Stella Müller-Madej
Stella Müller-Madej (ur. 5 lutego 1930 w Krakowie, zm. 29 stycznia 2013 w Krakowie) – ocalona z Holocaustu przez Oskara Schindlera, autorka wspomnień.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
pisarka |
Życiorys edytuj
Urodziła się w Krakowie w zasymilowanej, zamożnej rodzinie żydowskiej, jako córka Zygmunta Müllera (1902–1982) i Berty z domu Bleiweis (1905–1985). Jej ojciec prowadził hurtownię szkła przy ulicy Stradomskiej. Podczas II wojny światowej, w listopadzie 1939 jej mieszkanie przy ulicy Szymanowskiego 3 zarekwirowali hitlerowcy, nie pozwalając niczego zabrać ze sobą. Następnie zamieszkała u rodziny przy ulicy Bosackiej. Od marca 1941 przebywała w krakowskim getcie. W 1942 trafiła do obozu w Płaszowie. W październiku 1944 trafiła do niemieckiego obozu koncentracyjnego Auschwitz (numer 76372)[1]. Dzięki staraniom wuja została wpisana wraz z rodziną na listę Schindlera i wraz z innymi więźniami z listy wysłana do fabryki Brunnlitz na Morawach, gdzie pracowała jako tokarz[1]. Tam wraz z rodzicami i bratem Adamem doczekała wyzwolenia w maju 1945[2].
Po zakończeniu wróciła do Krakowa, gdzie w 1952 ukończyła gimnazjum. Wyszła za mąż w 1954 i ponowne w 1968[1]. W 1959 wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie mieszkała u brata ojca, Norberta Müllera i pracowała przez trzy lata, aby utrzymać rodzinę w Polsce. Wrócila do kraju i do końca życia mieszkała w Krakowie. Została pochowana 7 lutego 2013 w grobie rodzinnym na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty[3].
Twórczość edytuj
W 1991 wydała własnym nakładem wspomnienia z czasów okupacji Dziewczynka z listy Schindlera. Oczami dziecka, które przetłumaczono na dziewięć języków[1], w tym niemiecki, angielski, holenderski, duński i japoński. W Stanach Zjednoczonych jej wspomnienia są przyrównywane są do wartości Dziennika Anny Frank. W 2001 roku książka została uhonorowana nagrodą Krakowska Książka Miesiąca[4].
W 2001 ukazała się druga część jej wspomnień Dziewczynka z listy Schindlera. Lata powojenne, gdzie przedstawiła dalsze losy rodziny Müllerów, a szczególnie wpływ obozowej traumy na życie bohaterki; jest także wybiórczą kroniką życia w powojennym Krakowie[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Ci, którzy przeżyli - Stella Muller-Madej. [dostęp 2009-02-19]. (pol.).
- ↑ Stella Müller-Madej (1930-2013) [online] [dostęp 2023-01-31] (pol.).
- ↑ Zmarła Stella Müller-Madej, świadek prawdy o zagładzie. gazetakrakowska.pl. [dostęp 2013-01-30]. (pol.).
- ↑ Wspomnienia okupacyjne pt. "Oczami dziecka. Dziewczynka z Listy Schindlera" stały się Książką Miesiąca września 2001 i [online], www.krakow.pl [dostęp 2023-01-31].
- ↑ Dziewczynka z listy Schindlera. Lata powojenne. [dostęp 2009-02-19]. (pol.).