Wikipedia

System Suchej i Mokrej Dziury

System Suchej i Mokrej Dziury (słow. Systém Mokrej a Suchej diery) – krasowy system jaskiniowy w Tatrach Wysokich na Słowacji, położony w Dolinie Jaworowej nad zachodnim brzegiem Jaworowego Potoku, w pobliżu polany Jaworzynki. Składa się z dwóch części, uznawanych do 2000 roku za osobne jaskinie – Suchej Dziury i Mokrej Dziury. Łączna długość znanych obecnie (stan na marzec 2017[1]) korytarzy wynosi 1764 m, a deniwelacja jaskini – około 35 m[2]. Jaskinia nie jest dostępna dla turystów, mogą ją odwiedzać tylko odpowiednio przygotowani speleolodzy.

System Suchej i Mokrej Dziury
Państwo

 Słowacja

Położenie

Tatry Wysokie
Dolina Jaworowa, masyw Szerokiej Jaworzyńskiej

Długość

1764 m

Deniwelacja

ok. 35 m

Wysokość otworów

1167, 1160 m n.p.m.

Położenie na mapie Tatr
Mapa konturowa Tatr, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „System Suchej i Mokrej Dziury”
Położenie na mapie Karpat
Mapa konturowa Karpat, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „System Suchej i Mokrej Dziury”
Ziemia49°13′54″N 20°09′40″E/49,231694 20,161250

Mokra Dziura edytuj

Mokra Dziura (słow. Mokrá diera, niem. Wasserloch, węg. Nedves-barlang), znana dawniej pod nazwą Wodna Jama tworzy północną część systemu jaskiniowego. Jej dwa położone kilka metrów od siebie otwory znajdują się na poziomie wody w Jaworowym Potoku[3], na wysokości 1160 m n.p.m.[4]. Z prawego (północnego) otworu wypływa potok, tworzący kilkadziesiąt metrów w głąb jaskini wodospad. Lewy otwór jest suchy, a biegnący od niego korytarz po kilku metrach łączy się z głównym ciągiem. Za wodospadem znajduje się obszerna komora, z której wąska szczelina prowadzi w dół do końcowego syfonu o długości około 210 m[3][5].

Sucha Dziura edytuj

Sucha Dziura (słow. Suchá diera, niem. Trockene Höhle, węg. Száraz-barlang) znajduje się kilkadziesiąt metrów na południe od Mokrej Dziury i ma kilka otworów[6]. Główny otwór znajduje się na wysokości 1167 m[4], 4 m powyżej poziomu wody w Jaworowym Potoku[3]. Niedaleko za nim jaskinia dzieli się na trzy korytarze (początek środkowego i prawego jest wspólny). Do lewego korytarza doprowadzają pozostałe otwory. Około 25 m od wejścia do jaskini pojawia się w niej strumyk[3].

Historia eksploracji edytuj

Mokra Dziura była znana i odwiedzana już w XVII wieku. Pierwszym znanym z nazwiska zwiedzającym był ok. 1800 Christian Genersich, który w dziele Reise in die Carpathen mit vorzüglicher Rücksicht auf das Tatra-Gebirge pozostawił pierwszy znany opis jaskini. Umieścił również koło wodospadu drabinę, utrzymywaną następnie przez poszukiwaczy cynobru i złota. Później badali ją Albrecht von Sydow w 1827 i Samuel Roth w 1879. W 1955 Mokrą i Suchą Dziurę penetrowała wyprawa polskich speleologów (Kazimierz Kowalski, Mieczysław Mielcarski i Jerzy Tomaszewski)[3]. Końcowy syfon był eksplorowany przez nurków jaskiniowych, a do jego końca dotarła w 2000 polska wyprawa pod kierownictwem Wiktora Bolka[5].

Sucha Dziura została po raz pierwszy opisana w spisku (przewodniku) Michała Hrościńskiego z połowy XVII wieku. W 1873 był w niej Karl Kolbenheyer, a w 1879 Samuel Roth[6]. W latach 90. XX wieku eksplorowali ją intensywnie speleolodzy słowaccy. W roku 2000 udało im się znaleźć połączenie Suchej i Mokrej Dziury[7].

Przypisy edytuj

  1. ↑ TABUĽKA NAJDLHŠÍCH JASKÝŇ NA SLOVENSKU stav k 1.3.2017. [dostęp 2017-08-29]. (słow.).
  2. ↑ Zofia i Witold H. Paryscy: Mokra Dziura. [w:] Portal Zakopiański (źródło: Wielka Encyklopedia Tatrzańska) [on-line]. z-ne.pl. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).
  3. ↑ a b c d e Witold Henryk Paryski: Tatry Wysokie. Przewodnik taternicki. Część XV. Mały Jaworowy Szczyt – Szeroka Jaworzyńska. Warszawa: Sport i Turystyka, 1972.
  4. ↑ a b Jarosław Januszewski, Grzegorz Głazek, Witold Fedorowicz-Jackowski: Tatry i Podtatrze, atlas satelitarny 1:15 000. Warszawa: GEOSYSTEMS Polska Sp. z o.o., 2005. ISBN 83-909352-2-8.
  5. ↑ a b Wiktor Bolek: Eksploracja w Mokrej Dziurze – listopad 2000. Grupa Nurków Jaskiniowych KTJ PZA. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).
  6. ↑ a b Zofia i Witold H. Paryscy: Sucha Dziura. [w:] Portal Zakopiański (źródło: Wielka Encyklopedia Tatrzańska) [on-line]. z-ne.pl. [dostęp 2012-12-18]. (pol.).
  7. ↑ Výročné správy jaskyniarskej skupiny Speleo Bratislava za roky 1983–2006. [dostęp 2012-12-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)]. (słow.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=System_Suchej_i_Mokrej_Dziury&oldid=63217531”