Wikipedia

Sylvanus Morley

Sylvanus Griswold Morley (ur. 7 czerwca 1883 w Chester, zm. 2 września 1948 w Santa Fe) – amerykański archeolog, epigrafik i majanista. Prowadzone przez niego na początku XX wieku rozległe wykopaliska przyczyniły się do znacznego poszerzenia wiedzy i badań nad cywilizacją Majów.

Sylvanus Morley
Sylvanus Griswold Morley
Ilustracja
Sylvanus Morley w Copán (ok. 1912 roku)
Data i miejsce urodzenia

7 czerwca 1883
Chester

Data i miejsce śmierci

2 września 1948
Santa Fe

Zawód, zajęcie

archeolog, epigrafik, majanista

Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Urodził się w Chester w Pensylwanii jako najstarszy z sześciorga rodzeństwa. Jego ojcem był pułkownik Benjamin F. Morley, profesor chemii w Pennsylvania Military College, a matką Sarah Eleanor Constance de Lannoy[1]. Gdy miał dziesięć lat rodzina przeniosła się do Buena Vista w Kolorado. Będąc w szkole średniej zainteresował się archeologią, a w szczególności egiptologią. Jednakże ojciec chciał, by zdobył solidne wykształcenie dające zatrudnienie, więc Sylvanus rozpoczął studia inżynierskie w Pennsylvania Military College. Po ich ukończeniu w 1904 roku, nie porzucił marzeń o archeologii, której naukę rozpoczął na Uniwersytecie Harvada[2]. Tam za namową dyrektora Peabody Museum Frederica Warda Putnama i profesora na wydziale antropologii Alfreda Tozzera zainteresował się cywilizacją Majów. Krótko po ukończeniu studiów w 1907 roku wyruszył na pierwszą wyprawę do Meksyku, gdzie wizytował i zbadał kilka stanowisk archeologicznych Majów m.in. Acanceh, Xtocche, Labna, Kabah, Uxmal, Zayil, Kiuic i Mayapan[3]. Spędził także kilka tygodni w Chichén Itzá jako gość Edwarda Thompsona, gdzie asystował przy pogłębianiu świętej studni Majów, Cenote Sagrado[4]. Latem 1097 roku rozpoczął pracę w School of American Archaeology w Santa Fe i przez dwa miesiące prowadził badania terenowe na południowym zachodzie USA. Rok później uzyskał stopień magistra na Uniwersytecie Harvada[3].

W 1912 roku Carnegie Institution za namową jej członka komitetu wykonawczego Williama Parsonsa ogłosił, że wesprze wydział antropologii w School of American Archaeology. Ponieważ potrzebny był odpowiedni projekt, złożono trzy wnioski, w tym jeden należący do Morleya, który dotyczył badań i wykopalisk w Chichén Itzá. W grudniu 1913 roku instytut przyjął jego propozycję i mianował kierownikiem projektu, jednakże niestabilna sytuacja na półwyspie Jukatan spowodowana rewolucją meksykańską i wybuch I wojny światowej przesunęły pracę o dziesięć lat i rozpoczęto je w sezonie 1923-24[5].

W czasie I wojny światowej Morley pod przykrywką prowadzonych w Meksyku badań, zbierał dla rządu USA informacje o niemieckich działaniach. Przemierzał m.in. wybrzeże Ameryki Środkowej w poszukiwaniu domniemanych niemieckich baz okrętów podwodnych oraz zbierał informacje o pro-niemieckich i antyamerykańskich agitacjach w regionie[6].

Po zakończeniu wojny przez kolejne dwie dekady prowadził wykopaliska archeologiczne na terytoriach Majów. Ponadto kierował pracami konserwatorskimi i dawał wykłady w USA na temat swoich znalezisk. Chociaż zaangażowany był głównie w pracach w Chichén Itzá, to przyjął także obowiązki doglądania wykopalisk w innych miejscach takich jak: Yaxchilan, Coba, Copán, Quiriguá, Uxmal, Naranjo, Seibal i Uaxactun. Pod koniec lat 20. Carnegie Institution, który finansował badania zaczął krytykować Morleya za przekraczanie kosztów, harmonogramów, a także za jakość niektórych opracowań badawczych. Ostatecznie w 1929 roku kierownictwo nad programem przekazano Alfredowi Kidderowi, a Morley skoncentrował się na badaniach w Chichén Itzá[7].

W 1940 roku projekt został zakończony, a Morley wraz ze swoją drugą żona Frances wyprowadził się z Hacienda Chichén, gdzie mieszkali przez wiele lat do Hacienda Chenku. W 1946 roku został mianowany dyrektorem School of American Archaeology i Museum of New Mexico w Santa Fe[2]. Rozpoczął też pisanie obszernej pracy na temat społeczności Majów, którą opublikował w tym samym roku. Wiosną 1948 roku po raz ostatni odwiedził półwysep Jukatan. Zmarł 2 września 1948 roku w Santa Fe, w wieku 65 lat. Tam też został pochowany na cmentarzu Fairview[8].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Morley, Sylvanus Griswold. anb.org. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
  2. ↑ a b Biography of Sylvanus Griswold Morley (1883-1948). thebiography.us. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
  3. ↑ a b J. Eric S. Thompson,. Sylvanus Griswold Morley, 1883–1948. „American Anthropologist”. 51 (2), s. 294. Arlington: American Anthropological Association. DOI: 10.1525/aa.1949.51.2.02a00090. ISSN 0002-7294. 
  4. ↑ Robert L. Brunhouse: Sylvanus G. Morley and the World of the Ancient Mayas. University of Oklahoma Press, 1971, s. 32,38. ISBN 0-8061-0961-0.
  5. ↑ Robert J. Sharer: The Ancient Maya. Wyd. 5. Stanford University Press, 1994, s. 388. ISBN 0-8047-2130-0.
  6. ↑ David H. Price: Cloak and Trowel. AltaMira Press, 2006, s. 118. ISBN 978-0-7591-0962-9.
  7. ↑ Khristaan D. Villela: Morley Hires Tatiana Proskouriakoff. Pre-Columbian Art Research Institute, 2000, s. 2. ISBN 1531-5398.
  8. ↑ Morley, Sylvanus Griswold (1883–1948). encyclopedia.com. [dostęp 2018-12-31]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sylvanus_Morley&oldid=71789958”