Stanisław Zaremba (biskup kijowski)
Stanisław Zaremba z Kalinowy herbu własnego[1] (ur. 1601, zm. zapewne 3 sierpnia 1653[2]) – polski żołnierz i duchowny katolicki, starosta grabowski, opat cysterski w Sulejowie, od 1646 roku biskup kijowski.
| ||
| Data i miejsce urodzenia |
1601 | |
|---|---|---|
| Data śmierci | ||
| Biskup kijowski | ||
| Okres sprawowania |
1646–1653 | |
| Opactwo cystersów w Sulejowie | ||
| Okres sprawowania |
1637–1653 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Inkardynacja | ||
| Nominacja biskupia |
23 kwietnia 1646 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
Pochodził z Kalinowy. Studiował na Uniwersytetach w Ołomuńcu i Padwie[3]. W młodości dowodził własną chorągwią w bitwie pod Chocimiem i w czasie wojny ze Szwecją. Następnie objął po ojcu starostwo grabowskie, a w 1632 roku otrzymał od króla opactwo sulejowskie, tymczasem jako koadiutor, gdyż żył jeszcze poprzedni opat, Otto Schenking.
Urząd opata objął w 1637 roku, składając zapewne profesję zakonną, gdyż katalog opatów tytułuje go abbas professum, a nie abbas administrator. Musiał też przyjąć święcenia, choć ich data nie jest znana. Niewiele wiadomo o jego rządach w opactwie sulejowskim. Zapamiętany został głównie jako fundator nowego wystroju kościoła klasztornego, a przede wszystkim czterech marmurowych ołtarzy bocznych. W tym samym okresie powstały przedstawiające apostołów freski w prezbiterium, kilka obrazów (m.in. Matki Boskiej Pocieszenia umieszczony w jednym z bocznych ołtarzy) oraz prospekt organowy.
Zaremba został mianowany biskupem kijowskim 23 kwietnia 1646 roku. Zatrzymał w swoim ręku urząd opata, jednak wystarał się u papieża Innocentego X o potwierdzenie dokonanego za Schenkinga rozdziału majątku na część opacką i klasztorną, co miało być zabezpieczeniem utrzymania klasztoru i zakonników.
Jako biskup kijowski 23 maja 1647 roku ogłosił cudownym obraz Matki Bożej Berdyczowskiej, za której wstawiennictwem miał być uzdrowiony[4].
Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 31 lipca 1648 roku[5]. Podpisał pacta conventa Jana II Kazimierza Wazy w 1648 roku[6].
Diecezją kijowską rządził krótko, gdyż już w 1648 roku wybuchło powstanie Chmielnickiego. Doniesienia o dalszych losach Zaremby są sprzeczne. Według niektórych źródeł[3][7] zmarł około tego czasu, według źródeł związanych z cystersami i Sulejowem[8] wrócił do Sulejowa. Zamieszkał tamże, bądź też w otrzymanym w 1648 roku w komendę opactwie benedyktyńskim w Sieciechowie. Zmarł zapewne 3 sierpnia 1653 roku w Sulejowie i tam został pochowany.
Jako senator brał udział w sejmach: 1646, 1647 i 1648 (I), 1648 (II), 1649/1650 i 1650 roku[9].
Był darczyńcą kolegium jezuickiego w Krośnie[potrzebny przypis].
Opublikował pracę Okulary na rozchody w Koronie i z Korony, przez które jako w zwierciadle obaczyć każdy może fortele i nieznośne zyski, zdierstwa a łupiestwa kupieckie, przy tym śrzodki i sposoby różne jako temu zabieżeć i one pohamować. Roku pańskiego 1623[10][7].
Kasper Niesiecki w swoim Herbarzu tak o nim napisał:
Stanisław był biskupem Kijowskim 1648. Porządek Elekcyi fol. 20. i opatem Sulejowskim, z młodu rycerskiej sławy szukał, i wystawiwszy swoim kosztem chorągiew, z nią i przeciwko Osmanowi Carowi Tureckiemu pod Chocimem, i przeciwko Gustawowi Królowi Szwedzkiemu w Prusiech mężnie stawał, wziął tedy w nagrodę zasług swoich od Króla starostwo Grabowskie, wkrótce jednak stan sobie duchowny obrawszy, spuścił go bratu swemu Marcinowi: objąwszy tedy katedrę Kijowską, gdy się w najlepsze krząta koło wykorzenienia schizmy w Ruskich krajach, i missyonarzów apostolskich zdolnych do tej pracy zbiera, bunt i wojna Kozacka wnet święte jego zamysły pomieszała
.
Bibliografia edytuj
Małgorzata Borkowska: Dzieje cystersów sulejowskich. Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 2008, s. 130-132. ISBN 978-83-7216-713-2.
Przypisy edytuj
- ↑ nie był to herb własny Zarembów wbrew temu co pisze Wierzbicki, ale herb Zaremba, którym pieczętowało się wiele rodzin szlacheckich
- ↑ Takie daty życia podaje M. Borkowska. Według innych źródeł (P. Nitecki, internetowa encyklopedia PWN), data urodzenia jest nieznana, a śmierć nastąpiła w 1651 roku.
- ↑ a b Piotr Nitecki: Biskupi kościoła w Polsce. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2000, s. 509. ISBN 83-211-1311-7.
- ↑ Historia sanktuarium Matki Bożej Berdyczowskiej. [dostęp 2010-05-25]. (ukr.).
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 85.
- ↑ Porządek na seymie walnym elekcyey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego aktu elekcyey należące, vchwalony y postanowiony roku Pańskiego M.DC.XLVIII, dnia VI października, s. 20.
- ↑ a b Zaremba Stanisław, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2008-11-15].
- ↑ Prócz Borkowskiej także Michał Rawita-Witanowski: Przewodnik po dawnem opactwie cystersów w Sulejowie. Piotrków Tryb.: Oddział Piotrkowski Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego, 1910 (reprint 2006).
- ↑ Leszek Andrzej Wierzbicki,Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 179.
- ↑ OCLC 82926839. [dostęp 2008-11-15]. (ang.).
- ↑ Herbarz polski Kaspra Niesieckiego S.J. powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismów, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, t. I-X, Lipsk 1839–1846, tom X, str. 88-89.