Strzemiączko
Strzemiączko (łac. stapes) – jedna z trzech kosteczek słuchowych (ossicula auditoria), wraz z nimi jest odpowiedzialne za przekazywanie drgań błony bębenkowej do ucha wewnętrznego. Strzemiączko jest najmniejszą kością ciała ludzkiego, mającą długość około 3 mm.
W ewolucji po raz pierwszy strzemiączko pojawiło się jako przekształcenie kości gnykowo-żuchwowej u wczesnych tetrapodów. Najstarsze znane strzemiączko odnaleziono u późnodewońskiej akantostegi[1]. Badania rozwoju zarodkowego oraz szereg form kopalnych dowodzą, że w drodze kolejnych przekształceń w linii prowadzącej do ssaków zminiaturyzowane kości oddzieliły się od żuchwy i zostały wciągnięte do ucha środkowego[2]. Strzemiączko występujące u niessaczych tetrapodów bywa nazywane kolumienką (łac. columella auris)[3].
U ssaków strzemiączko ma wyraźną budowę strzemienia (stąd nazwa). W jego budowie wyróżnia się głowę strzemiączka (caput stapedis), odnogę donosową (crus rostrale) i odnogę doogonową (crus caudale), które tworzą podstawę strzemiączka (basis stapedis)[4] osadzoną w okienku przedsionka (fenestra vestibuli).
Dla celów otochirurgii w chirurgii strzemiączka dzieli się ono na 2 części:
- suprastruktura strzemiączka – obejmująca główkę i odnogi (przednią i tylną)
- infrastruktura strzemiączka – którą jest podstawa (płytka) strzemiączka.
Przypisy edytuj
- ↑ Jennifer A. Clack. Discovery of the earliest-known tetrapod stapes. „Nature”. 342, s. 425–427, 1989. DOI: 10.1038/342425a0. (ang.).
- ↑ Karol Sabath w: Adam Urbanek: Jedno istnieje tylko zwierzę...: myśli przewodnie biologii porównawczej. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii Polskiej Akademii Nauk, 2007. ISBN 978-83-88147-08-1.
- ↑ Shigeru Kuratani, Isao Matsuo, Shinichi Aizawa. Developmental patterning and evolution of the mammalian viscerocranium: Genetic insights into comparative morphology. „Developmental Dynamics”. 209 (2), s. 139–155, 1998. DOI: 10.1002/(SICI)1097-0177%28199706%29209:2%3C139::AID-AJA1%3E3.0.CO;2-J. (ang.).
- ↑ Henryk Kobryń, Franciszek Kobryńczuk: Anatomia zwierząt. T. 3. Warszawa: PWN, 2008. ISBN 978-83-01-14078-6.