Tadeusz Koc

Oficer, pilot Wojska Polskiego
(Przekierowano z Tadeusz Kotz)

Tadeusz Koc (na emigracji zmienił nazwisko na Tadeusz Kotz) (ur. 9 sierpnia 1913 w Grabanowie, zm. 3 czerwca 2008 w Collingwood) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, major (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych; dowódca dywizjonu 303 w okresie 20 listopada 1943 r. – 25 września 1944 r.

Tadeusz Koc
4 i 1/3 zwycięstwa
Ilustracja
pułkownik pilot pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia

9 sierpnia 1913
Grabanów, Imperium Rosyjskie

Data i miejsce śmierci

3 czerwca 2008
Collingwood, Ontario

Przebieg służby
Lata służby

od 1934

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Polskie Siły Zbrojne

Formacja

Lotnictwo Wojska Polskiego
RAF

Jednostki

161 eskadra myśliwska,
dywizjon 303,
dywizjon 317,
dywizjon 308

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Polowa Odznaka Pilota
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (od 1941, czterokrotnie) Krzyż Wybitnej Służby Lotniczej (Wielka Brytania)

Życiorys edytuj

Urodził się jako Tadeusz Koc we wsi Grabanów niedaleko Białej Podlaskiej. Latem po maturze (w 1934) odbył szkolenie na Hanriotach w ramach Przysposobienia Wojskowego Lotniczego w Lublinku pod Łodzią[1], a następnie został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Po ukończeniu szkoły został mianowany na podporucznika ze starszeństwem z 1 października 1937 i 24. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa[2]. Został wcielony do 6 pułku lotniczego we Lwowie i przydzielony do 161 eskadry myśliwskiej na stanowisko pilota[3].

W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w składzie 161 eskadry myśliwskiej. 2 września pilotując samolot PZL P.11 zestrzelił Meserschmitta Bf 110. 17 września 1939 roku, po inwazji radzieckiej na Polskę, patrolował w rejonie Stanisławowa i prawdopodobnie był pilotem, który zestrzelił tego dnia radziecki lekki samolot bombowy R-5Sz koło Nadwórnej (okoliczności tego zdarzenia nie są jasne)[a].

Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji przez Rumunię, Jugosławię oraz Grecję. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie początkowo służył w dywizjonie 303, którego został późniejszym dowódcą. Pierwsze loty bojowe wykonał w 245 dywizjonie RAF i w 317 dywizjonie. Jako dowódca eskadry w 308 dywizjonie został zestrzelony 3 lutego 1943 nad północna Francją, ratował się wyskakując na spadochronie.

Powrócił do Anglii drogą lądową przemierzając okupowaną Francję, Hiszpanię docierając do Gibraltaru. Po powrocie do Wielkiej Brytanii w lipcu 1943 roku przydzielony do dywizjonu 303, którym dowodził od 20 listopada 1943 do 25 września 1944. Później był m.in. oficerem łącznikowym PSP w 12 i 13 Grupie Myśliwskiej RAF.

Zwolniony ze służby wojskowej w 1948 po zawarciu małżeństwa. Wraz z żoną wyjechał do Afryki, gdzie przez rok mieszkał w Suazi, powrócił jednak do Anglii. W 1956 przeniósł się do Kanady do Collingwood.

W 2005 roku opublikował w Kanadzie wspomnienia pt. „Błękitne niebo i prawdziwe kule”. Książka została opublikowana w Polsce po raz pierwszy w 2018 roku pod tytułem "303. Mój dywizjon".

Zwycięstwa powietrzne edytuj

Na liście Bajana zajmuje 50. pozycję z wynikiem 4 i 1/3 zestrzeleń pewnych i 3 prawdopodobnych.

Zestrzelenia pewne:

  • 1/3 Do 17 – 2 września 1939 (pilotował P.11c)
  • Bf 110 – 2 września 1939 (pilotował P.11c)
  • Polikarpow R-5Sz (51 Brygada Lotnictwa Szturmowego) – 17 września 1939 (pilotował P.11c)[a]
  • 1/2 x Fw 190 – 25 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-D nr BL410)
  • Fw 190 – 28 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-M nr BL563)
  • Fw 190 – 29 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-M nr BL563)

Zestrzelenia prawdopodobne:

  • Bf 109 – 8 listopada 1941 (pilotował Spitfire V, JH-Y nr W3970)
  • Fw 190 – 29 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-M nr BL563)
  • Fw 190 – 3 lutego 1943 (pilotował Spitfire V, ZF-[?] nr BL977)

Ordery i odznaczenia edytuj

Uwagi edytuj

  1. a b Łukasz Łydżba. Lwowiacy kontra R.5. „Lotnictwo z Szachownicą” nr 4/2013(50), s.24-26. Brak jest oficjalnych dokumentów potwierdzających zestrzelenie tego samolotu przez T. Koca ani relacji z pierwszej ręki, lecz potwierdza to relacja pilota Jana Malinowskiego i wpisy w dokumentach dokonywane przez Tadeusza Koca podczas wojny - mimo że sam T. Koc we wspomnieniach wydanych w 2005 roku twierdził, że nie strzelał do zaobserwowanego samolotu.

Przypisy edytuj

  1. Tadeusz Koc [online], polishairforce.pl [dostęp 2017-11-27].
  2. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 220.
  3. Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 787.

Bibliografia edytuj

  • Tadeusz Kotz „Błękitne niebo i prawdziwe kule”, Toronto, 2005, Ontario Limited.
  • Tadeusz Kotz "303. Mój dywizjon", Warszawa, 2018, Wydawnictwo Bellona.
  • Izydor Koliński: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 9, Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo), formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1978.
  • Wacław Król: Myśliwcy. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1980, s. 257-283. ISBN 83-11-06396-6.
  • Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
  • Wojciech Zmyślony: biografia w polishairforce.pl. s. 1. [dostęp 2012-06-22]. (pol.).

Linki zewnętrzne edytuj