Tadeusz Wyspiański
Tadeusz Wyspiański (ur. 16 lutego 1896, zm. w 1959 w Londynie) – polski lekarz chirurg doktor medycyny, kapitan lekarz Wojska Polskiego.
 kapitan lekarz
| |
| Data urodzenia |
16 lutego 1896 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
1959 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki |
3 Batalion Sanitarny, |
| Stanowiska |
lekarz naczelny pułku, |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-ukraińska (obrona Lwowa), |
Życiorys edytuj
Urodził się 16 lutego 1896[1]. U kresu I wojny światowej brał udział w walkach o Lwów podczas wojny polsko-ukraińskiej służąc jako podchorąży sanitarny w Szpitalu Technika nr I – Szpital nr II (rejon obrony 47)[2].
Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 46. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie medyków (później podlekarzy), a jego oddziałem macierzystym była wówczas Kompania Zapasowa Sanitarna Nr 2[3]. W latach 1923-1924 był odkomenderowany do Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie celem ukończenia studiów, pozostając oficerem nadetatowym 3 batalionu sanitarnego w Grodnie, a w 1924 posiadając przydział służbowy do Szpitala Rejonowego Grodno[4][5]. W 1928 pozostawał w kadrze oficerów sanitarnych z przydziałem do 9 batalionu administracyjnego w Brześciu nad Bugiem[6]. W 1928 ukończył studia medyczne, uzyskując dyplom lekarza i stopień naukowy doktora[7][8][9]. 23 sierpnia 1929 został przeniesiony w korpusie oficerów sanitarnych z grupy podlekarzy do grupy lekarzy[10]. Specjalizował się w chirurgii[9]. W czerwcu 1930 został przeniesiony z 54 pułku piechoty Strzelców Kresowych w Tarnopolu do 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku na stanowisko lekarza[11]. 22 grudnia 1931 został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 1. lokatą w korpusie oficerów sanitarnych, w grupie lekarzy. Od 1937 był starszym lekarzem w 2 psp[12][13][14][15][16].
Pracując w Sanoku był członkiem Lwowskiej Izby Lekarskiej[17]. W Sanoku pozostawał lekarzem do 1939[9]. Zamieszkiwał przy ulicy Kazimierza Lipińskiego 21[18][19][20].
Po wybuchu II wojny światowej w kampanii wrześniowej 1939 walczył jako naczelny lekarz 2 pułku Strzelców Podhalańskich[21][22]. W czasie kampanii dostał się do sowieckiej niewoli. Był więziony w obozie NKWD w Starobielsku, a następnie zesłany do Workuty[7]. Po odzyskaniu wolności wraz z armią gen. Andersa opuścił ZSRR[7].
W połowie 1944 był jednym z czterech lekarzy osiedlowych dla polskich uchodźców w Ugandzie, a od sierpnia tego roku wraz z dr Bronisławem Polionisem pracował w Ambulatorium I[23]. W ramach powstałego w marcu 1945 Koła Związku Ziem Wschodnich RP był członkiem zarządu Koła Ziem Południowo-Wschodnich[24]. W odniesieniu do tej pracy był autorem Historię ambulatorium, dołączonej do maszynopisu Historia rozwoju szpitalnictwa za rok 1942-1946[25]. W 1946 był organizatorem i kierownikiem pierwszego kursu instruktorek służby zdrowia w ugandyjskiej miejscowości Kaja[26].
Zmarł w 1959 w Londynie[7]. Był żonaty z Janiną z domu Lubicz Posuchowską, urodzoną we Lwowie, zmarłą 6 grudnia 1972 w Londynie[27].
Przypisy edytuj
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 podał datę urodzenia 16 lutego 1890.
- ↑ Obrona Lwowa 1 – 22.11.1918r.. [dostęp 2015-05-25].
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Załącznik do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 13 z 8 czerwca 1922, Zakłady Graficzne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1922, s. 322, tu jako datę urodzenia podano 16 lutego 1890.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1040, 1205.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1010, 1088.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 718, 744.
- ↑ a b c d Józef Krętowski: Ich pamięci. Straty osobowe lekarzy na Kresach Rzeczypospolitej w latach drugiej wojny światowej. Białystok: Skryba, 2018, s. 188. ISBN 978-83-950874-0-0.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1930, s. 255.
- ↑ a b c Urzędowy spis: lekarzy, lekarzy-dentystów, farmaceutów, felczerów, pielęgniarek, położnych, uprawnionych i samodzielnych techników dentystycznych oraz wykazy: aptek, szpitali, ubezpieczalni społ., ośrodków zdrowia, przychodni samodzielnych, oraz centrali i filii Państwowej Szkoły Higieny. Warszawa: 1939, s. 6.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 15 z 23 sierpnia 1929, s. 291.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 11 z 18 czerwca 1930, s. 214.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 331, 616.
- ↑ Rocznik Oficerski 1939 ↓, s. 653.
- ↑ Lista starszeństwa oficerów zawodowych korpusu sanitarnego. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1934, s. 37.
- ↑ Franciszek Groński. 22 Dywizja Piechoty Górskiej. 2 Pułk Strzelców Podhalańskich – Sanok. „Przemyskie Zapiski Historyczne”. R. XIV-XV, s. 263, 2003-2005. ISSN 0860-0317.
- ↑ Edward Zając: Szpital Powszechny w Sanoku. zozsanok.pl. s. 62, 71. [dostęp 2015-04-27].
- ↑ Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej według stanu z lipca 1931. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”. Nr 9, s. 330, 1 września 1931.
- ↑ Spis Abonentów sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1938 r.. Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo „Polska Poczta, Telegraf i Telefon”, 1938, s. 623.
- ↑ Wykaz firm handlowych, przemysłowych, rzemieślniczych i wolnych zawodów miasta Sanoka, Zagórza, Rymanowa, Mrzygłoda, Bukowska 1937/8. Informator Chrześcijański. Sanok: Krakowska Kongregacja Kupiecka, 1938, s. 5.
- ↑ Książka telefoniczna. 1939. s. 707. [dostęp 2015-05-26].
- ↑ Ludwik Głowacki, Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939, Wydawnictwo Lubelskie, Warszawa 1986, ISBN 83-222-0377-2, s. 386.
- ↑ Andrzej Brygidyn: Żołnierskimi rzuceni losami. Sanok: 1994, s. 232. ISBN 83-87282-47-2.
- ↑ Pacholak 2019 ↓, s. 45, 50, 51.
- ↑ Pacholak 2019 ↓, s. 67.
- ↑ Pacholak 2019 ↓, s. 43, 50.
- ↑ Baza osób polskich – polnische Personendatenbank. Tadeusz Wyspiański. baza-nazwisk.de. [dostęp 2015-05-26].
- ↑ Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 24, s. 105, Czerwiec 1973. Koło Lwowian w Londynie.
Bibliografia edytuj
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Marian Pacholak: Zabrali nam Polskę! Materiały źródłowe z lat 1942-1950 dotyczące losów polskich dzieci w Ugandzie (w świetle zasobów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie). Wrocław: Wydawnictwo eBooki.com.pl eBooki.com.pl, 2019, s. 1-394. ISBN 978-83-65653-50-5.