Stanisław Małkowski (geolog)

petrograf i mineralog polski

Stanisław Małkowski (ur. 22 sierpnia 1889 w Radzyniu Podlaskim, zm. 21 grudnia 1962 w Warszawie) – polski geolog, profesor Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie w latach 1934–1939.

Stanisław Małkowski
Ilustracja
Stanisław Małkowski
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

22 sierpnia 1889
Radzyń Podlaski

Data i miejsce śmierci

21 grudnia 1962
Warszawa

profesor nadzwyczajny
Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Wileński

Okres zatrudn.

1934–1939

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi
Grób Stanisława Małkowskiego na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Życiorys

edytuj

Pochodził z rodziny ziemiańskiej. Był synem Wacława Małkowskiego i Marty z Guzowskich Małkowskiej. W latach 1908–1914 studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Po zakończeniu nauki w Krakowie przeniósł się do Warszawy, gdzie w latach 1917–1921 pełnił funkcję asystenta Pracowni Mineralogicznej Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. W 1918 r. zaciągnął się do Wojska Polskiego. W składzie 5 pułku piechoty Legionów brał udział w walkach o Lwów. Po opuszczeniu wojska w 1919 r. podjął pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie. Zajmował się badaniami na szerokim obszarze ziem polskich. Prowadził wykłady na Wolnej Wszechnicy Polskiej. Ogłosił około 150 prac naukowych z różnych dziedzin geologii.

Był pionierem ochrony zabytków przyrody nieożywionej w Polsce, członkiem Polskiego Towarzystwa Geologicznego i Państwowej Rady Ochrony Przyrody. W 1932 r. założył Towarzystwo Muzeum Ziemi, którego zadaniem była popularyzacja wiedzy z dziedziny geologii. W 1934 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie i objął tam kierownictwo Zakładu Mineralogii i Petrografii. W latach 1934–1939 wykładał mineralogię i petrografię. Po wybuchu II wojny światowej został usunięty przez władze litewskie z funkcji profesora Uniwersytetu Wileńskiego. W 1941 r. opuścił Wilno i wyjechał do Generalnego Gubernatorstwa. Mieszkał w tym czasie w Woli Korytnickiej i w Warszawie.

W sierpniu 1944 r. został aresztowany przez Niemców i trafił do obozu koncentracyjnego KL Sachsenhausen. Po zakończeniu II wojny światowej osiadł w Warszawie, gdzie zajął się organizowaniem nowoczesnego muzeum geologicznego. W latach 1948–1950 pełnił funkcję pierwszego dyrektora Muzeum Ziemi w Warszawie, a następnie jego pracownika naukowego. Od 1946 r. członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, w latach 1957–1962 prezes Polskiego Towarzystwa Miłośników Nauk o Ziemi.

W 1959 r. przeszedł na emeryturę. Zmarł na gruźlicę. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 105–VI–19/20)[1].

Nagrody i odznaczenia

edytuj

Publikacje

edytuj

Stanisław Małkowski był autorem ponad 150 prac naukowych.

  • O wydmach piaszczystych okolic Warszawy, 1917
  • Podstawy naturalne krajowego przemysłu kamieniarskiego: referat opracowany na II-gi Zjazd Polskich Techników Zrzeszonych, 1927
  • Kartki z pamiętnika włóczęgi, 1929
  • O surowcach mineralnych Wileńszczyzny, 1939
  • Wydmy śródlądowe Polski, 1953

Patron

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Cmentarz Powązkowski w Warszawie. (red.). Krajowa Agencja Wydawnicza, 1984. ISBN 83-03-00758-0.
  2. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego rozdz. XXV Wykazy obiektów i obszarów objętych ochroną z zakresu dziedzictwa kulturowego i ochrony środowiska oraz inwentaryzacje planistyczne na terenie m.st. Warszawy. um.warszawa.pl. [dostęp 2010-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-06)]. (pol.).

Bibliografia

edytuj
  • Irena Kardymowiczowa. Stanisław Małkowski. „Rocznik Polskiego Towarzystwa Geologicznego”. XXXIV, s. 621-628, 1964. [dostęp 2013-08-21]. 

Linki zewnętrzne

edytuj