Stopnie służbowe w Straży Granicznej III RP

Stopnie służbowe w Straży Granicznej – są tytułami funkcjonariuszy Straży Granicznej oznaczającymi miejsce danego funkcjonariusza w hierarchii służbowej.

Mundur galowy majora SG

Straż Graniczna została utworzona 16 maja 1991, jako formacja typu policyjnego przeznaczona do ochrony granicy państwowej i kontroli ruchu granicznego. Zastąpiła w tej roli rozwiązane Wojska Ochrony Pogranicza, które były formacją wojskową i obowiązywało w nich to samo umundurowanie i te same stopniowe wojskowe co w Wojsku Polskim[1].

Stopnie służbowe mają swoje oznaki. Nosi się je na naramiennikach, nakryciu głowy (czapce garnizonowej, furażerce oraz czapce polowej typu kepi[2]), na rękawach (funkcjonariusze noszący umundurowanie MW) oraz na lewej piersi kurtki służbowej SG lub zimowej nieprzemakalnej.

Równorzędność stopni służbowych SG ze stopniami wojskowymi i stopniami innych służb mundurowych określa Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 stycznia 2019 r.[3].

Oznaki stopni do umundurowania wyjściowego są wykonane metodą haftu komputerowego nicią srebrną (do umundurowania Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych) lub złotą (do umundurowania Marynarki Wojennej). Natomiast oznaki do umundurowania polowego w kolorze jasnoszarym są wykonane metodą tłoczenia na tkaninie[4].

Korpusy osobowe edytuj

W Straży Granicznej obowiązują cztery korpusy osobowe: szeregowych, podoficerów, chorążych i oficerów.

Korpus szeregowych edytuj

Funkcjonariusze noszący umundurowanie Wojsk Lądowych i Sił Powietrznych edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
służbowej SG
   
nazwa stopnia

skrót
szeregowy
Straży Granicznej


szer. SG
starszy
szeregowy
Straży Granicznej

st. szer. SG

Funkcjonariusze noszący umundurowanie Marynarki Wojennej edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
zimowej nieprzemakalnej
   
nazwa stopnia

skrót
marynarz
Straży Granicznej


mar. SG
starszy
marynarz
Straży Granicznej

st. mar. SG

Korpus podoficerów edytuj

Funkcjonariusze noszący umundurowanie WL i SP edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
służbowej SG
         
nazwa stopnia

skrót
kapral
Straży Granicznej


kpr. SG
plutonowy
Straży Granicznej


plut. SG
sierżant
Straży Granicznej


sierż. SG
starszy sierżant
Straży Granicznej


st. sierż. SG
sierżant sztabowy
Straży Granicznej


sierż. szt. SG

Funkcjonariusze noszący umundurowanie MW edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
zimowej nieprzemakalnej
         
nazwa stopnia

skrót
mat
Straży Granicznej


mat SG
bosmanmat
Straży Granicznej


bsmt SG
bosman
Straży Granicznej


bsm. SG
starszy bosman
Straży Granicznej


st. bsm. SG
bosman sztabowy
Straży Granicznej


bsm. szt. SG

Korpus chorążych edytuj

Funkcjonariusze noszący umundurowanie WL i SP edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
służbowej SG
         
nazwa stopnia

skrót
młodszy chorąży
Straży Granicznej


mł. chor. SG
chorąży
Straży Granicznej


chor. SG
starszy chorąży
Straży Granicznej


st. chor. SG
chorąży sztabowy
Straży Granicznej


chor. szt. SG
starszy chorąży
sztabowy
Straży Granicznej


st. chor. szt. SG

Funkcjonariusze noszący umundurowanie MW edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
zimowej nieprzemakalnej
         
nazwa stopnia

skrót
młodszy chorąży
Straży Granicznej


mł. chor. SG
chorąży
Straży Granicznej


chor. SG
starszy chorąży
Straży Granicznej


st. chor. SG
chorąży sztabowy
Straży Granicznej


chor. szt. SG
starszy chorąży
sztabowy
Straży Granicznej


st. chor. szt. SG

Korpus oficerów edytuj

Funkcjonariusze noszący umundurowanie WL i SP edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
służbowej SG
               
nazwa stopnia

skrót
podporucznik
Straży Granicznej


ppor. SG
porucznik
Straży Granicznej


por. SG
kapitan
Straży Granicznej


kpt. SG
major
Straży Granicznej


mjr SG
podpułkownik
Straży Granicznej


ppłk SG
pułkownik
Straży Granicznej


płk SG
generał brygady
Straży Granicznej


gen. bryg. SG
generał dywizji
Straży Granicznej


gen. dyw. SG

Funkcjonariusze noszący umundurowanie MW edytuj

odznaka
stopnia służbowego

na kurtce
zimowej nieprzemakalnej
               
nazwa stopnia

skrót
podporucznik
Straży Granicznej


ppor. SG
porucznik
Straży Granicznej


por. SG
kapitan
Straży Granicznej


kpt. SG
komandor podporucznik
Straży Granicznej


kmdr ppor. SG
komandor porucznik
Straży Granicznej


kmdr por. SG
komandor
Straży Granicznej


kmdr SG
kontradmirał
Straży Granicznej


kadm. SG
wiceadmirał
Straży Granicznej


wadm. SG

Tryb nadawania stopni oraz ich utrata edytuj

Stopień szeregowego SG otrzymuje się z dniem mianowania na stanowisko służbowe. Na kolejne stopnie w korpusie szeregowych i podoficerów mianują przełożeni posiadający odpowiednie do tego uprawnienia. Natomiast na stopnie w korpusie chorążych mianuje Komendant Główny Straży Granicznej[5].

Na pierwszy stopień oficerski, a także na stopień Generała Straży Granicznej mianuje Prezydent RP. Pozostałe stopnie w korpusie oficerskim przyznaje Minister Spraw Wewnętrznych[5].

W Straży Granicznej mianowanie na kolejny stopień następuje stosownie do posiadanych kwalifikacji, zajmowanego stanowiska oraz jest zależne od opinii przełożonych. Nadanie kolejnego stopnia nie może nastąpić jednak wcześniej niż po przesłużeniu w stopniu[5]:

  • kaprala SG (mata SG) – 1 roku
  • plutonowego SG (bosmanmata SG) – 2 lat
  • sierżanta SG (bosmana SG) – 2 lat
  • st. sierżanta SG (st. bosmana SG) – 2 lat
  • mł. chorążego SG – 3 lat
  • chorążego SG – 3 lat
  • st. chorążego SG – 3 lat
  • chorążego sztabowego SG – 4 lat
  • podporucznika SG – 3 lat
  • porucznika SG – 4 lat
  • kapitana SG – 4 lat
  • majora SG (komandora podporucznika SG) – 3 lat
  • podpułkownika SG (komandora porucznika SG) – 4 lat.

Jednakże w szczególnych wypadkach, np. jeżeli dany funkcjonariusz posiada szczególne kwalifikacje zawodowe lub umiejętności do pełnienia służby istnieje możliwość nadania mu kolejnego stopnia z pominięciem wymaganego okresu[5].

Szczególnym wymogiem w przypadku awansu na pierwszy stopień podoficerski jest ukończenie przez danego funkcjonariusza szkoły podoficerskiej. W przypadku awansu na pierwszy stopień w korpusie chorążych analogicznie należy ukończyć szkołę chorążych. W szczególnie uzasadnionych przypadkach można pominąć ten warunek. Wymogiem przy mianowaniu na pierwszy stopień oficerski jest posiadanie przez danego funkcjonariusza wyższego wykształcenia oraz ukończenie szkolenia specjalistycznego zakończonego egzaminem[5].

Posiadane przez funkcjonariuszy stopnie podoficerskie, chorążych i oficerskie są dożywotnie. Po zwolnieniu ze służby funkcjonariusze mogą używać posiadanych przez siebie stopni z dodaniem słowa „rezerwy” (jeśli podlegają obowiązkowi służby wojskowej) lub „w stanie spoczynku” (jeśli nie podlegają obowiązkowi służby wojskowej)[5].

Utrata stopnia następuje po[5]:

  • zrzeczeniu się obywatelstwa polskiego
  • pozbawieniu praw publicznych
  • skazaniu prawomocnym wyrokiem sądu na karę pozbawienia wolności za przestępstwo w wyniku motywacji zasługującej na szczególne potępienie.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Historia WOP. www.emeryci-sg.org.pl. [dostęp 2013-09-15].
  2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 marca 2016 r. w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Straży Granicznej; zał. nr 7 (Dz.U. z 2019 r. poz. 500)
  3. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 stycznia 2019 r. w sprawie równorzędności stopni policyjnych Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Biura Ochrony Rządu, Służby Ochrony Państwa, Służby Celno-Skarbowej, Straży Marszałkowskiej, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Więziennej i stopni wojskowych ze stopniami służbowymi Straży Granicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 228)
  4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 25 marca 2016 r. w sprawie umundurowania funkcjonariuszy Straży Granicznej (Dz.U. z 2019 r. poz. 500)
  5. a b c d e f g Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1080)

Bibliografia edytuj