Tłoki
Tłoki – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Wolsztyn.
| wieś | |
_WK13.jpg) Stacja kolejowa w Tłokach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2014) |
752[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
64-200[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PWL |
| SIMC |
0916667 |
Położenie na mapie gminy Wolsztyn  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego  | |
 52°06′41″N 16°10′35″E/52,111389 16,176389[1]
| |
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XIV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w łacińskim dokumencie z 1393 jako Tloky, w 1397 w dokumencie w języku niemieckim Tlock, w 1424 po polsku w odmianie w Tloczech, 1426 Tloki, 1495 Thloki, 1514 Thloky[4][5].
Miejscowość była początkowo własnością królewską, później przez nadanie stała się dobrami rycerskimi, a później szlacheckimi. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski wymienił pierwszego znanego dziedzica miejscowości oraz sąsiedniego Karpicka, którym był Pielgrzym Karpicki. Zastawił on włości Opactwu Cystersów w Paradyżu za 300 grzywien. W 1393 jego syn Grzymisław, mając nadaną od króla polskiego Władysława II Jagiełły wieś Chociszewo (Godziszewo), oddał ją klasztorowi w zamian za zastawione wcześniej Karpicko i Tłoki. Transakcja zatwierdzona została w Inowłodziu 14 stycznia 1393 roku. W 1397 Grzymek oraz Mikołaj von Kant z Komorowa potwierdzili tę zamianę wsi Chociszewo, nabytej przez nich trzy lata wcześniej od Koncze von Bonsdorfa z Cykowa za 35 grzywien groszy czeskich, na Tłokach i Karpicka[4][5].
Wieś ma bogatą dokumentację historyczną. Odnotowały ją wielokrotnie dokumenty prawne i własnościowe, a także regesty podatkowe. W 1441 w Tłokach było 13 łanów. W 1510 było 14 łanów osiadłych, 6 łanów opuszczonych oraz karczma. W 1530 odnotowano pobór podatków od 11 łanów oraz 6 groszy od koła młyńskiego. W 1563 miał miejsce pobór od 13 łanów, a jeden łan był spalony. Pobrano również podatki od karczmy dorocznej, od młyna o 2 kołach oraz od jednego rzemieślnika. W 1564 we wsi było 15 łanów, z których biskup poznański pobierał ze wsi fretony po 8 groszy na osobę. 1570 pobrano podatki z części Macieja Nieżuchowskiego od 7 łanów osiadłych po 30 groszy, od 2 zagrodników wymłóckowych po 4 grosze. Z części Stanisława Tłockiego pobrano po 30 groszy od 6 łanów osiadłych, po 4 grosze od 2 zagrodników, od po 4 grzywny rzemieślnika. W 1580 roku we wsi było 13 łanów, 4 zagrodników oraz jeden komornik. W 1581 miał miejsce pobór 30 groszy od 13 łanów osiadłych, po 4 grosze 4 zagrodników wymłóckowych, dwa grosze od jednego ubogiego komornika. 1582 pobór płaci Stanisław Tłocki[4][5].
W XVIII wieku dobra tłockie leżały w Rzeczypospolitej Obojga Narodów i należały do rodu Gajewskich z Wolsztyna, którzy zakupili je w 1793 roku wraz z sąsiednimi wsiami[5]
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815–1848) miejscowość wzmiankowana jako Tłoki należała do wsi większych w ówczesnym powiecie babimojskim rejencji poznańskiej[6]. Tłoki należały do rakoniewickiego okręgu policyjnego tego powiatu i stanowiły siedzibę majątku Tłoki, który należał wówczas do A. Gajewskiego[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku Tłoki liczyły 266 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 28 dymów (domostw)[6].
W XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość wymieniona jest jako wieś leżąca w powiecie babimojskim. Dzieliła się na część wiejską, folwark oraz dwór. Według słownika pod koniec XIX wieku część wiejska liczyła 57 domów, w których mieszkało 361 mieszkańców wyznania katolickiego. Liczyła 252 hektarów powierzchni, w tym 214 użytków rolnych, 3 łąk oraz 20 lasu. Folwark zwany Nowe Tłoki wchodził w skład części dworskiej Widzim i miał 3 domy, które zamieszkiwało 75 mieszkańców. Właścicielem części dworskiej był Stefan Gajewski. Ludność trudniła się rolnictwem, hodowlą bydła oraz ich ubojem[5].
W początku XX wieku własność hrabiego Stefana Mycielskiego, położona była w 1909 roku w powiecie babimojskim rejencji poznańskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim[7].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Zobacz też: Tłokinia Kościelna, Tłokinia Mała, Tłokinia Wielka
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 139556
- ↑ Stan ludności na dzień 31 grudnia 2014 (Stan ludności Miasta i Gminy Wolsztyn wg miejscowości i płci). Urząd Miejski w Wolsztynie, 8 stycznia 2015. [dostęp 2015-02-11].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1303 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Jurek 2014 ↓, s. 288–293.
- ↑ a b c d e Tłoki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 344.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 190.
- ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 6.
Bibliografia edytuj
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. V (Ś – W), zesz. 2 (Tabliny – Unięcie), hasło „Tłoki”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2014, s. 288–293.
Linki zewnętrzne edytuj
- Tłoki w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Tłoki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 344.