Stielgranate 41niemiecki nadkalibrowy, stabilizowany brzechwowo pocisk kumulacyjny, używany do armaty PaK 36.

Stielgranate 41
Armata PaK 36 z pociskiem nadkalibrowym

Już podczas kampanii francuskiej w 1940 roku, 37-milimetrowa armata PaK 36, standardowe działo przeciwpancerne Wehrmachtu często nie było w stanie przebić grubych pancerzy czołgów francuskich i brytyjskich. Podczas inwazji na ZSRR działo to okazało się niemal całkowicie bezużyteczne. Niemcy stopniowo zastępowali je działami większego kalibru, jak PaK 38, ale postanowili też zwiększyć możliwości bojowe armat 37-milimetrowych, ze względu na ich wielką liczbę w armii[1].

Opracowano więc do działa nasadkowy, nadkalibrowy pocisk kumulacyjny. Przypominał on karabinowe granaty nasadkowe. Posiadał trzon, którego trzpień wsuwał się do lufy działa, a perforowana tuleja, na której umieszczone były cztery brzechwy stabilizujące, obejmowała lufę z zewnątrz. Wystrzeliwany był za pomocą ślepego naboju, z prędkością około 110 m/s, co dawało zasięg około 800 metrów przy kącie strzału 25°, a około 180 metrów przy strzelaniu na wprost (kąt podniesienia 5°)[2].

Pocisk miał masę 8,6 kilograma (z czego na ładunek kruszący przypadało 2,42 kg), długość (z trzonem) 73,9 centymetra i kaliber 160 milimetrów. Wyposażony był w dwa zapalniki, czołowy, działający przy trafieniach pod kątem prostym, i denny, detonujący przy trafieniach pod kątem ostrym[2]. Wykorzystywano zapalniki Bd Z 5130 – Bodenzünder 5130 (denny) oraz czołowe: AZ 5075 – Aufschlagzünder 5075, taki sam jak w pociskach do pancerzownicy Panzerschreck i jego ulepszoną wersję AZ 5095 – Aufschlagzünder 5095[3].

Silny ładunek i duży kaliber zapewniał przebijalność do 180-milimetrowej płyty pancernej[2], co wystarczało by pokonać dowolny czołg II wojny światowej. Ponieważ efekt kumulacyjny nie zależy od prędkości pocisku, trafienie było równie groźne z każdego dystansu. Efektywny zasięg wynosił jednak około 300 metrów, na większych dystansach pocisk był zbyt niecelny[3]. Dodatkowym utrudnieniem w użyciu Stielgranate była konieczność opuszczenia ukrycia przez ładowniczego i wyjścia przed front działa, by założyć kolejny pocisk na lufę.

Przypisy edytuj

  1. Chris Bishop: The Encyclopedia of Weapons of World War. London: Barnes & Noble Books, 1998, s. 182–183. ISBN 0-7607-1022-8.
  2. a b c 3.7 Stielgranate 41: 3.7 cm Stick Grenade. [w:] Catalog of Enemy Ordnance [on-line]. U.S. Office of Chief of Ordnance, 2010-07-24. [dostęp 2011-02-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-06)]. (ang.).
  3. a b German 3.7cm Stielgranate 41, Rodded Bomb, W.W. II. [dostęp 2011-02-18]. (ang.).