Tajęża (Goodyera R. Br.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Należy do niego 96[7]–99[5] gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje Eurazję, Amerykę Północną, Mozambik, Madagaskar i inne wyspy na Oceanie Indyjskim, wschodnią Australię i wyspy Oceanii[5]. Gatunkiem typowym jest tajęża jednostronna (Goodyera repens L.)[3], zarazem jedyny przedstawiciel rodzaju we florze Polski[8].

Tajęża
Ilustracja
Tajęża jednostronna
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

liliopodobne (≡ jednoliścienne)

Rząd

szparagowce

Rodzina

storczykowate

Podrodzina

storczykowe

Rodzaj

tajęża

Nazwa systematyczna
Goodyera R. Br.
Hortus Kew. ed. 2. 5: 197. Nov 1813[3]
Typ nomenklatoryczny

Goodyera repens (L.) R.Br.[4]

Synonimy

Elasmatium Dulac
Allochilus Gagnep.
Bathiorchis Bosser & P.J.Cribb
Cionisaccus Breda
Cordylestylis Falc.
Epipactis Ség.
Eucosia Blume
Geobina Raf.
Georchis Lindl.
Gonogona Link
Leucostachys Hoffmanns.
Orchiodes Trew ex Kuntze
Paorchis M.C.Pace
Peramium Salisb. ex J.M.Coult.
Salacistis Rchb.f.
Tussaca Raf.[5][6]

Goodyera procera
Goodyera biflora

Systematyka edytuj

 
Goodyera oblongifolia
Uwagi

W 1754 Séguier zaproponował nazwę Goodyera dla rodzaju kruszczyk (Epipactis Zinn), jednak propozycja nie została przyjęta[3].

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)

Jeden z rodzajów podlemienia Goodyerinae w plemieniu Cranichideae w obrębie podrodziny storczykowych (Orchideae) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Storczykowate są kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych[2][7].

Pozycja w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss.), rodzaj tajęża (Goodyera R. Br.)[9].

Wykaz gatunków[5][6]
Wykaz hybryd[5][6]

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).
  3. a b c Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-04].
  4. Goodyera. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-30].
  5. a b c d e Goodyera R.Br.. [w:] Plants of the World Online [on-line]. Royal Botanic Gardens Kew. [dostęp 2022-08-19].
  6. a b c Goodyera. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-29].
  7. a b Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-03]. (ang.).
  8. Zbigniew Mirek i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 90, ISBN 978-83-62975-45-7.
  9. Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Goodyera. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-04]. (ang.).