Szczelina (speleologia)
Szczelina – rozwarte pęknięcie skał, wąska i wydłużona próżnia skalna. Może mieć szerokość od kilku mm do kilku metrów[1]. Szczeliny mają postać rozwierającego się rozłamu o mniej więcej równoległych ścianach i niedużej szerokości. Mogą być pionowe, skośne, lub poziome. Szczeliny poziome mogą być całkowicie lub częściowo wypełnione osadami. W speleologii te szczeliny, które przynajmniej częściowo dostępne są dla człowieka uważane są za rodzaj jaskini lub schroniska, niezależnie od pochodzenia[2]. Słowo „szczelina” występuje w nazwach wielu jaskiń i schronisk, np. Szczelina w Ryglu, Szczelina w Popielowej Górze, Szczelina Chochołowska[3].
.jpg)
Pod względem pochodzenia wyróżnia się:
- szczeliny tektoniczne. Powstają na uskokach (szczeliny uskokowe), osuwiskach i zerwach (szczeliny osuwiskowe) oraz diaklazach (szczeliny odspojeniowe)
- szczeliny ciosowe. Powstają wskutek naprężeń podczas tworzenia się skał.
- szczeliny międzyławicowe. Powstają w wyniku wietrzenia bardziej miękkich warstw międzyławicowych[1].
W wyniku wypłukiwania przez przepływającą nimi wodę szczeliny ulegają poszerzeniu, dając początek korytarzom. Takie szczeliny nazywane są szczelinami inicjalnymi[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b M.Książkiewicz, Geologia dynamiczna, Warszawa: Wydawnictwa Geologiczne, 1979, ISBN 83-220-0035-9
- ↑ a b Encyklopedia speleologiczna [online] [dostęp 2019-12-31].
- ↑ Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 0120-01-05].