Stefania Staszewska
Stefania Staszewska, z domu Szochur (jid. סטעפאַניע סטאַשעווסקאַ; ur. 1 października 1923 w Warszawie, zm. 30 września 2004 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa żydowskiego pochodzenia. Od 1971 do śmierci aktorka Teatru Żydowskiego w Warszawie.
 Stefania Staszewska jako Zofia Bartoszewska, Boernerowo, maj 1944 | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 października 1923 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
30 września 2004 |
| Zawód |
aktorka |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys edytuj
Urodziła się w Warszawie w rodzinie żydowskiej. Ojciec Samuel Szochur był pracownikiem najemnym w sklepie z tekstyliami przy ul. Gęsiej[1]. Szochurowie mieszkali przy ul. Szczęśliwej 11[1]. Uczęszczała do Gimnazjum Kaleckiej przy ul. Nowolipki[1].
Podczas II wojny światowej przebywała w getcie warszawskim. Działała w konspiracji, organizowała koncerty, przedstawienia dziecięce, a także organizowała tajne nauczanie wśród małych dzieci, ucząc je m.in. piosenek i wierszy. W czasie wielkiej akcji deportacyjnej do obozu zagłady w Treblince straciła matkę[1]. Od 1942 pracowała w szopie Toebbensa przy ul. Leszno 42[2]. Działała w ruchu oporu – była członkinią Żydowskiej Organizacji Bojowej.
W kwietniu 1943, po wybuchu powstania w getcie warszawskim, trafiła na Umschlagplatz i została wywieziona do obozu pracy w Poniatowej[1]. Tam kontynuowała działalność artystyczną. Po pewnym czasie uciekła z obozu i przedostała się do Warszawy[2]. Do wyzwolenia Warszawy ukrywała się na Boernerowie pracując jako pomoc domowa u Marii Parnowskiej pod fałszywym nazwiskiem Zofii Bartoszewskiej[2]. Następnie wyjechała na Podhale, gdzie została zatrudniona w domu dziecka w Poroninie, najpierw jako kucharka, a potem jako wychowawczyni.
Po zakończeniu wojny była uczennicą Janusza Strachockiego. Do 1971 występowała kolejno w warszawskich teatrach: Dzieci Warszawy, Nowej Warszawy, Młodej Warszawy, Klasycznym i Rozmaitości. W 1971 związała się z Państwowym Teatrem Żydowskim im. Ester Rachel Kamińskiej, gdzie formalnie występowała do 1978. Po tym roku aż do śmierci współpracowała z teatrem bardzo aktywnie.
Po 1946 opublikowała wiele fragmentów swoich wspomnień na łamach „Fołks Sztyme”[2].
Po śmierci, zgodnie z jej ostatnią wolą, jej ciało zostało skremowane, a prochy rozsypane nad terenem obozu w Treblince.
Kariera edytuj
Aktorka teatralna edytujTeatr Żydowski w Warszawie
Teatr Rozmaitości w Warszawie
Teatr Klasyczny w Warszawie
Teatr Młodej Warszawy
Teatr Nowej Warszawy
Teatr Dzieci Warszawy
|
Aktorka filmowa edytuj
|
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1985)
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[3]
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e Michał Grynberg (oprac.): Pamiętniki z getta warszawskiego. Fragmenty i regesty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 356. ISBN 83-01-08364-6.
- ↑ a b c d Michał Grynberg (oprac.): Pamiętniki z getta warszawskiego. Fragmenty i regesty. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 357. ISBN 83-01-08364-6.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Linki zewnętrzne edytuj
- Stefania Staszewska w bazie IMDb (ang.)
- Stefania Staszewska w bazie Filmweb
- Stefania Staszewska w bazie filmpolski.pl
- Stefania Staszewska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby). [dostęp 2021-04-09].