T-44
T-44 – czołg średni konstrukcji radzieckiej z okresu II wojny światowej.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Fabryka nr 75, Charków |
| Typ pojazdu | |
| Trakcja |
gąsienicowa |
| Załoga |
4 (dowódca, kierowca, celowniczy, ładowniczy) |
| Historia | |
| Prototypy |
1943 |
| Produkcja |
1944–1947 |
| Wycofanie |
lata 80. XX w. |
| Egzemplarze |
1831 szt. |
| Dane techniczne | |
| Silnik |
wysokoprężny, 4-suwowy, 12-cylindrowy widlasty W-44 o mocy 500 KM przy 1800 obr./min |
| Transmisja |
mechaniczna |
| Poj. zb. paliwa |
500 l oleju napędowego (główne) |
| Pancerz |
kadłub spawany z płyt walcowanych, wieża odlewana, 30–120 mm |
| Długość |
7,65 m |
| Szerokość |
3,1–3,18 m |
| Wysokość |
2,40 m |
| Prześwit |
0,42 m |
| Masa |
31,8 t |
| Osiągi | |
| Prędkość |
51,6 km/h |
| Zasięg pojazdu |
235–300 km (po drodze) |
| Pokonywanie przeszkód | |
| Brody (głęb.) |
1,3 m |
| Rowy (szer.) |
2,5 m |
| Ściany (wys.) |
0,73 m |
| Kąt podjazdu |
30–32° |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| 1 x armata wz. 1943 ZIS-S-53 kal. 85 mm 2 x czkm DTM kal. 7,62 mm | |
| Użytkownicy | |
| Armia Radziecka | |
Historia edytuj
Radzieccy konstruktorzy sprzętu pancernego doskonale zdawali sobie sprawę z niedostatków podstawowego radzieckiego czołgu II wojny światowej T-34. Przez cały okres wojny trwały prace nad jego następcą. W końcu 1943 roku na osobisty rozkaz Stalina, biuro konstrukcyjne fabryki nr 183 przystąpiło do prac nad czołgiem noszącym początkowo oznaczenie „Obiekt 136”. Został on później przemianowany na T-44. Szefem biura konstrukcyjnego był A.A. Morozow[1]. W jego konstrukcji wykorzystano doświadczenia z produkcji i użycia, a także wiele zespołów z T-34/85. Wprowadzono też istotne zmiany. Czołg miał zupełnie nowy kadłub, zawieszenie, silnik, układ transmisyjny. Bardzo istotną zmianą było usytuowanie silnika. Zamiast wzdłuż jak we wszystkich poprzednich czołgach radzieckich i zagranicznych ustawiono go w poprzek kadłuba. Miało to rewolucyjne skutki dla sposobu projektowania następców T-44 (m.in. T-54, T-55). Takie usytuowanie silnika radykalnie zmieniło kształt kadłuba, był niższy (o 300 mm) i szerszy (o 180 mm) niż ten w T-34. Usunięto stanowisko strzelca-radiotelegrafisty, więc załoga uległa zmniejszeniu do 4 osób[1]. Czołg T-44 przyjęto do produkcji i uzbrojenia w lipcu 1944 roku. Produkcję zlecono Fabryce nr 75 w Charkowie. Do końca 1944 roku wyprodukowano 25 wozów, a w 1945 roku 880 sztuk. Produkcja była kontynuowana do maja 1947, kiedy został zastąpiony na liniach produkcyjnych przez czołg podstawowy T-54. Czołgi T-44 były modyfikowane w latach 60. XX. Otrzymały wtedy oznaczenie T-44M. Powstała też wersja z armatą D-10T kal. 100 mm oznaczona jako T-44S[1].
Służba edytuj
Pierwsze jednostki liniowe, uzbrojone w czołgi T-44, osiągnęły gotowość bojową w czerwcu 1945. Po raz pierwszy zostały zastosowane bojowo w czasie zbrojnej interwencji na Węgrzech w 1956 roku. Pojazdy pozostawały w uzbrojeniu Armii Radzieckiej do lat 80. XX w. W ostatnim okresie występowały one głównie w jednostkach szkolnych. Wiele wycofanych czołgów T-44, a czasem wyłącznie ich wieże, wykorzystano w budowie fortyfikacji granicznych. Broniły one Moskwy oraz granicy z Chińską Republiką Ludową. W latach 60. i 70. XX w., bliżej nieznana liczba czołgów (podobno nawet kilkadziesiąt) została przekazana wytwórni filmowej Mosfilm. Na ich bazie wykonywano jeżdżące makiety czołgów niemieckich, wykorzystywane w filmach wojennych.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Andrzej Zasieczny: Czołgi II wojny światowej. Warszawa: Almapress, 2005, s. 145–146. ISBN 83-7020-325-6.
Bibliografia edytuj
- Janusz Magnuski. T-44 – protoplasta rodziny powojennych radzieckich czołgów średnich. „Nowa Technika Wojskowa”. 1999. nr 12. s. 23–28. ISSN 1230-1655.
- Anatolij Kolesnikow. Początek drogi – czołg średni T-44. „Poligon – magazyn miłośników wojsk lądowych”. 2010. nr 5. s. 20–33. ISSN 1895-3344.