Szerencs
Szerencs – miasto w północno-wschodnich Węgrzech, w komitacie Borsod-Abaúj-Zemplén. Liczy 8473 mieszkańców (2021)[1].
 Zdjęcie lotnicze | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Komitat | |||||
| Powiat | |||||
| Zarządzający |
Tibor Nyiri↗ | ||||
| Powierzchnia |
36,68 km² | ||||
| Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
| Nr kierunkowy |
47 | ||||
| Kod pocztowy |
3900 | ||||
Położenie na mapie Węgier  | |||||
 48°09′44″N 21°12′18″E/48,162222 21,205000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Położenie edytuj
Szerencs leży 31 km na wschód od Miszkolca i 16 km na północny zachód od Tokaju, nad rzeką Taktą. Nazywane jest "zachodnimi wrotami gór Zemplén" ze względu na położenie u samego podnóża tego pasma Karpat Zachodnich. Nazwa miasta pochodzi od węgierskiego słowa szerencse, czyli szczęście.
Historia edytuj
Najstarszym zabytkiem miasta jest zamek, którego historia sięga już XIII wieku, kiedy to znajdowało się tam opactwo benedyktyńskie. Około lat dwudziestych XV wieku Szerencs i jego okolice stały się własnością serbskiego despoty György Brankovicsa. W 1490 r. było już miastem targowym, którego właścicielem był ród Rakoczych. Od 1507 r. panem miasta był János Szapolyai. W roku 1556 klasztor został przebudowany dla celów obronnych. W 1583 r. zamek Szerencs i przynależne dobra szlacheckie otrzymał w zastaw od cesarza Rudolfa II habsburga Zygmunt Rakoczy, a w 1603 r. otrzymał od niego także ostateczny akt darowizny.
W dniach 17-20 kwietnia 1605 r. odbył się tutaj zjazd szlachty z Siedmiogrodu i znacznej części Węgier, na którym Stefan Bocskay został wybrany księciem Siedmiogrodu[2]. Z wdzięczności 9 marca 1606 r. Bocskay nadał Szerencowi status „uprzywilejowanego miasteczka targowego”.
W XVIII wieku osada zaczęła się rozwijać, ale rozwój zatrzymał się w XIX wieku. W 1876 r. Szerencs utracił prawa miejskie, jednak postępująca industrializacja zaczęła ponownie sprzyjać rozwojowi. W 1889 roku wybudowano cukrownię, która była wówczas największą cukrownią w Europie, a w 1923 roku wybudowano również fabrykę czekolady. W 1930 r. miejscowość liczyła prawie 7 tys. mieszkańców.
Przez długi czas zamek zmieniał właścicieli, aż do lat 60. XX wieku, kiedy to otwarto tam muzeum regionalne. Dziś znajduje się tam szeroko znana wśród kolekcjonerów wystawa zbioru pocztówek, z m.in. najstarszą węgierską pocztówką z roku 1869. Innym znanym zabytkiem Szerencs jest wspomniana cukrownia. W II połowie XX wieku, w jednym z zabytkowych budynków cukrowni, otwarto Muzeum Cukru, które jest jednym z trzech takich muzeów w Europie. Ponadto w Szerencs znajduje się kościół kalwiński, którego część murów pochodzi z XIV wieku.
Miasta partnerskie edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Detailed Gazetteer of Hungary [online], www.ksh.hu [dostęp 2022-01-15].
- ↑ Eugeniusz Janota: Bardyjów. Historyczno-topograficzny opis miasta i okolicy, Kraków 1862, s. 186