Tasmanowal dziobogłowy

Tasmanowal dziobogłowy
	Tasmacetus shepherdi
	Oliver, 1937
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	parzystokopytne
Podrząd	Whippomorpha
Infrarząd	walenie
Parvordo	zębowce
Rodzina	zyfiowate
Rodzaj	Tasmacetus; Olivier, 1937
Gatunek	tasmanowal dziobogłowy
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; brak danych
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tasmanowal dziobogłowy^[4] (Tasmacetus shepherdi) – gatunek ssaka morskiego z rodziny zyfiowatych (Ziphiidae).

Taksonomia edytuj

Rodzaj i gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1937 roku nowozelandzki przyrodnik Walter Olivier nadając im odpowiednio nazwy Tasmacetus i Tasmacetus shepherdi^[2]. Holotyp pochodził z plaży w Ohawe, w Taranaki, na zachodnim wybrzeżu Wyspy Północnej, w Nowej Zelandii^[5]^[6]. Na okaz typowy składał się prawie kompletny szkielet wyrzuconego na brzeg walenia znajdujący się w Muzeum w Wonganui, w Nowej Zelandii i zebrany w grudniu 1933 roku przez G. Shepherda^[6]. Jedyny przedstawiciel rodzaju tasmanowal^[4] (Tasmacetus)^[6]^[7]^[5]^[8].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[8].

Etymologia edytuj

Tasmacetus: Tasmania, Australia^[9]; κητος kētos „wieloryb”^[10].
shepherdi: George Shepherd (1908-1992), Nowozelandczyk, kurator Wanganui Alexander Museum w Nowej Zelandii^[11].

Zasięg występowania edytuj

Rozmieszczenie geograficzne tasmanowala dziobogłowego jest słabo znane z powodu braku danych, ale najwyraźniej jest gatunkiem okołobiegunowym występującym w chłodniejszych wodach półkuli południowej^[8].

Morfologia edytuj

Długość ciała 600–700 cm; oczekiwana masa ciała około 5000 kg^[7]. Wal ten zajmuje w swojej rodzinie szczególne miejsce ze względu na niezwykłe uzębienie: w żuchwie oprócz paru dużych zębów na przodzie znajduje się jeszcze co najmniej 12 mniejszych zębów, a ponadto około 10 par zębów w górnej szczęce. Wyglądem i zwyczajami przypomina pozostałe gatunki zyfiowatych.

Ekologia edytuj

Tryb życia edytuj

Tasmanowal dziobogłowy został odkryty dopiero w 1933 i od tego czasu obserwowano niewiele osobników tego gatunku. Do niedawna sądzono, że występuje on tylko w morzach oblewających Nową Zelandię, jednak w latach siedemdziesiątych stwierdzono jego obecność również u wybrzeży Argentyny i Chile. Prawdopodobnie żywi się głównie głowonogami i rybami.

Rozmnażanie edytuj

Nic nie wiadomo na temat rozmnażania tego gatunku.

Status zagrożenia edytuj

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii DD (ang. data deficient „brak danych”)^[3].

Przypisy edytuj

↑ Tasmacetus shepherdi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c W. Oliver. Tasmacetus shepherdi: a new Genus and Species of Beaked Whale from New Zealand. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 107 (3), s. 371, ryc. 1-5, 1937. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1937.tb00015.x. (ang.).
↑ ^a ^b G.G. Braulik G.G., Tasmacetus shepherdi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-31] (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Tasmacetus shepherdi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-31].
↑ ^a ^b ^c P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 122, 1966. (ang.).
↑ ^a ^b C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 349. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ tasmani, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-31] (ang.).
↑ Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 45, OCLC 637083062 (ang.).
↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 377. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[itis-1] Tasmacetus shepherdi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[oli-2] W. Oliver. Tasmacetus shepherdi: a new Genus and Species of Beaked Whale from New Zealand. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 107 (3), s. 371, ryc. 1-5, 1937. DOI: 10.1111/j.1469-7998.1937.tb00015.x. (ang.).

[iucn-3] G.G. Braulik G.G., Tasmacetus shepherdi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2022-1 [dostęp 2022-08-31] (ang.).

[miiz-4] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 191. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Tasmacetus shepherdi. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-08-31].

[her-6] P. Hershkovitz. Catalog of Living Whales. „Bulletin of the United States National Museum”. 246, s. 122, 1966. (ang.).

[hmw-7] C. MacLeod: Family Ziphiidae (Beaked Whales). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 349. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).

[icmw-8] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 284. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[9] tasmani, [w:] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-08-31] (ang.).

[jae-10] Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 45, OCLC 637083062 (ang.).

[edm-11] B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 377. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).

[4]

[1]

[2]

[3]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]