Stutthof Schippenbeil
Stutthof Schippenbeil (Außenarbeitslager Schippenbeil) – jeden z największych podobozów (filii) niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Stutthof utworzony na terenie gminy Sępopol, niedaleko Bartoszyc w Prusach Wschodnich. Funkcjonował w latach 1944–1945, głównym zadaniem więźniów była budowa lotniska wojskowego.
| Podobóz Stutthofu | |
| Typ | |
|---|---|
| Odpowiedzialny | |
| Rozpoczęcie działalności |
21 września 1944 |
| Zakończenie działalności |
1945 |
| Miejsce | |
| Liczba więźniów |
~2000 |
| Narodowość więźniów | |
| Liczba ofiar |
~400 |
Położenie
edytujSiedziba obozu znajdowała się w ówczesnym Schippenbeil w powiecie bartoszyckim (kreis Bartenstein) w centralnej części Prus Wschodnich, dzisiaj Sępopol w powiecie bartoszyckim w województwie warmińsko-mazurskim, około 87 km na północny wschód od Olsztyna.
Historia i funkcja
edytujObóz powstał 21 września 1944 roku jako jedna z filii, podobozu obozu koncentracyjnego KL Stutthof[1]. Przetrzymywanymi więźniami, w 90% były głównie młode kobiety i dziewczyny pochodzenia żydowskiego z Grecji, Litwy, Białorusi, Polski, Austrii i Węgier[1][2]. 1250 zatrudnionych było jednocześnie przy budowie lotniska wojskowego w lasach, na południowy wschód od Sępopola[3], a przez okres funkcjonowania obozu znajdowało się w nim ponad 2 tys. osób[1]. Lotnisko było bezpośrednim zapleczem głównej kwatery wojennej Hitlera w Gierłoży[1]. Budowę lotniska i działalność obozu nadzorowała elitarna niemiecka SS, której siedziba mieściła się w Sępopolu przy ul. Mostowej[1].
W początkach 1945 roku, podczas ofensywy wojsk radzieckich w Prusach Wschodnich, obóz pospiesznie zlikwidowano[2], a jeńców prowadzono na tzw. marsz śmierci[2]. Część z nich wprowadzono na lody zamarzniętego Zalewu Wiślanego, gdzie zostali rozstrzelani i zatonęli[2], innych z kolei ewakuowano do miejscowości Palmnicken (obecnie Jantarnyj w obwodzie królewieckim), gdzie 31 stycznia 1945 roku na plaży również zostali rozstrzelani[4].
Łącznie w obozie w Sępopolu podczas wojny, nie licząc ewakuacji, zamordowano około 400 osób[4].
Okres powojenny
edytujW okresie powojennym, podczas prac przy ul. Mostowej w Sępopolu, gdzie mieściła się siedziba lokalna SS, natknięto się na zbiorowe groby jeńców obozu w których znajdowało się kilkanaście ciał[2].
21 września 2009 roku w 65 rocznicę powstania filii obozu w Sępopolu, decyzją Rady Miasta Sępopola odsłonięto pamiątkowy obelisk upamiętniający więźniów obozu. Bryła kamienna z umocowaną tablicą zawiera inskrypcję z wiersza Wisławy Szymborskiej oraz pamiątkowe epitafium od społeczeństwa miasta[5].
Umarłych wieczność dotąd trwa, dokąd pamięcią się im płaci
Pamięci ofiar nazizmu - więźniów podobozu Schippenbeil KL Stutthof ( 1939-1945)
odsłonięto 21 września 2009 r.
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e Pomnik pamięci ofiar obozu w Sztutowie. [w:] Polskie Radio Olsztyn [on-line]. [dostęp 2009-09-21]. (pol.).
- ↑ a b c d e Dorota Górecka: Sępopol. [w:] Strona Burmistrza Miasta i Gminy Sępopol [on-line]. [dostęp 2009-09-21]. (pol.).
- ↑ Rozkaz komendanta obozu Stutthof regulujący czas pracy więźniów z 17 V 1944 roku. [w:] Polska.pl / Dziedzictwo Narodowe [on-line]. [dostęp 2009-09-21]. (pol.).
- ↑ a b Tomasz Miroński: Uczczono pamięć więźniów Podobozu KL Stutthof Schippenbeil. [w:] Bartoszyce.wm.pl [on-line]. [dostęp 2009-09-22]. (pol.).
- ↑ Wzniesienie pomnika poświęconego byłym więźniom podobozu Schippenbeil- obozu koncentracyjnego KL Stutthof w Sztutowie. [w:] Uchwała nr XXI/121/09 Rady Miejskiej w Sępopolu z dnia 3 marca 2009 r. [on-line]. [dostęp 2009-09-21]. (pol.).