Szpik kostny
Szpik kostny (łac. medulla ossium) – miękka, silnie ukrwiona, mająca gąbczastą konsystencję tkanka znajdująca się wewnątrz jam szpikowych kości długich oraz w małych jamkach w obrębie istoty gąbczastej kości. Masa całego szpiku u dorosłego człowieka wynosi około 2,5 kg[1].
Budowa i funkcje edytuj
Rozróżnia się:
- szpik kostny żółty (łac. medulla ossium flava), składający się głównie z komórek tłuszczowych (stąd barwa), którego zawartość wraz z wiekiem każdego osobnika wzrasta. Ten rodzaj szpiku jest hemopoetycznie nieczynny.
- szpik kostny czerwony (łac. medulla ossium rubra), który jest miejscem powstawania elementów morfotycznych krwi, takich jak erytrocyty, granulocyty, trombocyty[1].
U płodu i noworodka szpik kostny czerwony wypełnia wszystkie kości. Z biegiem czasu czerwony szpik przekształca się w żółty, tak że u osób dorosłych czerwony szpik kostny występuje jedynie w kościach płaskich: mostku, trzonach kręgów, żebrach, kościach czaszki, kościach miednicy i łopatkach oraz w nasadach kości długich. W przypadku niedokrwistości szpik żółty może zostać zastąpiony czerwonym[1].
Podstawową jednostką budulcową szpiku kostnego jest tkanka siateczkowata pochodzenia mezenchymalnego (rodzaj tkanki łącznej) oraz naczynia włosowate o specjalnej budowie – o cienkich ściankach i zatokowych poszerzeniach[1].
Elementy siateczki tworzą strukturę na kształt sieci, w której oczkach zawieszają się komórki występujące w szpiku:
Szpik zawiera też nerwy i naczynia chłonne[3].
Badanie szpiku kostnego[4] edytuj
W celu wykonania badań diagnostycznych szpiku kostnego należy dokonać jego pobrania. Są dwie metody pobierania materiału do badania: biopsja aspiracyjna i trepanobiopsja.
Wskazania do wykonania badania szpiku kostnego znajdują się w tym artykule.
Wykonuje się mikroskopowe badanie rozmazu szpiku kostnego czyli mielogram, a także szereg innych badań np. badania cytochemiczne.
Choroby związane z patologią szpiku kostnego[4] edytuj
- pancytopenie
- niedokrwistości
- zaburzenia układu białokrwinkowego, m.in.
- małopłytkowości
- szpiczak mnogi i inne paraproteinemie
- zespoły mielodysplastyczne
- i inne
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 197.
- ↑ Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 197–198.
- ↑ Bochenek i Reicher 2019 ↓, s. 198.
- ↑ a b Hematologia (Wielka Interna t. 10) pod red. Anny Dmoszyńskiej, Medical Tribune, Warszawa, 2011, ISBN 978-83-62597-18-5
Bibliografia edytuj
- Adam Bochenek, Michał Reicher, Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, ISBN 978-83-200-4323-5.
