Szaszthi
Szaszthi (sanskryt षष्ठी, trl. ṣaṣṭhi, ang. Shashthi) – hinduistyczna bogini-matka sprawująca szczególną ochronę nad dziećmi. Bywa określana jako forma Umy - żony boga Śiwy[1]. Patronuje szóstemu dniowi (stąd imię) po narodzinach dziecka. Jej święto obchodzi się 6 i 7 dnia miesiąca dźjesztha (maj/czerwiec)[2].
Ikonografia edytuj
Przedstawiana jest zazwyczaj jako kobieta z wieloma dziećmi, siedząca na kocie[3]. Postać Szaszthi najczęściej przedstawiana jest z głową kobiecą. Istnieją jednak formy ikonograficzne, gdzie bogini ta posiada głowę kota lub ptaka. Przedstawiano ją również jako kobietę sześciogłową.
Formy kultowe edytuj
Poza najpopularniejszym imieniem tj. Szaszthi, bogini bywa nazywana i określana dalszymi formami.
Inne imiona edytuj
- Skandamata
- Dźatamatry
- Bahuputrika ("mająca wiele dzieci")
- Ćhatimata (Bihar)
Epitety edytuj
Określenia boskiej postaci bogini to również:
- Dźataharini
- Shanmukhi ("o sześciu twarzach")
Symbolika edytuj
Hinduistyczne symboliczne przedstawienia bogini to:
- śaligrama
- purna ghata (dzban z orzechem kokosu i liśćmi mango)
Rodzina i postacie powiązane edytuj
Rodzice edytuj
Tekst Padmapurana informuje, iż Szaszthi jest córką boga Indry. Natomiast Brahmwajwartapurana jako jej ojca wskazuje wedyjskiego boga stwórcę czyli Brahmę.
Rodzeństwo edytuj
Pięcioma siostrami bogini mają być: Dźiwanti, Kuhu, Raka, Sinwali, Skanda[2].
Postacie powiązane edytuj
Bogini Szaszthi bywa często łączona z hinduistycznym bogiem o imieniu Skanda.
Kult edytuj
Święta edytuj
Bogini Szaszthi bywa czczona w różnych miesiącach roku, zgodnie z tradycją danego regionu Indii, oraz w dedykowanych jej okresach po narodzeniu dziecka. Można więc wyliczyć:
- szósty dzień życia dziecka[1]
- szósty dzień każdego miesiąca księżycowego
- podczas ceremonii zaślubin (północne Indie)
- w miesiącu Dźjesztha
- w miesiącu Ćhajtra
- dwudziesty pierwszy dzień życia dziecka
- trzydziesty pierwszy dzień życia dziecka[4].
Święte miejsca edytuj
W hinduizmie z Szaszthi powiązane jest drzewo banjan tj. figowiec bengalski. Umieszcza się pod nim okrągłe kamienie.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Śaszthi. W: Jan Knappert: Mitologia Indii. Maciej Karpiński (tłum.). Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1996, seria: Mity i legendy świata. ISBN 83-7120-180-X.
- ↑ a b Szaszti dewi, Przemysław Piekarski (tł.). W: Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 254, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-370-0.
- ↑ Szaszti dewi, Przemysław Piekarski (tł.). W: Louis Frédéric: Słownik cywilizacji indyjskiej. Przemysław Piekarski (red.nauk.). Wyd. 1. T. 2. Katowice: Wydawnictwo "Książnica", 1998, s. 254, seria: Słowniki Encyklopedyczne "Książnicy". ISBN 83-7132-370-0.
- ↑ 14.12. Wnioski. W: Barbara Grabowska: Miłość i małżeństwo w Indiach. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2014, s. 351, seria: Świat Orientu. ISBN 978-83-63778-67-5.