Szafran wiosenny

Szafran wiosenny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	kosaćcowate
Rodzaj	szafran
Gatunek	szafran wiosenny
	Nazwa systematyczna
	Crocus vernus (L.) Hill; Veg. Syst. 10:1. 1765
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szafran wiosenny, krokus wiosenny (Crocus vernus (L.) Hill) – gatunek bulwiastej byliny należącej do rodziny kosaćcowatych. Występuje w naturze w Europie Środkowej (przez Polskę i Niemcy biegnie północna granica zasięgu), sięga na wschodzie Ukrainy, na południu Bałkanów i Włoch, na zachodzie Hiszpanii i Francji. Poza tym rozpowszechniony w uprawie^[3]. Oprócz typowej formy w uprawie istnieją mieszańce z innymi gatunkami.

Systematyka i zmienność edytuj

Systematyka tego gatunku jest niejasna. Niektórzy autorzy wyróżniają wiele jego odmian, które w niektórych ujęciach taksonomicznych podnoszone są do rangi podgatunków lub oddzielnych gatunków. Według World Checklist of Selected Plant Families ma on 2 podgatunki^[4]:

C. vernus subsp. albiflorus (Kit. ex Schukt.)Ces.
C. vernus subsp. vernus

Występujący w Polsce krokus spiski (Crocus vernus subsp. scepusiensis (Rehmer & Wol.) Soják) i wyróżniany przez niektórych autorów jako oddzielny gatunek, jest według tej listy tylko podgatunkiem krokusa wiosennego – Crocus vernus subsp. vernus.

Subsp. vernus

Szafrany wiosenne uprawne na Placu Centralnym w Krakowie

Morfologia edytuj

Pokrój: Niska bylina cebulkowa o wysokości do 10 cm. Kwitnie wczesną wiosną, z każdej bulwy wydając jeden tylko kwiat^[5].
Kwiat: U dziko rosnących form kwiaty są barwy białej, różowej lub purpurowej, u uprawianych kultywarów również żółte i niebieskie, istnieją też kwiaty pasiaste^[5].

Zastosowanie edytuj

Roślina ozdobna – popularna roślina sadzona w ogródkach skalnych lub na trawnikach. Najbardziej ceniona w produkcji kwiaciarskiej^[6].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-09] (ang.).
↑ Crocus vernus. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-04-04]. (ang.).
↑ Royal Botanic Garden. [dostęp 2010-01-27].
↑ ^a ^b GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ A. Bernaciak, J. Omiecka, W. Smogorzewska: Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu. Warszawa: Hortpress, 2007. ISBN 978-83-89211-38-5.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-09] (ang.).

[3] Crocus vernus. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2009-04-04]. (ang.).

[4] Royal Botanic Garden. [dostęp 2010-01-27].

[ro-5] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[6] A. Bernaciak, J. Omiecka, W. Smogorzewska: Rośliny ozdobne w architekturze krajobrazu. Warszawa: Hortpress, 2007. ISBN 978-83-89211-38-5.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]