Strażnica WOP Włodawa
Strażnica Wojsk Ochrony Pogranicza Włodawa – zlikwidowany podstawowy pododdział Wojsk Ochrony Pogranicza pełniący służbę graniczną na granicy polsko-radzieckiej.
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
po 1948; |
| Rozformowanie |
przed 1954; |
| Tradycje | |
| Rodowód |
143a strażnica WOP |
| Kontynuacja | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja |
Włodawa ul. Saperów 1 |
| Formacja | |
| Podległość |
232 batalion WOP |
Strażnica Straży Granicznej we Włodawie imienia gen. bryg. Nikodema Sulika[1] – zlikwidowana graniczna jednostka organizacyjna Straży Granicznej realizująca zadania bezpośrednio w ochronie granicy państwowej z Republiką Białorusi i Ukrainą.
Formowanie i zmiany organizacyjne edytuj
Strażnica została sformowana po 1948 roku jako Strażnica WOP nr 143a (Włodawa} – w skali kraju.
1 stycznia 1951 roku Strażnica WOP nr 143a Włodawa była w strukturach 232 batalionu WOP we Włodawie, a w 1954 roku już nie istniała[2].
Reorganizacja, jaką przechodziły Wojska Ochrony Pogranicza 1 czerwca 1956 roku, doprowadziły do likwidacji 23 Brygady i podległych jej pododdziałów. W miejsce zniesionej jednostki utworzono dwie samodzielne: Grupę Manewrową Wojsk Ochrony Pogranicza Tomaszów (Chełm) Lubelski i Samodzielny Oddział Zwiadowczy WOP Chełm do którego została włączona Placówka WOP Włodawa[3]. 1 maja 1957 roku, na bazie Grupy Manewrowej i Samodzielnego Oddziału Zwiadowczego WOP zorganizowano 23 Chełmski Oddział WOP[b] a od 1959 roku nadano 23 Oddziałowi nazwę regionalną: 23 Chełmski Oddział WOP[c][3].
1 stycznia 1960 roku we Włodawie stacjonowała Placówka WOP nr 5 w strukturach 23 Chełmskiego Oddziału WOP[4]
1 stycznia 1964 roku we Włodawie stacjonowała Placówka WOP nr 5 w strukturach 23 Chełmskiego Oddziału WOP[4].
1 czerwca 1976 roku w związku ze zmianą ochranianego odcinka, dyktowaną przez reformę administracyjną kraju i nowy podział na województwa[5] odtwarzano brygady na granicy ze Związkiem Radzieckim. Na bazie 23 Chełmskiego Oddziału WOP sformowano Nadbużańską Brygadę WOP. W jej strukturach 1 czerwca 1976 roku, na bazie Placówki WOP Włodawa została zorganizowana Strażnica WOP Włodawa[6].
1 października 1989 roku rozformowana została Nadbużańska Brygada WOP, na jej bazie powstał Nadbużański Batalion WOP[3], a Strażnica WOP Włodawa wraz z batalionem została włączona w struktury Bieszczadzkiej Brygady WOP w Przemyślu[7] i tak funkcjonowała do 15 maja 1991 roku[8].
- Straż Graniczna:
16 maja 1991 roku ochronę granicy państwowej przejęła nowo sformowana Straż Graniczna. Strażnica we Włodawie została włączona w struktury Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej w Chełmie[9] i przyjęła nazwę Strażnica Straży Granicznej we Włodawie (Strażnica SG we Włodawie)[d].
22 grudnia 1994 roku otwarto nową siedzibę Strażnicy SG we Włodawie[10].
W 2002 roku, strażnica miała status strażnicy SG I kategorii[e].
Jako Strażnica Straży Granicznej we Włodawie funkcjonowała do 23 sierpnia 2005 roku i 24 sierpnia 2005 roku, Ustawą z 22 kwietnia 2005 roku O zmianie ustawy o Straży Granicznej...[11], została przekształcona na Placówkę Straży Granicznej we Włodawie im. gen. bryg. Nikodema Sulika (PSG we Włodawie) w strukturach Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej[12].
Ochrona granicy edytuj
1 stycznia 1964 roku na ochranianym odcinku funkcjonowało przejście graniczne uproszczonego ruchu granicznego (urg), w którym kontrolę graniczną i celną osób, towarów oraz środków transportu wykonywała 5 placówka WOP Włodawa[13]:
- Włodawa.
Sąsiednie strażnice edytuj
- 142 strażnica WOP Dołhobrody ⇔ 143 strażnica WOP Sobibór – 1952
- Placówka WOP Terespol ⇔ Placówka WOP Dorohusk – 01.06.1956
- 6 placówka WOP Sławatycze ⇔ 4 placówka WOP Dorohusk – 01.01.1960
- 6 placówka WOP Sławatycze ⇔ 4 placówka WOP Dorohusk – 01.01.1964
- Strażnica WOP Sławatycze ⇔ Strażnica WOP Dorohusk – 01.06.1976
- Strażnica WOP Sławatycze ⇔ Strażnica WOP Dorohusk – 1990[7]
- Straż Graniczna:
- Strażnica SG w Sławatyczach ⇔ Strażnica SG w Dorohusku – 16.05.1991[14].
- Strażnica SG w Dołhobrodach ⇔ Strażnica SG w Dorohusku – 29.11.2001.
Dowódcy/komendanci strażnicy edytuj
- Komendanci strażnicy SG:
- por. SG Krzysztof Cieślak (był 01.12.1995)[10].
Nadanie imienia strażnicy edytuj
Nadanie imienia strażnicy podano za: Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 323–325, 339.
W połowie lat 90. XX wieku Stowarzyszenie Weteranów Polskich Formacji Granicznych (SWPFG), na którego czele stał płk w st. spocz. Jan Sadowski, emerytowany oficer Korpusu Ochrony Pogranicza, a w ścisłym kierownictwie – jako jeden z trzech wiceprzewodniczących – istotną˛ rolę odgrywał por. rez. inż. Mirosław Jan Rubas, syn st. sierż. Jana Rubasa, podoficera KOP, który w czasie II wojny światowej został zamordowany na Ukrainie. Przedstawiciele SWPFG, wystąpili inicjatywą nadania Strażnicy SG we Włodawie imienia gen. Nikodema Sulika, oficera kadry dowódczej Korpusu Ochrony Pogranicza, który był związany z Polesiem. Komendant NOSG płk SG Józef Biedroń, mając poparcie włodawskiej społeczności wystąpił z oficjalnym wnioskiem do płk. SG dr. Jana Wojcieszczuka komendanta głównego SG. Komendant główny SG 1 grudnia 1995 roku nadał Strażnicy SG we Włodawie imię „Generała Nikodema Sulika”. Uroczystości związane z nadaniem patronatu odbyły się 3 grudnia 1995 roku. Udział wzięli przedstawiciele Straży Granicznej, na czele z zastępcą komendanta głównego SG – ppłk. Wojciechem Brochwiczem, reprezentanci terenowej administracji rządowej i samorządowej, członkowie środowisk kombatanckich, uczniowie, harcerze i społeczeństwo Włodawy. Honorowym gościem uroczystości był syn patrona – Bolesław Sulik, który wspominając ojca, powiedział: „Generał Nikodem Sulik znów stanął na straży ochrony granicy”. W tym dniu została odsłonięta tablica pamiątkowa na murach strażnicy, ufundowana przez funkcjonariuszy NOSG i lokalne społeczeństwo (Na pamiątkowej tablicy wyryto m.in. motto – słowa Jana Długosza – „By czas nie zaćmił i niepamieć...”. W strażnicy została utworzona również izba pamięci, w której zgromadzono liczne pamiątki związane z patronem.
Uwagi edytuj
- ↑ Od 1991 roku strażnica Straży Granicznej.
- ↑ Zarządzenie DWW nr 07/WW z 24.04.1957 roku (Prochwicz 2011 ↓, s. 225).
- ↑ Zarządzenie MSW nr 203/59/WW z 27.11.1959 roku (Jackiewicz 1998 ↓, s. 106).
- ↑ Zarządzenie nr 019/Org. Komendanta Głównego Straży Granicznej z 30 kwietnia 1991 roku : Archiwum Straży Granicznej w Szczecinie, sygn. KGSG 666/2, s. 104–105 (Nowosad 2013 ↓, s. 301.)
- ↑ Zarządzenie Komendanta Głównego Straży Granicznej nr 3 z 11.01.2002 roku.
Przypisy edytuj
- ↑ Dubaj 2013 ↓, s. 323–325.
- ↑ Prochwicz 2011 ↓, s. 194.
- ↑ a b c Nadbużańska Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-18]. (pol.).
- ↑ a b Wykazy dyslokacyjne WOP ↓.
- ↑ Dubaj 2013 ↓, s. 327.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 107.
- ↑ a b Jackiewicz 1998 ↓, s. 121.
- ↑ Bieszczadzka Brygada WOP. [w:] Muzeum Polskich Formacji Granicznych im. Władysława Raginisa [on-line]. muzeumsg.strazgraniczna.pl. [dostęp 2021-11-20]. (pol.).
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 290.
- ↑ a b Dubaj 2013 ↓, s. 324.
- ↑ W miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej (Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757).
- ↑ Nowosad 2013 ↓, s. 307.
- ↑ Jackiewicz 1998 ↓, s. 106.
- ↑ Nowosad 2013 ↓, s. 301.
- ↑ Wojciech Andrzej Borecki. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-11-19]. (pol.).
- ↑ Edward Goch. [w:] Biuletyn Informacji Publicznej IPN [on-line]. katalog.bip.ipn.gov.pl, 2019. [dostęp 2021-11-19]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Henryk Dominiczak, Zarys historii Wojsk Ochrony Pogranicza 1945–1985, Warszawa: Wojskowa drukarnia w Łodzi, 1985.
- Zenon Jackiewicz: Wojska Ochrony Pogranicza: (1945–1991): krótki informator historyczny. Kętrzyn: Centrum Szkolenia Straży Granicznej, 1998. ISBN 83-909304-3-9.
- Halina Łach, System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1.
- Jerzy Prochwicz, Wojska Ochrony Pogranicza 1945–1965, Piotrków Trybunalski: Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, 2011, ISBN 978-83-7726-027-2.
- Jerzy Rydz: Nadbużański Oddział Straży Granicznej im. 27 Wołyńskiej Dywizji Armii Krajowej w Chełmie. W: Leszek Elas [patronat]: Straż Graniczna w dwudziestoleciu 1991–2011. Materiały poseminaryjne – Tom I. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego, 2011. ISBN 978-83-909484-4-7.
- Dariusz Nowosad. Nadbużański Oddział Straży Granicznej w latach 1991–2011. „Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych”. VIII–IX, zeszyt 1, 2012–2013, s. 299–314, 2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski. [dostęp 2021-11-24]. (pol.).
- Roczniki Wydziału Nauk Prawnych i Ekonomicznych KUL. W: Stanisław Dubaj: Patroni Nadbużańskiego Oddziału Straży Granicznej i Podległych Placówek SG – Tom VIII−IX, zeszyt 1 – 2012–2013. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, 2013, s. 316–343. (pol.).
- Archiwum Straży Granicznej, Wykazy dyslokacyjne jednostek i pododdziałów Wojsk Ochrony Pogranicza.