Strzeszów (województwo dolnośląskie)
Strzeszów (niem. Striese[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie trzebnickim, w gminie Wisznia Mała.
| wieś | |
 Kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
1030[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-114[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DTR |
| SIMC |
0883100 |
Położenie na mapie gminy Wisznia Mała  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu trzebnickiego  | |
 51°14′37″N 17°00′35″E/51,243611 17,009722[1]
| |
Demografia edytuj
Miejscowość jest podzielona na starą i nową. Obie części zamieszkuje obecnie (2021 r.) 1030 osób[5].
Podział administracyjny edytuj
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa wrocławskiego.
Nazwa edytuj
15 marca 1947 nadano miejscowości polską nazwę Strzeszów[4].
Historia edytuj
Miejscowość po raz pierwszy została wymieniona pod nazwą Stresevic w dokumencie wydanym przez księcia Henryka I Brodatego w 1204 roku. W dokumencie tym książę śląski przekazywał wieś nowo ufundowanemu przez siebie klasztorowi cysterek w Trzebnicy. Kolejne wzmianki pochodzą z XIV w. i dotyczą kościoła parafialnego w Strzeszowie. Miejscowość została wówczas zapisana pod nazwą Stresow (1374 r.) i Stresicz (1376 r.). Strzeszów został zniszczony poważnie na początku XV wieku, podczas wojen husyckich. Spalony wówczas kościół pw. Podwyższenia Krzyża Świętego odbudowano dopiero w 1498 r. w stylu gotyckim. Później kilkakrotnie odnawiany, na początku XIX w. otrzymał oddzielnie stojącą dzwonnicę. Obecnie w świątyni najstarszą częścią jest późnorenesansowy strop pochodzący z XVII wieku. Niedaleko od kościoła stoi dwór zbudowany w stylu renesansowym w drugiej połowie XVI wieku, po zmianach w XVIII w. uzyskał charakter pałacowy. Rozbudowany na początku XX wieku.
Pałac i miejscowość uniknęły poważniejszych zniszczeń doby wojny trzydziestoletniej. Sam pałac został przebudowany i rozbudowany w latach 1650–1660, a następnie dwukrotnie uszkodzony i splądrowany przez wojska rosyjskie w czasie wojny siedmioletniej (1756–1763). Odbudowano go, a w latach 1900–1902 powiększono i przebudowano w stylu neobarokowym. W takiej postaci pałac istnieje do dziś. Po śmierci Albrechta Rehdigera, majątek odziedziczył jego siostrzeniec. Siostra Albrechta, Elisa, wyszła za Karla von Witzendorff. W efekcie właścicielem Strzeszowa został pułkownik Hans von Witzendorff, który w 1913 r. otrzymał zgodę na używanie herbu i nazwiska rodu Rehdiger. W 1941 r. przekazał on majątek synowi Gotthardowi. W 1945 r. pułkownik został zamordowany przez Rosjan.
Zabytki edytuj
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[6]:
- kościół filialny pw. św. Jadwigi, obecnie pw. Podwyższenia Krzyża Świętego, pierwsza wzmianka z 1374, obecny z końca XV wieku, przebudowany na początku XX wieku. Gotycki portal zakrystii, pieta z ok. 1500, renesansowe malowidła stropu, ambona, ołtarz boczny bez mensy[7]
- drewniana dzwonnica z XIX wieku
- zespół pałacowy:
- pałac z XVI wieku, przebudowany w XVIII i drugiej połowie XIX wieku; prawdopodobnie w miejscu dzisiejszego pałacu znajdował się już wcześniej drewniany dwór obronny lub myśliwski. W 1559 r. nabył go od księcia Oleśnickiego (von Oels) późniejszy starosta generalny księstwa wrocławskiego, Nicolaus II von Rehdiger. Był to jedynie zastaw, ale już w 1567 r. przeszedł na jego własność. Stąd też na prawym skrzydle elewacji od zachodniej strony widnieje ozdobna data. W tym samym roku Rehdiger na miejscu książęcego dworu zbudował pałac otoczony fosą. W 1588 r. utworzył tu fideikomis przekazany jego synom i w tej rodzinie majątek pozostał do 1904 roku, kiedy zmarł Albrecht Rehdiger. W 1945 r. pałac stał się siedzibą kwatery głównej wojsk radzieckich. Gromadzono w nim także oficerów niemieckich wziętych do niewoli podczas oblężenia Wrocławia. Do 1947 r. w pałacu mieścił się szpital wojskowy Armii Czerwonej, a następnie, całkowicie ogołocony budynek, został przejęty przez władze polskie i przekazany miejscowemu PGR-owi. W tym czasie w budynku znajdowały się m.in. świetlica i przedszkole. Po upadku PGR-u pałac stał pusty, był grabiony i dewastowany, w 1995 r. przeszedł w prywatne ręce, co uratowało obiekt przed kompletną ruiną.
- park z drugiej połowy XIX wieku
Klimat edytuj
Strzeszów jest położony w strefie klimatów umiarkowanych szerokości geograficznej, w typie klimatu przejściowego, podlegającego wpływom oceanicznym i kontynentalnym.
W miejscowości przeważają masy powietrza polarno-morskiego i polarno-kontynentalnego; fronty atmosferyczne przemieszczają się przez 220 dni w roku z przewagą frontów chłodnych. Średnie miesięczne ciśnienie atmosferyczne waha się od 999,6 hPa (kwiecień) do 1003,6 hPa (październik); dominują kierunki wiatru z sektora zachodniego. Dni pogodnych jest około 141 w roku, najwięcej we wrześniu, pochmurnych około 206, najwięcej w listopadzie; usłonecznienie wynosi średnio 1556 godzin w roku. Średnia roczna temperatura powietrza osiąga +9,0 °C; najchłodniejszy jest styczeń (średnio –0,4 °C), najcieplejszy lipiec (średnio +18,8 °C). W ciągu roku występuje 40 dni gorących, czyli takich, w których maksymalna temperatura przekracza +25 °C (z czego 9 dni jest upalnych, z temperaturą powyżej +30 °C); dni mroźnych, z temperaturą maksymalną poniżej 0 °C jest w Strzeszowie 28 rocznie [24]. Najdłuższą, trwającą 114 dni, termiczną porą roku jest lato; zima trwa 65 dni. Największe średnie miesięczne sumy opadu wynoszą 79 mm (lipiec), najmniejsze 30 mm (luty); średnio notuje się 158 dni z opadem w roku (z maksimum w zimie). Burze występują średnio 25 razy w roku, pokrywa śnieżna zalega średnio przez 35 dni w roku.
Transport publiczny edytuj
Przez miejscowość kursują autobusy linii nr[8]:
626- Wisznia Mała-Strzeszów- Ozorowice-Szewce- Rogoż-Kryniczno-Psary-Wrocław
629- Trzebnica-Machnice-Wysoki Kościół-Pierwoszów-Wisznia Mała-Strzeszów-Ozorowice-Szewce-Rogoż-Kryniczno-Psary - Wrocław
627- Wisznia Mała - Strzeszów - Ozorowice - Szewce - Świniary
Festiwale edytuj
W 2011 r. w Strzeszowie po raz pierwszy odbył się, urządzany dotychczas w Trzebnicy, festiwal rockowy Pazur, na którym zagrało 12 zespołów rockowych.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 132483
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-08-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1231 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 15 marca 1947 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1947 r. nr 37, poz. 297).
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-08-07].
- ↑ Architektura: Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa, 2012-01-11. s. 178. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)]. (pol.).
- ↑ Janusz Czerwiński, Ryszard Chanas, Dolny Śląsk – przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka, 1977, s. 429.
- ↑ Komunikacja gminna. wiszniamala.pl. [dostęp 2024-04-08].
Bibliografia edytuj
- Cetwiński Czesław, Zabytki architektury w województwie wrocławskim; Wyd. Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu, 1987