Wikipedia

Teofil Simchowicz

polsko-izraelski lekarz neurolog i neuropatolog

Teofil Dawid Simchowicz (hebr. שמחוביץ דוד טוביה, ur. 8 czerwca 1879 w Ciechanowcu, zm. 31 grudnia 1957 w Tel Awiwie) – polski i izraelski lekarz neurolog i neuropatolog, pionier polskiej neuropatologii. Wprowadził do medycyny termin blaszek starczych, opisał zwyrodnienie ziarnisto-wodniczkowe i objaw nosowo-podbródkowy (znany również jako objaw Simchowicza).

Teofil Simchowicz

Życiorys edytuj

Syn Leopolda (zm. 1931) i Reginy z domu Rosenblum (zm. 1938)[1][2][3]. Urodził się 8 czerwca 1879 roku w Ciechanowcu[4] (w niektórych źródłach jako miejsce urodzenia podawany jest Ciechanów[5]). W 1894 roku ukończył I Progimnazjum warszawskie[6]. W 1898 roku zdał maturę w VI Gimnazjum w Warszawie, po czym podjął studia medyczne na Wydziale Lekarskim Cesarskiego Uniwersytetu Warszawskiego. 24 listopada 1905 roku otrzymał dyplom lekarza. W 1904 roku rozpoczął pracę jako wolontariusz w Szpitalu Starozakonnych na Czystem w Warszawie, gdzie do 1911 roku był starszym asystentem na Oddziale Neurologicznym u Edwarda Flataua.

W 1907 po śmierci dziadka odziedziczył pewną sumę pieniędzy, którą przeznaczył na dalsze kształcenie za granicą[7]. Od 1907 do 1910 uzupełniał studia w laboratorium anatomopatologicznym Kliniki Psychiatrycznej Emila Kraepelina w Monachium, pracując pod kierunkiem Aloisa Alzheimera. Odrzucił propozycję profesury w Stanach Zjednoczonych i powrócił do kraju[8]. Po powrocie do Warszawy został starszym asystentem w prowadzonej przez Flataua Pracowni Neurologiczno-Biologicznej przy Warszawskim Towarzystwie Psychologicznym (potem pracownia została przekazana Towarzystwu Naukowemu Warszawskiemu).

W latach 1919–1921 Simchowicz służył w Wojsku Polskim w 1. Batalionie Sanitarnym w randze kapitana-lekarza[9].

Od 1932 roku pełnił obowiązki dyrektora Warszawskiego Instytutu Neurobiologicznego im. E. Flataua, mieszczącego się w budynku przy ul. Puławskiej 41[4]. Jego współpracownikami byli wtedy Eufemiusz Herman, Bronisław Karbowski, Jerzy Melzak, Natan Mesz, Jakub Pinczewski, Jakub Mackiewicz, Zygmunt Szymanowski i Natalia Zylberlast-Zand[10].

Kierował Przychodnią Żydowskiego Towarzystwa Dobroczynności „Pomoc Lekarska”, miał praktykę prywatną, wspólnie z Rubinem, Fejginem i Meszem prowadził Zakład Rozpoznawczo-Leczniczy przy Al. Jerozolimskich 41[11]. Był członkiem sekcji neurologiczno-psychiatrycznej Towarzystwa Lekarskiego Warszawskiego i członkiem Warszawsko-Białostockiej Izby Lekarskiej. Współwydawca i jeden z redaktorów czasopisma „Neurologia Polska”. W 1923 roku był jednym z założycieli Zrzeszenia Lekarzy Rzeczypospolitej Polskiej[4]. Należał do Polskiego Towarzystwa Neurologicznego, Polskiego Towarzystwa Psychologicznego[12] i Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego[13]. Był wiceprezesem Stowarzyszenia Pomoc Ubogim Chorym – Ezras Chojlim Anyim[14].

Jego żona Tauba Chaja urodziła się w 1883 roku w Warszawie jako córka Naftala Mendelsburga. Rodzina Mendelsburgów mieszkała przy ul. Wspólnej. Tauba Mendelsburg uczyła się w gimnazjum w Warszawie, następnie studiowała w Warszawie, Brnie, Zurychu i Berlinie, gdzie w 1912 otrzymała tytuł doktora nauk medycznych[15][16]. W 1912 roku Teofil i Tauba byli już małżeństwem[17]. Simchowiczowa pracowała w Warszawie jako pediatra, kierowała Stacją Opieki nad Matką i Dzieckiem. Małżeństwo Simchowiczów było bezdzietne. Mieszkali pod adresem ul. Złota 27[18][19].

 
Nagłówek z papieru listowego Teofila Simchowicza z 1956 roku

W 1940 roku Simchowicz przedostał się do Palestyny, gdzie uczestniczył w życiu środowiska lekarskiego i polskich uchodźców[20]. W lutym 1944 otrzymał prawo wykonywania zawodu na terenie Palestyny[21]. Pracował w klinice neurologiczno-psychiatrycznej Kupat Holim z Kurtem Löwensteinem i Juliusem Zelermeyerem.


Od 1949 roku dotknięty był chorobą Parkinsona. Zmarł w ostatnim dniu grudnia 1957 roku w Szpitalu Hadassa w Tel-Awiwie[20][22][23]. Pochowany jest razem z żoną na Cmentarzu Kirjat Sza’ul[1].

Eufemiusz Herman wspominał go następująco[20]:

„Niezwykle sympatyczny, skromny, spokojny, nad wyraz koleżeński, umiał zjednać sobie wielki mir zarówno wśród kolegów, jak i chorych. Cieszył się olbrzymim powodzeniem w praktyce lekarskiej. Był wielkim przyjacielem i oddanym współpracownikiem Edwarda Flataua. Należał do tej wielkiej grupy lekarzy, którzy w okresie rozbiorów Polski, jak i w okresie międzywojennym, nie obdarzeni żadnymi tytułami naukowymi, niezmordowanie ku chlubie nauki polskiej pracowali”.

Teofil Simchowicz był przyjacielem i lekarzem Leo Lipskiego, który nadał jego cechy doktorowi Siegbertowi z mikropowieści Piotruś[24]. Leczyła się u niego Klara Mirska[25]. Zbierał obrazy, w jego kolekcji znajdywały się dzieła m.in. Natana Korzenia[26], Benciona Cukiermana[27] i Maurycego Gottlieba[28].

Dorobek naukowy edytuj

Opublikował około 20 artykułów naukowych w języku polskim, francuskim, niemieckim i hebrajskim. Pracując w Monachium u Alzheimera, zajmował się otępieniem starczym. W opublikowanej w 1911 roku pracy Histologische Studien über die senile Demenz opisał wyniki swoich badań neuropatologicznych, przeprowadzonych na preparatach 108 mózgowi ludzkich i mózgowi zwierzęcych. Simchowicz uznał za charakterystyczną cechę choroby blaszki starcze (plaques seniles, termin wprowadzony do literatury medycznej przez Simchowicza) w korze mózgowej. Pisał: „Przypadki, w których nie znajdujemy zupełnie blaszek starczych należą do innych postaci chorobowych, różniących się klinicznie i anatomicznie od otępienia starczego”. Monografia, wydana po polsku w 1913 roku pod tytułem Badania nad anatomią patologiczną otępienia starczego została nagrodzona w konkursie imienia Romualda Pląskowskiego. Była to pierwsza polska praca na temat etiologii otępienia[29]. Oprócz blaszek starczych, opisał także tzw. zwyrodnienie ziarnisto-wodniczkowe, rodzaj zmiany patologicznej o niejasnym znaczeniu (określane czasem jako zwyrodnienie ziarnisto-wodniczkowe Simchowicza). Opisał objaw nosowo-podbródkowy (objaw Simchowicza) należący do grupy objawów deliberacyjnych.

Lista prac edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b nGraveMapShow. [dostęp 2014-06-29].
  2. ↑ Wirtualny Cmentarz [online], cemetery.jewish.org.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  3. ↑ Wirtualny Cmentarz [online], cemetery.jewish.org.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
  4. ↑ a b c Krzysztof Brożek: Simchowicz Teofil. W: Polski Słownik Biograficzny Tom XXXVII. Warszawa-Kraków: 1996/1997, s. 505–506. ISBN 83-86301-01-5.
  5. ↑ Eufemiusz Herman: Historia neurologii polskiej. Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk: Zakład Narodowy Imienia Ossolińskich, 1975, s. 260–261.
  6. ↑ Egzamina. Gazeta Polska 21.6.1894 s. 2
  7. ↑ A. Ohry, O. Buda. Teofil Simchowicz (1879-1957): the scientist who coined senile plaques in neuropathology. „Romanian Journal of Morphology and Embryology”. 56 (4), s. 1545–1548, 2015. PMID: 26743308. 
  8. ↑ Nissim Levy, Yael Levy: Rofʼeha shel Erets-Yiśraʼel, 1799-194. Zikhron Yaʻaḳov: Itai Baḥur, 2008, s. 375. ISBN 965-7459-01-X.
  9. ↑ Rocznik oficerski 1923. Warszawa, 1923 ss. 1129, 1220
  10. ↑ Rocznik Towarzystwa Naukowego Warszawskiego 25, 1932
  11. ↑ Spis abonentów sieci telefonicznej M. St. Warszawy Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej i Warszawskiej Sieci okręgowej P.P.T.T. Rok 1939-40. Warszawa, 1939 s. 443
  12. ↑ Spis członków. Przegląd Filozoficzny 16 (4), ss. 560-561 (1913)
  13. ↑ Spis członków Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Rocznik Psychjatryczny 20, ss. 222-224, 1932
  14. ↑ Nowe władze Stowarzyszenia Pomoc Ubogim Chorym – Ezras Chojlim Anyim. Nowy Głos 2, nr 176, 1938
  15. ↑ Kusztylak G. Polacy na studiach lekarskich w Berlinie (1810-1918). „Archiwum Historii Medycyny”. 35, s. 120, 1972. 
  16. ↑ Matrikeledition der Universität Zürich
  17. ↑ Osobiste. Nowa Gazeta nr 260 s. 3 (9 czerwca 1912)
  18. ↑ Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej. R. Olesiński, W. Merkel i S-ka 1924/25 s. 316
  19. ↑ Urzędowy spis lekarzy uprawnionych do wykonywania praktyki lekarskiej, lekarzy-dentystów, dyplomowanych farmaceutów oraz aptek w Rzeczypospolitej Polskiej. Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Generalna Dyrekcja Służby Zdrowia 1931 s. 190-191
  20. ↑ a b c Eufemiusz Herman: Neurolodzy polscy. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1958, s. 411–414.
  21. ↑ Notices. The Palestine Gazette nr 1328 s.333 (6.4.1944)
  22. ↑ Boruchowicz L. Notiz. Ars medici 48, s. 142, 1958
  23. ↑ Boruchowicz. The late Dr. T. Symchowicz. Harefuah 54 (4), s. 106–107, 1958
  24. ↑ Hanna Gosk: Jesteś sam w swojej drodze: o twórczości Leo Lipskiego. Izabelin: Świat Literacki, 1998, s. 12, 81, 108. ISBN 83-86646-74-8.
  25. ↑ Mirska K. W cieniu wiecznego strachu. Wspomnienia. M. & K. Mirski, 1980 s. 218
  26. ↑ Małgorzata Krasucka-Margalit: Z Płocka na salony artystyczne - Rzeczpospolita. [dostęp 2010-06-16].
  27. ↑ Nasz Przegląd Ilustrowany 14 (6), s. 8 (7.2.1937)
  28. ↑ Katalog wystawy pamiątkowej dzieł Maurycego Gottlieba: Muzeum Narodowe, Kraków, marzec 1932
  29. ↑ Parnowski T. Teofil Simchowicz 1879–1957. Postępy Psychiatrii i Neurologii 5 (Supl. 1), s. i, 1996
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Teofil_Simchowicz&oldid=73150500”