Sułków (województwo opolskie)
Sułków (staropol.Sulislawicz, do 31 grudnia 2004 - Sulków[5], cz. Sulkov[6], niem. Zülkowitz, Zilchowitz[7], od 1936 do 1945 Zinnatal) – wieś sołecka w południowej Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Baborów, na lewym brzegu rzeki Psiny[8].
| wieś | |
_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_pw._Nawiedzenia_NMP.jpg) Kościół pw. Nawiedzenia NMP w 2020 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
236[2] m n.p.m. |
| Liczba ludności (2009) |
227[3] |
| Strefa numeracyjna |
77 |
| Kod pocztowy |
48-120[4] |
| Tablice rejestracyjne |
OGL |
| SIMC |
0491127 |
Położenie na mapie gminy Baborów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa opolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego  | |
 50°09′49″N 17°57′06″E/50,163611 17,951667[1]
| |
W miejscowości znajdują się 3 gniazda bociana białego[9].
Nazwa miejscowości edytuj
Nazwa miejscowości pochodzi od staropolskiego imienia założyciela Sulisława[10] składającego się z dwóch członów: Suli- ("obiecywać" albo "lepszy, możniejszy") i -sław ("sława") oznaczających "tego, który cieszy się lepszą sławą od innych". Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako pierwotną zanotowaną nazwę wsi Sulislawicz podając jej znaczenie "Dorf des Sulislaw" - "Wieś Sulisława"[10].
Historia edytuj
Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnej diecezji ołomunieckiej. Początkowo należała do morawskiego księstwa opawskiego[11], które terytorium co najmniej od końca XV wieku było już uważane za część Górnego Śląska.
Najstarsze źródła pisane wspominające miejscowość pochodzą z 1340, kiedy to miejscowość villa Sulcau została zakupiona wraz z Baborowem przez Ofkę raciborską[7][12][13].
Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus i powiatu głubczyckiego. Według danych pochodzących z 1880 roku, wieś funkcjonowała pod polską nazwą Sulkowice oraz należała do parafii św. Mikołaja Biskupa w Dzielowie[7]. Od 1819 roku posiadała kaplicę katolicką oraz szkołę[7], w której, mimo iż mieszkańcy wsi byli etnicznie Polakami[7], uczono się i modlono po morawsku[14] i identyfikowano się jako Morawcy[6]. Dane statystyczne z tego okresu podają, iż powierzchnia wsi wynosiła 8,95 km², ludność wsi określano na 811 mieszkańców (z czego 799 katolików oraz 12 protestantów)[7]. W 1910 75% mieszkańców posługiwało się polskim dialektem śląskim[6]. Dawniej Sulków stanowił własność zakonnic z Raciborza[7].
Na północ od drogi z Sułkowa do Babic od 1969 roku znajduje się stanowisko archeologiczne. W miejscu znajdowała się najprawdopodobniej osada[13]. Na miejscu odnaleziono 4 niezdobione ułamki naczyń bez śladów obtaczania, a także tyle samo z takimi śladami, wszystkie barwy szarej bądź brunatnej. Wykonane zostały z dwóch rodzajów gliny schudzonej - pierwszy typ z gruboziarnistej, drugi zaś z drobnoziarnistej z domieszką piasku[13]. Część z nich pochodzi z okresu między VI a IX wiekiem, część spomiędzy X a XII wieku[13].
We wsi funkcjonowała dawniej specyficzna forma śląszczyzny - dialekt sułkowski. Pisał w nim swoje utwory Feliks Steuer, dla którego Sułków był miejscem urodzenia. Do 1905 roku prawie wszyscy mieszkańcy Sułkowa używali wyłącznie języka polskiego[8], specyficzna gwara wsi zawsze jednak pozostawała odrębna od literackiej polszczyzny, głównie za sprawą tego, iż księża z Baborowa używali zamiast polszczyzny języka morawskiego do głoszenia swoich kazań[8].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa opolskiego.
Osoby urodzone w Sułkowie edytuj
- Wilhelm Frank (1858–1911)
- Paweł Lex (1869–1937)
- Feliks Steuer (1889–1950)
- Irena Czuta-Pakosz
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 133517
- ↑ Maps, Weather, Videos, and Airports for Sulkow, Poland [online], www.fallingrain.com [dostęp 2017-11-26] (ang.).
- ↑ Wyszukiwarka miejscowości i kodów pocztowych - Bazy wiedzy WASKO S.A. / HOGA.PL - wersja 1.1 [online], bazy.hoga.pl [dostęp 2017-11-26].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1240 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 października 2004 r. w sprawie ustalenia i zmiany urzędowych nazw niektórych miejscowości oraz obiektu fizjograficznego (Dz.U. z 2004 r. nr 229, poz. 2312)
- ↑ a b c Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115-131, 2016.
- ↑ a b c d e f g Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. XI. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914, s. 574.
- ↑ a b c Feliks Steuer, Dialekt sułkowski, Kraków 1934
- ↑ bociany. [dostęp 2009-09-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-24)].
- ↑ a b Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 8, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Mapa księstwa opawskiego
- ↑ Magdalena Janus, Iwona Kopaniecka, Monika Prześlakiewicz, Tomasz Duchnowski, Dagmara Duchnowska: Analiza kulturowo-historyczna gminy Baborów. Baborów: Starostwo Powiatowe, 2013, s. 12.
- ↑ a b c d Czerska, Barbara. Celtycki ośrodek hutniczy w powiecie Głubczyce. Acta Universitatis Wratislaviensis No. 157. Studia Archeologiczne V. Wrocław, 1972 r. (skan strony dostępny tu)
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. II. Warszawa: nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1880-1914, s. 273.
