Sytuacja prawna i społeczna osób LGBT w Afryce

Kontakty homoseksualne legalne

     Małżeństwa osób tej samej płci

     Rejestrowane związki partnerskie

     Uznanie małżeństw tej samej płci zawartych za granicą

     Brak statusu lub status nieznany

Kontakty homoseksualne nielegalne

     Kara śmierci

     Kara dożywotniego więzienia

     Niższy status kary

Prawo a dyskryminacja osób homoseksualnych edytuj

Stosunki homoseksualne są nielegalne w 38 z 51 krajów kontynentu[1]. W niektórych krajach przestępstwem są jedynie kontakty seksualne między mężczyznami.

Najcięższą karą za homoseksualizm jest kara śmierci, zapisana w prawie Mauretanii, Sudanu, Somalii i północnej Nigerii.

Ochrona prawna przed dyskryminacją edytuj

Ze wszystkich krajów Afryki jedynie Południowa Afryka zapewnia ochronę prawną przed dyskryminacją. Od 1996 roku jest ona zapisana w konstytucji tego kraju (RPA uczyniła to jako pierwszy kraj na świecie).

Uznanie związków tej samej płci edytuj

W żadnym kraju na kontynencie, oprócz RPA, nie można zawrzeć związku partnerskiego, czy wziąć ślubu z osobą tej samej płci. W RPA małżeństwa osób tej samej płci są legalne od 2006 roku (kraj zalegalizował je jako piąty na świecie)[2].

Życie osób LGBT na kontynencie edytuj

Opinie i zwyczaje związane z seksualizmem w Afryce często różnią się zasadniczo od częstotliwości lub praktyk kontaktów homoseksualnych na tym kontynencie. Większość mieszkańców Afryki ma negatywny stosunek do mniejszości seksualnych, jeśli pojęcie 'mniejszości seksualnej' rozumie się w formie, w jakiej to pojęcie występuje w Europie i obu Amerykach. W latach 90. ub. wieku i pierwszej dekadzie XXI w. wielu naukowców podjęło się dekonstrukcji mitu monoseksualizmu afrykańskiego (heteroseksualizmu). W badaniach nad tym tematem wykazują różnice między występowaniem kontaktów homoseksualnych obu płci a przyjmowaniem postaw identyfikacji homoseksualnej, w takim jej rozumieniu, jakie występuje w społeczeństwach cywilizacji zachodniej[3]. Wskazuje się też na silne tradycje społeczeństwa paternalistycznego i wyraźnie homofobiczne nastawienie kościołów chrześcijańskich i muzułmańskich do postaw i praktyk homoseksualnych[4]. Stąd większość osób, które mają kontakty homoseksualne nie identyfikuje się, jako osoba homoseksualna lub LGBT[5]. Na kontynencie działa niewiele organizacji zajmujących się walką o prawa osób LGBT. Jedną z nich jest Sierra Leone Lesbian and Gay Association, założona w 2002 w Sierra Leone, przez nieżyjącą już FannyAnn Eddy.

Parady mniejszości seksualnych organizuje się jedynie w RPA. Każdego roku odbywają się one w Johannesburgu i Kapsztadzie.

Sytuacja prawna osób LGBT w poszczególnych krajach Afryki według regionu edytuj

Afryka Północna edytuj

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Algieria   Nielegalne (Kara: od grzywny do 2 lat pozbawienia wolności)[6]       Brak danych   Brak danych
  Egipt  Nie ma zakazu, jednak można zostać skazanym na podstawie innych paragrafów[6]           Brak danych
  Libia   Nielegalne (Kara: do 5 lat pozbawienia wolności)[6].       Brak danych    
  Maroko   Nielegalne (Kara: do 3 lat pozbawienia wolności)       Brak danych   Brak danych
  Sudan   Niegalne (Kara: od 5 lat pozbawienia wolności do kary śmierci)            
  Sudan Południowy   Nielegalne (Kara: do 10 lat pozbawienia wolności)     Konstytucyjny zakaz od 2011 r.        
  Tunezja   Nielegalne (Kara: do 3 lat pozbawienia wolności)       Brak danych   Brak danych

Afryka Zachodnia edytuj

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Benin   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Burkina Faso   Legalne[6]     Konstytucyjny zakaz od 1991 r.   Brak danych   Brak danych
  Gambia   Nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności[7])       Brak danych   Brak danych
  Ghana   Męskie nielegalne
 Żeńskie legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Gwinea   Nielegalne (Kara: od 6 miesięcy do 3 lat pozbawienia wolności)[6]       Brak danych   Brak danych
  Gwinea Bissau   Legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Liberia   Nielegalne (Kara: grzywna)[6]       Brak danych   Brak danych
  Mali   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Mauretania   Nielegalne (Kara: kara śmierci)[6]       Brak danych   Brak danych
  Niger   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Nigeria   Męskie nielegalne (Kara: na północy – kara śmierci, na południu – do 14 lat pozbawienia wolności)
  Żeńskie nielegalne na północy kraju (obowiązuje prawo szariatu, kara: chłosta)
  Żeńskie legalne na południu kraju (nie obowiązuje prawo szariatu)
      Brak danych    
  Republika Zielonego Przylądka   Legalne od 2004 r.[6]
      Brak danych   Brak danych
  Senegal   Nielegalne (Kara: od 1 miesiąca do 5 lat pozbawienia wolności)       Brak danych   Brak danych
  Sierra Leone   Męskie nielegalne
  Żeńskie legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Togo   Nielegalne (Kara: od grzywny do 3 lat pozbawienia wolności)[6]       Brak danych   Brak danych
  Wybrzeże Kości Słoniowej   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych

Afryka Środkowa edytuj

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Czad   Legalne od 1967 r.[6]       Brak danych   Brak danych
  Demokratyczna Republika Konga   Legalne[6]     Konstytucyjny zakaz od 2005 r.   Brak danych   Brak danych
  Gabon   Legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Gwinea Równikowa   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Kamerun   Nielegalne (Kara: od grzywny do 5 lat pozbawienia wolności)[6]       Brak danych   Brak danych
  Kongo   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Republika Środkowoafrykańska   Legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
Wyspa Świętej Heleny   Legalne[6] Brak danych       Tak (armia Wyspy Św. Heleny jest częścią armii brytyjskiej)   Tak (obowiązuje prawo Wielkiej Brytanii) Brak danych
  Wyspy Świętego Tomasza i Książęca   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
Wyspa Wniebowstąpienia   Legalne[6] Brak danych       Tak (armia Wyspy Wniebowstąpienia jest częścią armii brytyjskiej)   Tak (obowiązuje prawo Wielkiej Brytanii) Brak danych

Afryka Wschodnia edytuj

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Burundi   Nielegalne od 2009 (Kara: grzywna lub od 2 miesięcy do 3 lat pozbawienia wolności)[8]     Konstytucyjny zakaz od 2005 r.   Brak danych   Brak danych
  Dżibuti Brak danych[6]       Brak danych   Brak danych
  Erytrea   Nielegalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Etiopia   Nielegalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Kenia   Męskie nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności)
  Żeńskie nie są wyróżniane w kodeksie karnym[6]
    Konstytucyjny zakaz od 2010 r.[9]  [10] Brak danych   Brak danych
  Rwanda   Legalne[6]
    Konstytucyjny zakaz od 2003 r.   Brak danych   Brak danych
  Somalia   Nielegalne[6]         Brak danych Brak danych
  Tanzania   Nielegalne (Kara: nawet dożywotnie pozbawienie wolności)[6]      [11] Brak danych   Brak danych
  Uganda   Nielegalne (Kara: nawet dożywotnie pozbawienie wolności)     Konstytucyjny zakaz od 2005 r.        

Wyspy na Oceanie Indyjskim edytuj

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Komory   Nielegalne (Kara: od grzywny do 5 lat pozbawienia wolności)[6]       Brak danych   Brak danych
  Madagaskar   Legalne[6]       Brak danych   Brak danych
  Mauritius   Męskie nielegalne (Kara: do 5 lat pozbawienia wolności)
  Żeńskie legalne[6][12]
      Brak danych   Zakaz dyskryminacji w niektórych sferach życia[13] Brak danych
Reunion (terytorium zależne Francji)   Legalne od 1791 r.   Pacte civil de solidarité, od 1999 r.     Nie, ale osoby samotne mogą adoptować dzieci     Zakaz dyskryminacji w niektórych sferach życia Brak danych
  Seszele   Legalne od 2016 r.       Brak danych   Brak danych

Południowa Afryka edytuj

 
Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Angola   Legalne (od stycznia 2019)[14]       Brak danych   Całkowity zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną[14] Brak danych
  Botswana   Legalne       Brak danych   Brak dyskryminacji w niektórych sferach życia[15]   Zmiana płci jako prawo konstytucyjne (od 2017)[15]
  Eswatini   Męskie nielegalne
  Żeńskie legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Lesotho   Męskie legalne (od 2012)
  Żeńskie zawsze legalne[16]
      Brak danych   Brak danych
  Malawi   Male nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności, oprócz tego kary cielesne)
  Żeńskie legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Mozambik   Legalne[17]       Brak danych   Zakaz dyskryminacji w niektórych sferach życia[13] Brak danych
  Namibia   Nielegalne (prawo nie jest egzekwowane)[6][18]       Brak danych   Brak danych
  Południowa Afryka   Męskie legalne od 1998, żeńskie zawsze były legalne   Tak, rejestrowane związki partnerskie od 1998 r.   Tak, od 2006 r.   Tak, od 2002 r.   Tak, od 1998 r.   Całkowity zakaz dyskryminacji ze względu na orientację seksualną  
  Zambia   Męskie nielegalne (Kara: do 14 lat pozbawienia wolności)
  Żeńskie legalne[6]
      Brak danych   Brak danych
  Zimbabwe   Męskie nielegalne
  Żeńskie legalne[6]
      Brak danych   Brak danych

Państwa nieuznawane edytuj

Prawa osób LGBT w: Kontakty homoseksualne Rejestrowane związki partnerskie Małżeństwa jednopłciowe Prawa adopcyjne dla par jednopłciowych Geje mogą służyć w armii Prawo antydyskryminacyjne (ze względu na orientację seksualną) Możliwość zmiany płci
  Sahara Zachodnia   Nielegalne (Kara: do 3 lat pozbawienia wolności)            
  Somaliland   Nielegalne (Kara: wydalenie z kraju, dożywotnie pozbawienie wolności, w niektórych rejonach nawet kara śmierci)
          Brak danych

Przypisy edytuj

  1. Joanna Jolly, BBC News: Africa's lesbians demand change. [dostęp 2008-07-26]. (ang.).
  2. Pierwszy ślub
  3. Heteroseksual Africa?, Marc Epprecht, Ofio Univer. Press, ISBN 978-0821417997
  4. Boys-wifes and Females-husbandas. Studies in African Homosexualities w red. S. O Murray i W. Rescoe, wyd. Palgrave Macmillan, 2001 ISBN 978-0212238292
  5. Heteroseksual Africa?, Marc Epprecht, Ofio Univer. Press, ISBN 978-0821417997 str 4
  6. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao State-sponsored Homophobia A world survey of laws prohibiting same sex activity between consenting adults. [dostęp 2016-03-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-26)].
  7. Gambia: Mob Violence And Murder Feared After President's Gay Beheading Threat, AllAfrica, 12 June 2008
  8. Burundi abolishes the death penalty but bans homosexuality. amnesty.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-12-25)]. 27 April 2009.
  9. Kenya Constitution. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-05-02)].
  10. Section 158(3)(c)-(d), The Children Act, 2001
  11. Sections 3-4, The Adoption of Children Act
  12. The Sexual Offences Bill 2007. [dostęp 2008-09-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-10)].
  13. a b Africa: Outspoken activists defend continent's sexual diversity. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-06-15)].
  14. a b Human Rights Watch, Angola Decriminalizes Same-Sex Conduct [online], Human Rights Watch, 23 stycznia 2019 [dostęp 2019-02-14] (ang.).
  15. a b Victory for Gender Identity in Botswana [online], Human Rights Watch, 3 października 2017 [dostęp 2019-02-14] (ang.).
  16. State Sponsored Homophobia 2016: A world survey of sexual orientation laws: criminalisation, protection and recognition [PDF], Międzynarodowe Stowarzyszenie Lesbijek i Gejów, 2016 [dostęp 2019-02-14] (ang.).
  17. Mozambique Gay Rights Group Wants Explicit Constitutional Protections. [dostęp 2012-05-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-03-05)].
  18. Country Reports on Human Rights Practices