Stepówka białobrzucha

Stepówka białobrzucha
	Pterocles alchata
	(Linnaeus, 1766)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	stepówki
Rodzina	stepówki
Rodzaj	Pterocles
Gatunek	stepówka białobrzucha
Synonimy
	Tetrao Alchata Linnaeus, 1766
	Tetrao Alchata Linnaeus, 1766
Podgatunki
	P. alchata alchata (Linnaeus, 1766); P. alchata caudacutus (Gmelin, SG, 1774);
	P. alchata alchata (Linnaeus, 1766); P. alchata caudacutus (Gmelin, SG, 1774);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Stepówka białobrzucha^[4] (Pterocles alchata) – gatunek średniego, częściowo wędrownego ptaka z rodziny stepówek (Pteroclidae). Nieregularnie i wyspowo zasiedla Półwysep Iberyjski, południową Francję, północną Afrykę, Bliski Wschód, Azję Środkową i Południową. Nie jest zagrożona, 2 podgatunki.

Morfologia edytuj

Stado w pobliżu Lleidy, północno-wschodnia Hiszpania

Wygląd: Występuje dosyć wyraźny dymorfizm płciowy. Długie, zaostrzone skrzydła. Samiec ma żółtą głowę oraz gardło, nieco zielonkawy kark. Gardło oddzielone od brązowej piersi cienką czarną kreseczką, a pierś tak samo oddzielona od białego spodu ciała. Samica ma brązowy wierzch głowy w delikatne, czarne i gęste prążki, żółtą pierś, a pod gardłem ograniczoną z obu stron czarnymi paseczkami półobrożę. W przeciwieństwie do samca jej skrzydła są takie jak głowa, ale z mniej gęstymi paskami; u samca są zielonkawe. Ponadto samica ma krótsze wydłużone środkowe sterówki w ogonie. Poza tym obie płcie takie same. Reszta wierzchu ciała, łącznie z ogonem prążkowana. Nogi opierzone aż do szarych stóp. Dziób również szary.
Wymiary^[2]

długość ciała: 31–39 cm
rozpiętość skrzydeł: 54–65 cm
masa ciała: samce 250–408 g, samice 207–370 g

Ekologia i zachowanie edytuj

Jaja w gnieździe w pobliżu miasta Fraga, północno-wschodnia Hiszpania

Biotop: Ciepłe, suche i bezdrzewne stepy, suche błotne równiny, wyschnięte koryta rzek oraz grunty orne.
Głos, zachowanie: Zazwyczaj w locie donośne „katta katta” lub „ketarr ketarr”. Jest skrytym ptakiem, w zimie często spotykana w dużych stadach. Lata szybko i po linii prostej.
Lęgi: Gniazdo to zagłębienie w ziemi. Składa 3 pokryte wzorami kremowe jaja inkubowane przez około 3 tygodnie przez oboje rodziców.

Podgatunki i zasięg występowania edytuj

Wyróżnia się dwa podgatunki P. alchata^[2]^[5]:

P. a. alchata (Linnaeus, 1766) – Półwysep Iberyjski i południowo-wschodnia Francja.
P. a. caudacutus (S. G. Gmelin, 1774) – północno-zachodnia Afryka (od Maroka na wschód po północną Libię), południowo-wschodnia Turcja i Bliski Wschód na wschód przez Irak i Iran do Uzbekistanu i południowego Kazachstanu; część populacji azjatyckich zimą przenosi się bardziej na południe – po środkowy Półwysep Arabski, Pakistan i północno-zachodnie Indie.

Status edytuj

IUCN uznaje stepówkę białobrzuchą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, wstępnie obliczona w oparciu o dane BirdLife International dla Europy z 2015 roku, mieści się w przedziale 170–250 tysięcy dorosłych osobników. Globalny trend liczebności uznawany jest za stabilny, choć poszczególne populacje mogą wykazywać różne trendy^[3].

Przypisy edytuj

↑ Pterocles alchata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c de Juana, E., Kirwan, G.M. & Martín, C.A.: Pin-tailed Sandgrouse (Pterocles alchata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-05].
↑ ^a ^b Pterocles alchata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pteroclidae Bonaparte, 1831 - stepówki - Sandgrouse (wersja: 2016-05-22). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-21].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-21]. (ang.).

Bibliografia edytuj

David Burni, Ben Hoare, Joseph DiCostanzo, BirdLife International (mapy wyst.), Phil Benstead i inni: Ptaki. Encyklopedia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009, s. 243. ISBN 978-83-01-15733-3.
Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy. Przewodnik. Warszawa: Świat Książki, 2007, s. 224. ISBN 978-83-247-0818-5.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Pterocles alchata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[hbwa-2] Juana, E., Kirwan, G.M. & Martín, C.A.: Pin-tailed Sandgrouse (Pterocles alchata). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. Lynx Edicions, Barcelona, 2020. [dostęp 2020-02-05].

[iucn-3] Pterocles alchata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Pteroclidae Bonaparte, 1831 - stepówki - Sandgrouse (wersja: 2016-05-22). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-09-21].

[ioc-5] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-09-21]. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]