Szwarszowice
Szwarszowice – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie ostrowieckim, w gminie Bodzechów[5][4]. Leży przy DW751.
| wieś | |
 Wiatrak w Szwarszowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
358[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
27-400[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TOS |
| SIMC |
0229984[4] |
Położenie na mapie gminy Bodzechów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ostrowieckiego  | |
 50°53′57″N 21°18′21″E/50,899167 21,305833[1]
| |
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0229990 | Dwór | część wsi |
| 0230007 | Góry | część wsi |
| 0230013 | Szwarszowice-Kolonia | część wsi |
Historia edytuj
W dokumentach z XV wieku występuje jako Szwarzischowycze, w 1578 Szwarziszowicze, w XIX wieku jako Swarszowice. Wieś kilkukrotnie zmieniała swoją parafię. W XV wieku należała do parafii Mychów, w 1578 do Mominy, w 1827 do Szewny, w późniejszym okresie ponownie do Mychowa[6].
Według Długosza w połowie XV wieku miejscowość należała do szlachty herbu Rawa. Miała łany kmiece i karczmę z rolą oddającą dziesięcinę prepozyturze kieleckiej. Na miejscu, w którym stała karczma (ślady starego kamiennego mostu w dawnym biegu drogi) rolnicy do dzisiaj znajdują pamiatki z tamtych czasów. Istnieje legenda o wykopaniu glinianego dzbana ze skarbem przez jednego z tutejszych mieszkańców. Łan należący do Warsza Michowskiego oddawał dziesięcinę kościołowi w Kielcach[6].
Według rejestru poborowego z 1578 wieś podzielona była pomiędzy kilku właścicieli. Wdowa Anna Olszyna posiadała połowę łanu i jednego zagrodnika. Stanisław Swarzyszowski i Wysocki mieli pół łanu i 3 zagrodników. Michał Swarzisz – połowę łanu, 2 zagrodników i jednego ubogiego komornika. Hieronim Swarz miał ¼ łanu. Stanisław Swarzisz – ¼ łanu i zagrodnika z rolą[6].
W 1827 Szwarszowice miały 8 domów i 45 mieszkańców. Według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z końca XIX wieku wieś Swarszowice, w parafii Mychów i gminie Częstocice, posiadała 12 domów, 74 mieszkańców, 40 mórg ziemi dworskiej i 94 ziemi włościańskiej[6].
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie kieleckim.
12 lutego 1944 roku oddział Armii Ludowej im. Sowińskiego stoczył w majątku Szwarszowice walkę z żandarmerią niemiecką. Po zakwaterowaniu się oddziału w majątku, w nocy, doszło do walki z oddziałem Armii Krajowej „Białe Barwy” pod dowództwem Konrada Suwalskiego ps. „Cichy”. W kilkugodzinnej walce zginęło czterech alowców. Pozostali poddali się. Oddział przestał istnieć. Źródła powstałe w Polsce Ludowej podają, że 10 z pojmanych zostało rozstrzelanych w pobliskim lesie a pozostałych zwolniono[7].
Od 1944 roku siedziba Publicznej Szkoły Powszechnej w Szwarszowicach, później Publicznej Szkoły Podstawowej w Szwarszowicach im. I Brygady AL Ziemi Kieleckiej.
Zabytki edytuj
- Murowany wiatrak typu holenderskiego, wybudowany w II połowie XIX wieku, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: 502 z 9.09.1957 oraz 563 z 27.08.1970)[8].
Atrakcje turystyczne edytuj
- wąwozy – starorzecza potoku Szwarszowianka, zwane Dołami Kazika; ślady po starożytnych kurhanach i dymarkach. Pozostałości dworu Rychlickich, parku z olbrzymią, historyczną lipą.
- „Stanisławskie minizoo” – modele naturalnej wielkości świętokrzyskiej fauny i flory.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 136264
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 8 [dostęp 2022-04-18]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1259 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b c d Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1880-1885, Tom XI, str 627.
- ↑ Józef Bolesław Gargas „Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942 – 1945” Wydawnictwo MON 1971 str. 277
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo świętokrzyskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 43 [dostęp 2015-12-17].