Szewno

Szewno
	wieś
	; Dwór z 1907
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Świekatowo
Liczba ludności (2006)	290
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-182
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0098039
	Położenie na mapie gminy Świekatowo Szewno
	Położenie na mapie Polski Szewno
	Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Szewno
	Położenie na mapie powiatu świeckiego Szewno
	53°26′21″N 18°09′21″E/53,439167 18,155833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Szewno – (niem. Schewno, od 1907 Mendenau) wieś w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Świekatowo.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Historia edytuj

Szewno w XIV i XV w. było wsią rycerską należącą do komturstwa świeckiego, a w XVI w. dobra królewskie należące do dekanatu świeckiego. Pierwszym właścicielem tej wsi był Missilmir von der Schebe. W 1889 roku majątek kupił na licytacji przymusowej kupiec z Bydgoszczy Julius Krojanker. Julius Krojanker wraz ze swoim bratem Simonem rok pózniej zamiaszani byli w oszustwa finansowe. Poszukiwani listem gończym zbiegli do USA, gdzie zostali schwytani i wydaleni do Niemiec. W 1890 majątek nabył kupiec Georg Garmatter z Berlina, który wraz z Szewnem kupił również pobliskie Tuszyny. W 1903 roku majątek kupił Oskar Mende, dzierżawca majątku Łaszewo, wujek niemieckiego zoologa Bernharda Grzimka. W 1907 roku wieś przyjęła nazwę Mendenau i dla niego powstało założenie pałacowo-parkowe. Oskar Mende zmarł w 1938 roku i został pochowany na cmentarzu parafialnym w Świekatowie. W tym samym roku majątek podległ przymusowej parcelacji. Kolejnym właścicielem został jego syn Lucjan Mende, zastrzelony przez radzieckich żołnierzy w 1945 roku. W dworze utworzono szpital dla żołnierzy radzieckich. Drugiemu synowi Oskara Mende, Ulrichowi oraz wdowie Emilie odebrano młyn motorowy w 1948 roku. Majątek przeszedł na własnośscć Skarbu Państwa Polskiego i utworzono tu PGR.

W majątku istniała gorzelnia, młyn motorowy, fabryka skrobi ziemniaczanej oraz suszarnia ziemniaków. Majątek posiadał swoje własne pieniądze zastępcze tzw. żetony dominalne (niem. Scheffel). Do majątku należał folwark Wyrębki (niem. Wirembken) nieopodal Świekatowa. Zabudowania folwarku już nie istnieją.

Zabytki edytuj

Według rejestru zabytków NID^[3] na listę zabytków wpisany jest zespół dworski z początku XX wieku, nr rej. zabytków: A/202/1-7 z 16.03.1987, składający się z dworu (dec. pałac, 1907), parku, młyna, gorzelni (1903), obory, stodoły oraz chlewu.

Ciekawostki edytuj

Nieopodal znajdował się majątek Szewienek. W 1756 roku folwarki Szewienek i Reta (Antoninowo, niem. Antoninsdorf) zostały sprzedane pózniejszemu generełowi wojsk koronnych Antoniemu Czapskiemu. W 1882 roku dobra należące do majątku Bukowiec kupił na przymusowej licytacji hrabia Leon Skórzewski z Lubostronia. W 1892 roku "majątek mniejszy" Schewienko zakupiła od hrabiego Skórzewskiego, Pruska Komisja Kolonizacyjna. Pod koniec XIX w. właścicielem został Niemiec Eduard Klawitter. W marcu 1910 roku majątek zakupił Kurt Taube z Poznania. Pod koniec roku zmieniono nazwę majątku z Schewienko na Schewingen. W 1912 roku w majątku planowano wybudować płatkarnię ziemniaków. W 1912 roku właścicielem był już Ernst Busch oraz jego żona Erika. We wrześniu 1939 roku został on internowany i brał udział w Marszu śmierci na Łowicz. Zmarł w 1945 roku. 3 września 1939 roku w majątku stacjonował 35 Pułk Piechoty. W okolicy doszło do potyczek z wojskiem niemieckim, stanowiących część tzw. boju pod Świekatowem.

Majątek posiadał swoje własne pieniądze, zastępcze tzw. żetony dominalne (niem. Scheffel).