Tenjin

Tenjin (jap. 天神; dosł. bóstwo, duch nieba) – tu: odnosi się do imienia Michizane Sugawary, erudyty z IX wieku, czczonego jako boga nauki, poezji i kaligrafii. Chramy mu poświęcone nazywają się Tenjin lub Tenman-gū. Na terenie całej Japonii jest ich bardzo wiele, do najważniejszych należą: Dazaifu Tenman-gū na Kiusiu, Kitano Tenman-gū w Kioto i Yushima Tenjin w Tokio. Pierwotne znaczenie słowa tenjin, jest prawie takie samo jak raijin (bóg piorunów).

Tenjin zmierzający do Chin, autorstwa Sesshina, koniec XV w., okres Muromachi, tusz na papierze

Michizane Sugawara

Sugawara był istotną postacią w dziejach Japonii. Na początku X wieku padł ofiarą rywali, członków rodu Fujiwara i został zesłany na Kiusiu. Zmarł tam na wygnaniu w 903 roku. Zaraz potem stolicę nawiedziły silne opady deszczu z piorunami. Powstałe w ich wyniku pożary i powodzie zniszczyły wiele siedzib rodu Fujiwara.

Cesarz stwierdził, iż było to spowodowane przez zagniewanego ducha Michizane. Aby go uspokoić, przywrócił mu wszystkie godności dworskie, spalił oficjalny rozkaz wygnania i zarządził, aby poetę czczono (deifikacja) pod imieniem Tenjina.

Ewolucja w patrona uczonych

Przez pierwsze kilka stuleci Tenjin był postrzegany jako bóg klęsk żywiołowych, był czczony, aby uśmierzyć jego gniew. Jednak Michizane był także słynnym poetą i uczonym, jednym z największych okresu Heian. Wielu nauczycieli uważało go za patrona nauki i pogląd ten przyćmił w końcu kult boga klęsk żywiołowych.

Kult Tenjina nasila się szczególnie w okresie trwania egzaminów. Wielu uczniów i ich rodziców modli się wtedy w sanktuariach o jak najlepsze wyniki, a potem wraca do nich, aby dziękować za sukces.

Rzeczy związane z Tenjinem

Drzewo ume, które według legendy przybyło do Michizane

Michizane bardzo lubił drzewa ume. W słynnym wierszu z wygnania skarżył się na brak ukochanego drzewa. Legenda głosi, iż przyleciało ono z Kioto do Dazaifu na Kiusiu, aby być z nim. Znajduje się ono nadal w jego sanktuarium. Z tego powodu w chramach poświęconych Tenjinowi często są sadzone drzewa ume, zazwyczaj kwitnące w okresie egzaminów.

Zwierzęciem związanym z Tenjinem jest byk, który według legendy w czasie procesji pogrzebowej Michizane ciągnął jego szczątki. W miejscu, do którego byk doszedł, zostało następnie zbudowane sanktuarium Tenjina.

Bibliografia

• Jolanta Tubielewicz, Mitologia Japonii, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1986
• Shintō no Iroha, Jinja Shinpōsha, 2004 (ISBN 4-915265-99-4).
• Ken Mihasi, Wa ga ya no Shūkyō: Shintō, Daihōrin-Kaku, 2003 (ISBN 4-8046-6018-6).