Teodor Nagurski
Teodor Nagurski (ur. 2 stycznia 1901 w Kiejdanach, zm. 24 sierpnia 1973 w Łodzi) – polski ekonomista i statystyk.
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| doktor habilitowany nauk ekonomicznych | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Habilitacja | |
| Nauczyciel akademicki | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Wileński |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Nagurski pochodził z rodziny szlacheckiej mieszkającej na Litwie. Urodził się w Kiejdanach jednak już w młodości opuścił strony rodzinne. W latach 1910–1919 uczył się w gimnazjum rządowym w Homlu, na terenie dzisiejszej Białorusi. Tam też należał do harcerstwa, a jednocześnie do Polskiej Organizacji Wojskowej (POW). W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 1 Pułku Ułanów Krechowieckich[1]. Po demobilizacji rozpoczął studia wyższe. W latach 1921–1924 studiował na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie (USB), gdzie uzyskał dyplom magistra praw. Później podjął studia w Wyższej szkole Handlowej w Antwerpii, którą ukończył w 1928 roku. W czasie studiów, w grudniu 1923 roku, razem z Wacławem Korabiewiczem, Wacławem Urbanowiczem i Alfredem Urbańskim założył Akademicki Klub Włóczęgów Wileńskich (AKWW), który stanowił zmodyfikowaną wersję organizacji, do której Nagurski należał w Homlu[2]. Z kolei już po zakończeniu studiów w Wilnie, w październiku 1929, powołał organizację polityczną Klub Włóczęgów Seniorów[3].
Po powrocie do Wilna, w 1928 został kierownikiem Centralnego Biura Statystycznego przy Magistracie miasta Wilna. Pracując tam był inicjatorem i redaktorem wydawnictwa „Rocznik Statystyczny Wilna”, które publikował w latach 1930–1939. Od roku 1930 prowadził wykłady zlecone ze statystyki i skarbowości na USB oraz w Instytucie Nauk Handlowych i Ekonomicznych w Wilnie. Działalność dydaktyczną prowadził do 1939 roku[4]. W roku 1934 (11 października) został wiceprezydentem Wilna[5] i pozostawał na tym stanowisku, jako wiceburmistrz, także po zajęciu Wilna przez Litwinów w 1939 roku. Stanowisko stracił dopiero na początku stycznia 1940 roku[6].
Oprócz pracy zawodowej i działalności w Klubie Włóczęgów Seniorów, latach 1934–1939 był także prezesem Związku Popierania Turystyki w Wilnie, a także członkiem Polskiego Towarzystwa Statystycznego (PTS), w tym przewodniczącym Oddziału Wileńskiego w latach 1933–1939.
W okresie okupacji był członkiem ZWZ-AK na terytorium Litwy, dowodząc obwodem Szawle. Uczestniczył w Walkach o Wilno w lipcu 1944 roku. Po aresztowaniu przez NKWD został wysłany do Workuty, gdzie pracował jako górnik w latach 1945–1947. Po zwolnieniu wrócił do Polski i od 1947 r. do 1948 r. był wykładowcą w Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu.
Doktorat z zakresu nauk ekonomicznych uzyskał w 1951 na Wydziale Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego na podstawie pracy: „Porty wschodniego Bałtyku w okresie międzywojennym”. Habilitację w zakresie statystyki ekonomicznej otrzymał w Szkole Głównej Planowania i Statystyki w Warszawie (SGPiS) w roku 1951. Dalszą działalność naukowo-dydaktyczną prowadził w Łodzi, głównie na tamtejszym uniwersytecie, a także Pracowni Demograficznej PAN w Łodzi. Był autorem wielu publikacji z zakresu statystyki i demografii[7].
Rodzina edytuj
Żoną Teodora Nagurskiego była Helena Pogorzelska organizatorka Przysposobienia Wojskowego Kobiet w Wilnie. Jego córką jest Ewa Nagurska, filmoznawca, do roku 2010 wykładowca Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi (PWSFTViT).
Ordery i odznaczenia edytuj
- Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1934)[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Wileński Słownik Biograficzny, red. Henryk Dubowik, Leszek Jan Malinowski, Bydgoszcz 2008, s. 329.
- ↑ A. Srebrakowski, Wileńscy „Włóczędzy”, Wrocław 1997, s. 9–12.
- ↑ A. Srebrakowski, Wileńscy „Włóczędzy”, Wrocław 1997, s. 38–42.
- ↑ Cz. Domański, A. Jędrzejczak, Rozwój statystyki łódzkiej, Łódź 2015, s. 121.
- ↑ Jacek Wałdoch, Postulaty ugrupowań politycznych podczas wyborów do Rady Miejskiej miasta Wilna w latach 1919–1939, [w:] Tendencje rozwojowe myśli politycznej i prawnej, pod red. M. Maciejewskiego, M. Marszała, M. Sadowskiego, Wrocław 2014, s. 487.
- ↑ Z. Ponarski, Draugas. Szkice do biografii Franciszka Ancewicza, Toronto 2004, s. 60.
- ↑ Lista publikacji Nagurskiego w katalogu Biblioteki Narodowej.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Linki zewnętrzne edytuj
- Wileńscy „Włóczędzy”. hist.uni.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-04-01)].
- Anna Szawerna-Dyrszka, Rzeki wileńskich Włóczęgów