Wikipedia

Szkolna dżungla

Szkolna dżungla (ang. Blackboard Jungle) – amerykański dramat społeczny z 1955 roku w reżyserii Richarda Brooksa. Adaptacja powieści Evana Huntera pod tym samym tytułem z 1954 roku. Był to pierwszy w historii film pełnometrażowy, którego ścieżka dźwiękowa zawierała muzykę rockową. Wykorzystany na niej utwór Rock Around the Clock przyczynił się do spopularyzowania rock and rolla[1][2].

Szkolna dżungla
Blackboard Jungle
Ilustracja
Plakat kinowy filmu
Gatunek

dramat społeczny

Rok produkcji

1955

Data premiery

19 marca 1955

Kraj produkcji

Stany Zjednoczone

Język

angielski

Czas trwania

101 minut

Reżyseria

Richard Brooks

Scenariusz

Richard Brooks

Główne role

Glenn Ford
Anne Francis
Louis Calhern

Muzyka

Scott Bradley
Charles Wolcott

Zdjęcia

Russell Harlan

Scenografia

Randall Duell

Montaż

Ferris Webster

Produkcja

Pandro S. Berman

Wytwórnia

MGM

Dystrybucja

MGM (kina, VHS)
Warner Home Video (DVD)

Budżet

1 168 000 $

Przychody brutto

8 144 000 $

Fabuła edytuj

Stany Zjednoczone lat 50. XX wieku. Początkujący nauczyciel Richard Dadier rozpoczyna pracę w publicznej szkole średniej. Jego uczniowie to zróżnicowani rasowo młodzi ludzie pochodzący z ubogich lub patologicznych rodzin. Klasa Dadiera kontrolowana jest przez grupę chuliganów pod przywództwem Artiego Westa. Dadier nie ciesząc się ich szacunkiem nie może znaleźć wspólnego języka z młodymi ludźmi. Po wielu próbach i usilnych starań, dzięki nieoczekiwanej pomocy ucznia Millera, który posiada pewien autorytet w klasie, udaje mu się nawiązać współpracę ze swoimi uczniami, a nawet poskromić Westa i jego zabijaków.

Obsada aktorska edytuj

i inni.

Produkcja edytuj

Film jest ekranizacją wczesnej powieści Evana Huntera, w której opisuje on krótki okres swojej pracy jako nauczyciela w publicznej szkole w południowym Bronxie. W przeciwieństwie jednak do bohatera filmu, Hunter szybko się rozczarował i zaledwie po dwóch miesiącach zrezygnował z pracy[3].

Początkowo film planowano nakręcić "w kolorze", jednak ostatecznie reżyser skłonił się ku wersji czarno-białej uznając, że kolor upiększy wszytko i osłabi wymowę filmu[4].

Odbiór edytuj

Szkolna dżungla od momentu premiery była filmem kontrowersyjnym. W stanach Zjednoczonych otrzymała zarówno pozytywne jak i negatywne recenzje krytyków. Ogólnie podobało się aktorstwo oraz dramatyczna i kontrowersyjna tematyka filmu. Bosley Crowther na łamach The New York Times, chwaląc aktorstwo (zwłaszcza młodocianych), pisał o "żywym i przenikliwym dramacie"[5]. Negatywne recenzje (m.in. w The Washington Post) zarzucały twórcom głównie uproszczenie i sztuczność w ukazaniu problemów edukacyjnych Ameryki[6]. I jedni i drudzy na ogół dobrze wypowiadali się o grze aktorów. Film spodobał się również widzom – zyski z rozpowszechniania pokryły kilkukrotnie koszt produkcji, co było zgodne z oczekiwaniami jego producentów[4]. Według tygodnika Variety w 1954 film uplasował się na 12 miejscu pod względem przychodu (5,2 mln. dolarów) z rozpowszechniania w kinach USA i Kanady[7]. Największą popularność Szkolna dżungla zyskała jednak pośród nastoletniej widowni, na co złożyły się: rockowa ścieżka dźwiękowa i ukazana tematyka[1]. Pomimo to, władze lokalne niektórych miast (np. w Atlancie i Memphis) zakazały rozpowszechniania filmu, uznając go za "niemoralny, obsceniczny, rozwiązły, mający niekorzystny wpływ na spokój, zdrowie, moralność i porządek w mieście"[4].

Również w Europie film wzbudził niemałe kontrowersje. W Wielkiej Brytanii BBFC (British Board of Film Classification) zgodziła się na dopuszczenie filmu do dystrybucji po długich sporach z dystrybutorem. Ostatecznie film wszedł na ekrany z oznaczeniem "X" – film tylko dla dorosłych – po dokonaniu wielu cięć w oryginalnej wersji. Po premierze filmu niektórzy recenzenci uznali, że w ogóle nie powinien on był być wypuszczony na ekrany brytyjskich kin. Film miał być zaprezentowany na MFF w Wenecji. Jednak nie doszło do tego na skutek interwencji u organizatorów imprezy amerykańskiej ambasador we Włoszech. Pani Clare Boothe Luce, która uznała, że film ukazuje obraz szkolnictwa w jej kraju tendencyjnie i zbyt brutalnie zagroziła bojkotem imprezy[8]. Luce twierdziła, że gdyby wzięła udział w pokazie filmu, "dostarczyła by amunicji włoskiej propagandzie komunistycznej i antyamerykańskiej"[4].

W 2016 roku film został włączony do National Film Registry – ogłaszanej co roku listy filmów, które wpisywane są do rejestru dziedzictwa narodowego USA utworzonego przy Bibliotece Kongresu USA[9].

W rankingu popularnego, filmowego serwisu internetowego Rotten Tomatoes obraz posiada obecnie (2023) wysoką 74-procentową, pozytywną ocenę "czerwonych pomidorów"[10].

Wpływy kulturowe edytuj

Krytyk filmowy Michael Baers konstatuje, że choć Szkolna dżungla nie była szczególnie mistrzowskim filmem, był to obraz wyjątkowy w swoim czasie i stał się kulturowym wyznacznikiem pod wieloma względami. Był prekursorem w temacie regularnie pokazywanym w kinie w kolejnych dziesięcioleciach, tj. resocjalizacyjnej edukacji młodocianych przestępców i trudnej młodzieży z ubogich aglomeracji miejskich (Wszystko albo nic z 1988, Młodzi gniewni z 1994). Został powszechnie zapamiętany jako pierwszy film, w którym pojawił się rockandrollowy utwór (Rock Around the Clock). Był pierwszym filmem w którym czarnoskóry aktor zagrał coś więcej niż rolę drugoplanową[11]. Reżyser Richard Brooks obsadził młodego Sidney'a Poitiera w jednej z głównych ról w czasach, gdy "czarnoskórzy" nie mieli równych praw z "białymi" i zgodnie z literą prawa byli uznawani za obywateli drugiej kategorii. Obraz wywarł olbrzymi wpływ na miliony nastolatków w Stanach Zjednoczonych. Po latach Frank Zappa wspominał, że był on zauroczony filmem. "Szkolna dżungla, nawet pomijając fabułę (w której ostatecznie starsi wygrali), stanowił dziwny rodzaj "poparcia" dla sprawy nastolatków: nakręcili o nas film, więc istniejemy"[2].

Nominacje[12] edytuj

Rok Nazwa/Wydarzenie Nagroda/Kategoria Nominowany Rezultat
1956 Oscar Najlepszy scenariusz adaptowany Richard Brooks nominacja
Najlepsza scenografia Cedric Gibbons, Randall Duell, Edwin B. Willis, Henry Grace nominacja
Najlepsze zdjęcia Russell Harlan nominacja
Najlepszy montaż Ferris Webster nominacja
1956 Amerykańska Gildia Reżyserów Filmowych Nagroda za najlepszą reżyserię Richard Brooks nominacja
1956 Amerykańska Gildia Scenarzystów Filmowych Nagroda za najlepszy scenariusz dramatyczny Richard Brooks nominacja

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Lee Pfeiffer: Blackboard Jungle. [w:] Britannica [on-line]. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  2. ↑ a b Joe Taysom: Looking back at "Blackboard Jungle", the first-ever rock and roll movie. [w:] Far Out [on-line]. 2021-07-28. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  3. ↑ Evan Hunter's Success Came Out of the "Jungle". [w:] The News Tribune [newspapers.com] [on-line]. 1984-10-07. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  4. ↑ a b c d Blackboard Jungle (1955). [w:] AFI. Catalog [on-line]. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  5. ↑ Bosley Crowther: The Screen; "Blackboard Jungle"; Delinquency Shown in Powerful Film. [w:] The New York Times [on-line]. 1955-03-21. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  6. ↑ Richard L. Coe. "Now, We're Stuck With It". „The Washington Post”, s. H1, 1955-05-08. Washington. 
  7. ↑ 1955's Top Film Grossers. „Variety”. Vo. 201 No 8, s. 1, 1956-01-25. Nowy Jork. 
  8. ↑ Oficjalna strona BBFC
  9. ↑ Oficjalna strona Biblioteki Kongresu USA
  10. ↑ Blackboard Jungle. [w:] Rotten Tomatoes [on-line]. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  11. ↑ Michael Baers: The Blackboard Jungle. [w:] encyclopedia.com [on-line]. [dostęp 2023-03-16]. (ang.).
  12. ↑ Blackboard Jungle. Awards. [w:] IMDb [on-line]. [dostęp 2023-03-15]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Marian B. Michalik (oprac.): Kronika filmu. Warszawa: Wydawnictwo KRONIKA – Marian B. Michalik, 1995, s. 274. ISBN 83-86079-03-7.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szkolna_dżungla&oldid=70719840”