Synagoga Bne Emuna w Krakowie

budynek w Krakowie

Synagoga B'nei Emuna (z hebr. Dzieci Wiary) – synagoga znajdująca się w Krakowie na rogu ulicy Rabina Meiselsa 17 oraz Placu Nowego 5, na Kazimierzu.

Dom modlitwy B'nei Emuna
Obiekt zabytkowy nr rej. A-838 z 25 sierpnia 1994[1]
Ilustracja
Synagoga B'nei Emuna
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Adres

ul. Meiselsa 17
pl. Nowy 5

Budulec

murowana

Architekt

Jacek Matusiński

Data budowy

1886

Data likwidacji

II wojna światowa

Tradycja

ortodoksyjna

Obecnie

Centrum Kultury Żydowskiej

Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Dom modlitwy B'nei Emuna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Dom modlitwy B'nei Emuna”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Dom modlitwy B'nei Emuna”
Ziemia50°03′04,84″N 19°56′39,93″E/50,051344 19,944425
Projekt synagogi

Historia edytuj

Synagoga została zbudowana w 1886 roku z inicjatywy Żydowskiego Towarzystwa Modlitewnego i Dobroczynnego Bne Emuna, według projektu architekta i budowniczego Jacka Matusińskiego. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi, przeznaczając ją następnie na warsztat stolarski. Po zakończeniu wojny nadal pełniła funkcję stolarni, a później magazynu. Od początku lat 80. budynek stał opuszczony i popadał w ruinę.

W latach 1988-1993 z inicjatywy Fundacji Judaica przeprowadzono gruntowny remont oraz rozbudowę synagogi z przeznaczeniem jej na Centrum Kultury Żydowskiej. Pracami tymi kierował architekt Dariusz Gruszka. Większość środków na remont przeznaczył Kongres Stanów Zjednoczonych oraz w mniejszym stopniu: Gmina Kraków, wojewoda krakowski, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa oraz Generalny Konserwator Zabytków. Wówczas zakonserwowano i częściowo zrekonstruowano polichromie na suficie głównej sali modlitewnej oraz tablicę z nazwiskami zmarłych fundatorów i członków bractwa. 24 listopada 1993 roku w synagodze uroczyście otwarto Centrum Kultury Żydowskiej. Cały remont kosztował ponad 2 miliony złotych.

Osobny artykuł: Centrum Kultury Żydowskiej.

Architektura edytuj

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu neoromańskim z elementami mauretańskimi. Do dnia dzisiejszego zachowało się wiele oryginalnych elementów wystroju. Nad głównym wejściem znajduje się charakterystyczny trójkątny przyczółek, a otwory okienne są zakończone półokrągłe.

Wewnątrz w głównej sali modlitewnej, która obecnie pełni rolę sali wykładowej, zachowała się wnęka po Aron ha-kodesz oraz fragment belkowania nad nim, tablica jorcajtowa oraz pozostałości oryginalnej, zrekonstruowanej polichromii. Obecnie w sali głównej znajdują się dwie tablice pamiątkowe: jedna poświęcona Rafaelowi Scharfowi, a druga upamiętniająca wyposażenie Centrum ze środków Republiki Federalnej Niemiec w sprzęt nagłaśniający i konferencyjny, a przekazany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.

Na ścianie południowej wisi wielki obraz Vincenta Capraro pt. „Żydzi z Vught”, który poświęcony jest wydarzeniom, które miały miejsce w Vught, w obozie koncentracyjnym powstałym w 1942 roku w okolicach s'Hertogenbosch na południu Holandii.

Spór o odzyskanie synagogi edytuj

W 2001 roku do komisji regulacyjnej wpłynął wniosek o zwrot budynku synagogi Bne Emuna na rzecz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.

Galeria edytuj

Przypisy edytuj

Linki zewnętrzne edytuj