadał podwójne obywatelstwo: polskie i francuskie.

Stanisław Likiernik
Staszek, Stach
podpułkownik podpułkownik
Data i miejsce urodzenia

25 czerwca 1923
Garwolin

Data i miejsce śmierci

17 kwietnia 2018
Wersal

Przebieg służby
Siły zbrojne

Armia Krajowa

Jednostki

Kedyw, zgrupowanie „Radosław”

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Komandorski Orderu Zasługi RP Krzyż Kawalerski Orderu Zasługi RP Krzyż Walecznych (od 1941) Medal Honorowy za zasługi dla Żandarmerii Wojskowej
Cytaty w Wikicytatach
Miejsce na Żoliborzu, w którym Stanisław Likiernik wraz z innymi żołnierzami Kedywu 15 czerwca 1944 zlikwidował gestapowców, oraz pomnik upamiętniający tę akcję[1]
Grób Stanisława Likiernika na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Losy okupacyjne edytuj

Syn Tadeusza i Stanisławy Likierników. W 1939 miał 16 lat, początkowo nie próbował dostać się do konspiracji. Jego ojciec został pojmany przez Niemców jako oficer wywiadu i wywieziony do obozu jenieckiego. Nad Stanisławem całą okupację ciążyło zagrożenie związane z żydowskim pochodzeniem[4]. W 1940 brał udział w tajnych kompletach. W tym samym roku przez swojego przyjaciela nawiązał kontakt z podziemiem. Jego przyjęcie opóźnił starszy rangą znajomy, którego zdaniem Stanisław nie ukłonił się na ulicy, więc postulował, aby nie przyjmować go w szeregi AK[5]. Od początku 1943 walczył w szeregach Kolegium A Kedywu; brał udział w likwidacjach jako obstawa (m.in. w akcji Panienka w marcu 1944[6]). Uczestniczył w wielu akcjach sabotażowo-dywersyjnych.

Powstanie warszawskie edytuj

W powstaniu warszawskim walczył w szeregach Zgrupowania „Radosław”, był wielokrotnie ranny. Przebywał m.in. w szpitalu przy ul. Kilińskiego 13 sierpnia, „Czarnej Niedzieli”, co opisywał w swoich publikacjach. Był uczestnikiem przejścia przez Ogród Saski tzw. górą (Stare Miasto - Śródmieście). Szlak bojowy Stanisława Likiernika to: Wola, Stare Miasto i Czerniaków. Wspomnienia dotyczące okupacji i powstania warszawskiego opisał w książce Diabelne szczęście czy palec Boży?[7]. Jego wspomnienia zawiera także opublikowana w czerwcu 2014 książka Emila Marata i Michała Wójcika pt. Made in Poland. Opowiada jeden z ostatnich żołnierzy Kedywu Stanisław Likiernik[8].

Losy powojenne edytuj

W 1946 wyjechał do Francji, by uniknąć aresztowania przez komunistyczny Urząd Bezpieczeństwa. Ukończył studia w Instytucie Nauk Politycznych w Paryżu[9]. Zajmował stanowiska dyrektorskie w firmie Philips. Obywatelstwo francuskie uzyskał w 1957[9]. Wielokrotnie później odwiedzał Polskę, m.in. przy okazji odsłonięcia w sierpniu 2012 tablicy pamiątkowej na cześć Kolegium A Kedywu na warszawskim Żoliborzu[10], a także w 2014 przy okazji przejęcia tradycji Oddziału Dyspozycyjnego „A” Kedywu przez Oddział Specjalny ŻW w Warszawie[11].

Zmarł 17 kwietnia 2018 w podparyskim Wersalu. Został pochowany 21 maja 2018 na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach[3] (kwatera 18D kolumbarium lewe B-8-5)[12].

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie w literaturze edytuj

Był jednym z pierwowzorów (obok Krzysztofa Sobieszczańskiego) postaci Stanisława Skiernika „Kolumba” w powieści Kolumbowie. Rocznik 20 (1957) Romana Bratnego, na podstawie której powstał serial Kolumbowie (1970) w reżyserii Janusza Morgensterna.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Likwidatorzy z AK. dorzeczy.pl, 22 kwietnia 2018. [dostęp 2018-08-02].
  2. ↑ Zmarł Stanisław Likiernik. onet.pl. [dostęp 2018-04-17].
  3. ↑ a b Dziś pogrzeb Stanisława Likiernika - żołnierza Kedywu AK, powstańca warszawskiego. onet.pl, 2018-05-21. [dostęp 2018-05-21]. (pol.).
  4. ↑ Centrum Badań nad Zagładą Żydów - Żydowscy Kolumbowie. holocaustresearch.pl. [dostęp 2017-09-02].
  5. ↑ "Miałem tysiąc szczęść podczas okupacji". polskieradio.pl. [dostęp 2017-08-07].
  6. ↑ Film dokumentalny TVP Diabelne szczęście, 2017 r.
  7. ↑ Stanisław Likiernik, Diabelne szczęście czy palec Boży?, Wyd. 2 popr., Lublin: Norbertinum, 2004, ISBN 83-7722-190-1, OCLC 749356734.
  8. ↑ Marat i Wójcik 2014 ↓.
  9. ↑ a b Marat i Wójcik 2014 ↓, s. 273.
  10. ↑ Zajmowali się sabotażem i dywersją. Żoliborz pamięta. polskieradio.pl. [dostęp 2017-09-02].
  11. ↑ Żołnierze Kedywu odwiedzili żandarmów. zw.wp.mil.pl, 30 lipca 2014. [dostęp 2014-08-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (19 kwietnia 2015)].
  12. ↑ Wyszukiwarka cmentarna - Warszawskie cmentarze
  13. ↑ Marat i Wójcik 2014 ↓, s. 77.
  14. ↑ M.P. z 2007 r. nr 59, poz. 678 „za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej”.
  15. ↑ M.P. z 2012 r. poz. 210 „za wybitne zasługi w upowszechnianiu wiedzy o historii Polaków we Francji, za działalność kombatancką i polonijną”.
  16. ↑ M.P. z 2001 r. nr 6, poz. 98 „za wybitne zasługi w organizowaniu pomocy charytatywnej dla polskich szpitali i domów dziecka” - jako Likiernik Stanislas.
  17. ↑ Marcin Kuhiwczak & Piotr Makuracki|design by Patryk Rydzyk|www.rczpi.wp.mil.pl|2010, ..:: Żandarmeria Wojskowa - Komenda Główna ŻW :: Aktualności ::.. [online], zw.wp.mil.pl [dostęp 2017-09-02] [zarchiwizowane z adresu 2017-09-02] (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Nota biograficzna w książce: S. Likiernik, Diabelne szczęście czy palec Boży? Wydawnictwo Norbertinum, Lublin 2004. ISBN 83-7722-190-1
  • Emil Marat, Michał Wójcik: Made in Poland. Opowiada jeden z ostatnich żołnierzy Kedywu Stanisław Likiernik. Warszawa: Wielka Litera, 2014. ISBN 978-83-64142-53-6.
  • Kolumb rocznik 23. Ze Stanisławem Likiernikiem rozmawia Ewa Winnicka, „Magazyn Reporterów Duży Format” nr 30/1088 24 VII 2014, s. 24–26.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Stanisław_Likiernik&oldid=72437601”