System strzępkowy, układ strzępkowy (ang. hyphal system) – u grzybów wyróżnia się 3 rodzaje strzępek budujących ich owocniki: strzępki generatywne, szkieletowe i łącznikowe. W zależności od tego, które z tych strzępek budują dany owocnik, wyróżnia się 3 rodzaje systemów strzępkowych[1]:

  • monomityczny system strzępkowy (monomitic hyphal system) – gdy owocnik zbudowany jest wyłącznie ze strzępek generatywnych,
  • dimityczny system strzępkowy (dimitic hyphal system) – gdy owocnik zbudowany jest z dwóch rodzajów strzępek:
    • generatywnych i szkieletowych, jak np. w rodzaju ząbkowiec (Steccherinum). Jest to najczęściej spotykany rodzaj systemu dimitycznego,
    • generatywnych i łącznikowych, jak np. w rodzaju żagiew (Polyporus). Są to bardzo rzadkie przypadki,
  • trimityczny system strzępkowy (trimitic hyphal system) – gdy owocnik zbudowany jest z wszystkich trzech rodzajów strzępek: generatywnych, łącznikowych i szkieletowych. Taki rodzaj strzępek występuje np. w owocnikach grzybów dawniej zaliczanych do bezblaszkowców (Aphyllophorales)[1].
  • pseudodimityczny – składający się ze strzępek generatywnych i szkieletowych ze sprzążkami[2][3].

Określenie systemu strzępkowego ma duże znaczenie przy mikroskopowym oznaczaniu niektórych gatunków grzybów. Niezależnie od rodzaju systemu strzępek, w każdym muszą występować strzępki generatywne. Tylko na nich mogą występować sprzążki (ale nie muszą)[2][4].

Pojęcie systemu strzępkowego i jego podział na mono-, di- i trimityczny, wprowadził Edred John Henry Corner w 1932 r. W 1966 r. rozbudował go, wprowadzając pojęcie systemu sarkodimitycznego, w którym wrzecionowate strzępki szkieletowe połączone są strzępkami generatywnymi, oraz sarkotrimitycznego, w którym występują wrzecionowate strzępki szkieletowe, strzępki generatywne i strzępki wiążące[3].

Przypisy edytuj

  1. a b Stanisław Domański, Grzyby (''Mycota''). Tom XXI. Podstawczaki (''Basidiomycota''). Bezblaszkowce (''Aphyllophorales''). Skórnikowate (''Stereaceae''). Pucharkowate (''Podoscyphaceae''), Kraków: PWN, 1991, ISBN 83-01-09471-0.
  2. a b Hyphal system [online] [dostęp 2023-10-10].
  3. a b E.J.H. Corner, Monograph of cantharelloid fungi, „Ann. Bot. Mem.” (2), 1966, s. 1–255.
  4. Genera of corticioid fungi: keys, nomenclature and taxonomy, „Studies in Fungi”, 5 (1), 2020, s. 129–305, DOI10.5943/sif/5/1/12 [dostęp 2023-09-07] (ang.).