Wikipedia

Strojnogłowik obrożny

Strojnogłowik obrożny[4], zaroślak obrożny[5] (Arremon torquatus) – gatunek małego ptaka z rodziny pasówek (Passerellidae). Opisany po raz pierwszy w 1837. W starszym ujęciu systematycznym za strojnogłowika obrożnego uznawano ptaki, których zasięg występowania rozciągał się od Kostaryki do północnej Argentyny; takson ten został jednak podzielony na 8 gatunków, z których strojnogłowik obrożny występuje najbardziej na południe z nich. Jest gatunkiem najmniejszej troski.

Strojnogłowik obrożny
Arremon torquatus[1]
(d’Orbigny & Lafresnaye, 1837)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

pasówki

Rodzaj

Arremon

Gatunek

strojnogłowik obrożny

Synonimy
  • Buarremon torquatus (d'Orbigny & Lafresnaye, 1837)[2]
  • Embernagra torquata d'Orbigny & Lafresnaye, 1837[2]
  • Atlapetes torquatus (d'Orbigny & Lafresnaye, 1837)[1]
Podgatunki
  • A. t. torquatus (d’Orbigny & Lafresnaye, 1837)
  • A. t. fimbriatus (Chapman, 1923)
  • A. t. borellii (Salvadori, 1897)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Systematyka edytuj

Gatunek ten po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisali Alcide d’Orbigny i Frédéric de Lafresnaye, nadając mu nazwę Embernagra torquata. Opis ukazał się w 1837 roku w „Magasin de Zoologie”; jako miejsce typowe autorzy wskazali Yungas w Boliwii[2][6][7]. Strojnogłowik obrożny zaliczany bywał do rodzaju Atlapetes, a także do nieuznawanego już Buarremon. Obecnie zaliczany jest do rodzaju Arremon. W oparciu o badania filogenetyczne i różnice w mtDNA takson ten podzielono na 8 gatunków: strojnogłowik szarobrewy (A. assimilis), strojnogłowik szaropręgi (A. costaricensis), strojnogłowik kolumbijski (A. basilicus), strojnogłowik górski (A. perijanus), strojnogłowik nadbrzeżny (A. phygas), strojnogłowik wyżynny (A. atricapillus), strojnogłowik płowy (A. phaeopleurus) i strojnogłowik obrożny (A. torquatus)[8][9].

Wyróżnia się trzy podgatunki A. torquatus[7][10][11][12][13]:

  • A. t. torquatus (d'Orbigny & Lafresnaye, 1837)
  • A. t. fimbriatus (Chapman, 1923)
  • A. t. borellii (Salvadori, 1897)

Etymologia edytuj

  • Arremon: gr. αρρημων arrhēmōn, αρρημονος arrhēmonos „cichy, bez mowy”, od negatywnego przedrostka α- a-; ῥημων rhēmōn, ῥημονος rhēmonos „mówca”, od ερω erō „będę mówić”, od λεγω legō „mówić”[14].
  • torquatus: łac. torquatus – kołnierzyk, obrożny[15].

Morfologia edytuj

Nieduży ptak ze średniej wielkości, dosyć długim dziobem w kolorze czarnym (16–17 mm). Tęczówki ciemnobrązowe. Nogi cieliste do szarawych. Brak dymorfizmu płciowego. Góra głowy i twarz czarne z trzema, paskami – szarym wąskim środkowym paskiem ciemieniowym oraz białymi szerokimi paskami nad łukami brwiowymi, rozciągającymi się od dzioba do tyłu szyi. Pomimo polskiej nazwy brak na szyi paska w formie obroży. Gardło, podgardle i podbródek białe. Górna część ciała, skrzydła i ogon oliwkowozielone. Białawo-szare upierzenie brzucha przechodzi w szarawe, a następnie w oliwkowo-szare w okolicach kupra. Długość ciała z ogonem: 19 cm, długość skrzydła 85–89 mm, długość ogona 83–86 mm. Średnia masa ciała: samce 33 g, samice 32 g[7][11].

Zasięg występowania edytuj

Strojnogłowik obrożny jest gatunkiem występującym w Andach w przedziale wysokości 400–3400 m n.p.m.[11] Jest gatunkiem osiadłym. Jego zasięg występowania według szacunków organizacji BirdLife International obejmuje 333 tys. km²[16].

Poszczególne podgatunki występują:

Ekologia edytuj

Głównym habitatem strojnogłowika obrożnego jest runo leśne i podszyt wilgotnych lasów górskich, także ich zakrzaczone obrzeża i lasy wtórne[11].

Informacje o diecie tego gatunku są bardzo skąpe. Obejmuje ona owady, nasiona i owoce (te ostatnie stanowią główny składnik diety w porze deszczowej). Żeruje na ziemi, przeszukując dziobem ściółkę. Występuje zazwyczaj pojedynczo lub w parach[11]. Długość pokolenia jest określana na 3,8 lat[16].

Rozmnażanie edytuj

Strojnogłowik obrożny buduje gniazda w kształcie otwartego kielicha, usytuowane na krzewach i drzewach na wysokości od 2 do 8,3 m nad ziemią. Okres lęgowy w północno-zachodniej Argentynie rozciąga się od początku października do początku stycznia. W lęgu zazwyczaj 2 białe lub jasnoniebieskie jaja, o wymiarach 24,3×16,7 mm i masie około 3,77 g. Okres inkubacji wynosi średnio 15,8 dnia. Jaja wysiadują wyłącznie samice, które w tym okresie są karmione przez samce. Okres przebywania piskląt w gnieździe to 18,8 ± 0,2 dnia[11][17].

Status edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN strojnogłowik obrożny jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Liczebność populacji nie jest określona, zaś jej trend jest uznawany za spadkowy ze względu na niszczenie siedlisk. Jest opisywany jako rzadki[11][16].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Arremon torquatus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c Denis Lepage: Stripe-headed Brush-Finch Arremon torquatus. Avibase. [dostęp 2022-10-22]. (ang.).
  3. ↑ Arremon torquatus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko, Rodzina: Passerellidae Cabanis & Heine, 1850-51 – pasówki – New World Sparrows and allies (Wersja: 2022-05-16), [w:] Kompletna lista ptaków świata [online], Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego [dostęp 2022-09-26].
  5. ↑ P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40. Zeszyt specjalny, s. 378, 1999. 
  6. ↑ Alcide d’Orbigny, Frédéric de Lafresnaye, Synopsis Avium, „Magasin de Zoologie”, 7 cl. 2, Paryż: Lequien fils, 1837, s. 34 (łac.).
  7. ↑ a b c d Handbook of the Birds of the World. Josep del Hoyo, Andrew Elliott & David Christie (red.). T. 16: Tanagers to New World Blackbirds. Barcelona: Lynx Edicions, 2011, s. 577. ISBN 978-84-96553-78-1. (ang.).
  8. ↑ Cadena, C.D., Cheviron, Z.A. and Funk, W.C.. Testing the molecular and evolutionary causes of a ‘leapfrog’ pattern of geographical variation in coloration. „Journal of Evolutionary Biology”. 24 (2), s. 402–414, 2011. 
  9. ↑ C.D. Cadena, Species limits in Arremon torquatus. Proposal (468) to South American Classification Committee [online], 2010 [zarchiwizowane z adresu 2013-04-12] (ang.).
  10. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v12.2). [dostęp 2022-10-26]. (ang.).
  11. ↑ a b c d e f g h Delaney R. Quick & David L. Slager: White-browed Brushfinch Arremon torquatus , version 1.0. [w:] Birds of the World (red. T.S. Schulenberg) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2022-10-22]. (ang.).  
  12. ↑ HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 6 [online], grudzień 2021 [dostęp 2022-10-16].
  13. ↑ Alan P. Peterson: PASSERIFORMES, PASSERELLIDAE Barker 2013, New World Sparrows. Zoonomen Nomenclatural data, 2022. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
  14. ↑ Arremon, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
  15. ↑ torquatus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-10-22] (ang.).
  16. ↑ a b c Species factsheet: Arremon torquatus, Data table and detailed info. BirdLife International, 2022. [dostęp 2022-10-17]. (ang.).
  17. ↑ Auer, S.K., R.D. Bassar, J.J. Fontaine & T.E. Martin. Breeding biology of songbirds in a subtropical montane forest in northwestern Argentina. „The Condor”. 109, s. 321–333, 2007. DOI: 10.1093/condor/109.2.321. 

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strojnogłowik_obrożny&oldid=73643207”