Wikipedia

Tadeusz Rożek

polski żołnierz

Tadeusz Rożek ps. „Sawa” (ur. 1912 w Kamieniu, zm. 3 października 1944 w Kolbuszowej Dolnej) – podoficer Wojska Polskiego, żołnierz Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej.

Tadeusz Rożek
Sawa
Ilustracja
Tadeusz Rożek (1942 lub 1943)
Data i miejsce urodzenia

1912
Kamień

Data i miejsce śmierci

3 października 1944
Kolbuszowa Dolna

Przebieg służby
Lata służby

do 1944 roku

Siły zbrojne

Wojsko Polskie
Związek Walki Zbrojnej
Armia Krajowa

Jednostki

19 Pułk Piechoty

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa,
akcja „Burza”

Tablica na ścianie bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rzeszowie upamiętniająca poległych i zamordowanych członków AK i WiN, wśród których wymieniony został Tadeusz Rożek

Życiorys edytuj

Był pierwszym synem Jana Rożka, organisty. Po narodzinach dziecka rodzina przeniosła się do Radawy[1]. Rożek ukończył szkołę powszechną w Jarosławiu. Odbył służbę wojskową w 19 Pułku Piechoty stacjonującym we Lwowie. Następnie służył tam jako zawodowy podoficer[a] i członek pułkowej orkiestry. Uczestniczył w walkach kampanii wrześniowej[2]. Po jej zakończeniu przybył do swoich rodziców[1], którzy jeszcze przed wojną zamieszkali w Chmielniku[6]. Pozostał tam cztery lata[1].

Podczas okupacji niemieckiej wstąpił do ZWZ-AK. Był członkiem oddziału dywersyjnego w Rzeszowie[2]. W sierpniu 1943 roku na polecenie Łukasza Cieplińskiego, komendanta Inspektoratu Rzeszów AK został skierowany do pracy konspiracyjnej na terenie obwodu Kolbuszowa. Został zatrudniony jako gajowy na terenie lasów Jerzego hr. Tyszkiewicza. Otrzymał również mieszkanie w jednym z budynków folwarcznych w Kolbuszowej. Zorganizował szesnastoosobowy oddział dywersyjny. Jedną z pierwszych akcji oddziału było oznaczanie domów Niemców czarnymi krzyżami[1].

W marcu 1944 roku zamieszkał w domu Władysławy Rychel w Kolbuszowej Dolnej[1]. 15 marca tegoż roku uczestniczył w akcji „Zero”[6], podczas której zastrzelono na kolbuszowskim rynku Włodzimierza Halickiego, współpracującego z Niemcami szefa komórki kryminalnej przy miejscowym posterunku policji granatowej. 4 maja wziął udział w nieudanej próbie zdobycia broni z obozu pracy przymusowej w Biesiadce[2], podczas której zginęło dwóch partyzantów. Uczestniczył również w akcji „Zegar idzie” polegającej na przygotowaniu odbioru i odbiorze zrzutu uzbrojenia z Anglii. Akcji dokonano w nocy z 7 na 8 lipca na terenie lasów w Kłapówce oraz na pograniczu Porąb Kupieńskich i Bud Głogowskich. Jego oddział uczestniczył również w akcji „Burza”[1].

1 października 1944 roku do domu Władysławy Rychel przybyli funkcjonariusze Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w celu aresztowania „Sawy”. Udało mu się jednak uciec. Gdy powrócił do tegoż domu 3 października, ponownie został zaatakowany przez funkcjonariuszy PUBP i Milicji Obywatelskiej. Rożek wyskoczył przez okno, przebiegł przez szosę do Tarnobrzega i schronił się za stertą kapusty, która znajdowała się przed stodołą Jana Reguły. Został postrzelony, kiedy wychylił się spoza sterty. Funkcjonariusze nakazali właścicielowi stodoły zawieźć partyzanta do ośrodka zdrowia, gdzie ten wieczorem zmarł[7].

Miejsce jego pochówku nie jest znane[7].

Upamiętnienie edytuj

14 grudnia 1990 roku został patronem dawnej ulicy Stara Droga w Kolbuszowej Dolnej[4].

Jego nazwisko jest jednym z umieszczonych na tablicy upamiętniającej poległych i zamordowanych członków AK i WiN, którą odsłonięto we wrześniu 1992 roku na ścianie Bazyliki Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Rzeszowie[3].

Uwagi edytuj

  1. ↑ Źródła nie są zgodne co do stopnia wojskowego Tadeusza Rożka. Określany jest jako sierżant[2], starszy sierżant[3], podporucznik[4] i porucznik[5]

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f Dudzińska 1990 ↓, s. 5.
  2. ↑ a b c d Dudzińska 1992 ↓, s. 4.
  3. ↑ a b Rzeszów - tablica upamiętniająca poległych i zamordowanych członków AK i WiN. miejscapamiecinarodowej.pl, 28 grudnia 2018. [dostęp 2024-01-20]. (pol.).
  4. ↑ a b UCHWAŁA Nr. IX/50/90 Rady Gminy i Miasta w Kolbuszowej z dnia 14 grudnia 1990 r. w sprawie zmian nazw ulicna terenie Miasta Kolbuszowa oraz na terenie sołectwa Kolbuszowa Dolna [online], 14 grudnia 1990 [dostęp 2023-10-29] (pol.).
  5. ↑ Piórek 2012 ↓, s. 100.
  6. ↑ a b Piórek 2012 ↓, s. 99.
  7. ↑ a b Dudzińska 1990 ↓, s. 6.

Bibliografia edytuj

  • Kolbuszowski ruch oporu i walka z okupantem. W: Marian Piórek: Kartki z dziejów niemieckiej okupacji i sowieckiego zniewolenia na kolbuszowszczyźnie 1939-1956. Werynia: Towarzystwo Przyjaciół Dzikowca, 2012, s. 99-100. ISBN 978-83-926843-3-6. (pol.).
  • Halina Dudzińska. „Sawa". „Niwa”, s. 5-6, 1990. Komitet Obywatelski „Solidarność" Ziemi Kolbuszowskiej. (pol.). 
  • Halina Dudzińska, Akcja Biesiadka – maj 1944 rok. Zgon por. Józefa Micka i kpr. Józefa Zięby, Kolbuszowa, sierpień 1992 (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Rożek&oldid=73058897”