Terakotowa Armia
Terakotowa Armia (chiń. upr. 兵马俑; chiń. trad. 兵馬俑; pinyin bīngmǎ yǒng; dosł. „Figury grobowe żołnierzy i koni”) – zbiór ok. 8,1 tys. figur naturalnej wielkości, wykonanych z terakoty (wypalonej gliny), przedstawiających żołnierzy, oficerów i konie znajdujących się w grobowcu chińskiego Pierwszego Cesarza Qin.
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Oddziały Terakotowej Armii | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
kulturowy |
| Spełniane kryterium |
I, III, IV, VI |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Azja i Pacyfik |
| Historia wpisania na listę | |
Położenie na mapie Chin  | |
 34°23′05,82″N 109°16′23,27″E/34,384950 109,273130
| |
Armia znajduje się w odległości 1,5 km na wschód od sarkofagu, na terenie dzisiejszej prowincji Shaanxi. W trakcie pogrzebu cesarza w 210 p.n.e. cała armia również została umieszczona w podziemnych pomieszczeniach, których wysokość wynosiła ok. 3 m. Ich posadzki zostały wybrukowane cegłą, a konstrukcję dachu wykonano z drewna. Z biegiem czasu dach zawalił się, a figury zasypała ziemia. Powierzchnia, na której je odnaleziono ma 210 m długości na 60 m szerokości[1]. Cały kompleks budowli składających się na mauzoleum zajmuje ponad 100 km², a jego najważniejszym punktem jest wzniesienie, pod którym umieszczono komnaty grobowe otoczone przez podziemny mur obronny[2].
Według wierzeń, Terakotowa Armia miała strzec cesarza i pomóc mu odzyskać władzę w życiu pozagrobowym.
Figury ustawione są w rowach w szyku bojowym, są to naturalnej wielkości (od 1,62 do 2,02 m) postaci piechurów, łuczników, kuszników, generałów, urzędników, akrobatów, muzyków, tancerzy[2], medyków i pracowników cywilnych[3]. Oprócz ludzi w mauzoleum znajdują się figury zwierząt, m.in. koni pociągowych, wierzchowców, bocianów, żurawi oraz kaczek. Są też wojskowe wozy i karoce, żołnierze byli wyposażeni w dużą ilość autentycznej broni z brązu, w tym mieczy oraz grotów włóczni i strzał[2].
Rzeźby żołnierzy mają zindywidualizowane rysy, pierwotnie wszystkie figury były pomalowane w kolorach jasnoczerwonym, niebieskim, różowym i złotym[2]. Kolory zachowały się do czasu odkrycia w 1974 roku, jednak pod wpływem powietrza barwy zaczęły stopniowo zanikać[3], niektóre w kilkanaście sekund. Każdy żołnierz ma charakterystyczną rangę wojskową i właściwą dla jego jednostki broń[2].
Do 2017 r. odkryto w mauzoleum około 8100 glinianych figur, a przebadano ok. 400 m² terenu[2].
Historia edytuj
Figury zostały przypadkowo znalezione podczas kopania studni w marcu 1974 roku[2] przez trzech mężczyzn: Yang Xinman, Yang Peiman i Yang Peiyan[4]. O odkryciu został powiadomiony urząd w Lintong, który zarządził wydobycie na powierzchnię kilku posągów w celu wysłania ich do Xi’an. Rok później potwierdzono przynależność żołnierzy do terakotowej armii, a w miejscu odkrycia w 1976 r. rozpoczęły się wykopaliska, których pierwsza tura trwała do 1979 roku[2]. Od 1979 figury były stopniowo udostępniane zwiedzającym. Muzeum Terakotowej Armii Pierwszego Cesarza Qin w Xi’anie, składające się z trzech krypt[a] o głębokości od 4 do 8 metrów, zostało otwarte w obecnym kształcie w roku 1994.
Wykonanie edytuj
Prace przy budowie mauzoleum trwały 38 lat i jak zapisał Sima Qian, w budowę było zaangażowanych 700 tys. rzemieślników i robotników z całego imperium, w tym niewolników, których zabito i pochowano w odległości pół kilometra od kompleksu grobowego[2]. Każda figura posiada cechy indywidualne, każda twarz jest inna i przedstawia inne emocje, żołnierze przedstawieni są w różnych pozycjach, prawdopodobnie do każdej figury pozował inny człowiek. Z powodu niepowtarzalności, rekonstrukcja uszkodzonych egzemplarzy jest trudna i żmudna. Nogi każdej z rzeźb są lite, natomiast korpus i głowa puste w środku[5], dzięki temu zachowują pion[3]. Analizy mikroskopowe i badania porównawcze materiałów wykazały, że wszystkie rzeźby wykonano z tej samej gliny[2].
Z trzech sektorów, w których odnaleziono glinianą armię, największym jest ten opisywany numerem 1. Znajduje się w nim kompletny pułk piechoty, liczący 3210 żołnierzy, w tym 200 kuszników i łuczników. Wyposażeni zostali w różnego rodzaju prawdziwą broń (wykonaną z drewna i brązu) i 6 wozów bojowych, każdy zaprzężony w parę glinianych koni. Sektor 2 (odkryty w 1976 r.) zawiera oddział kawalerii i oddziały pomocnicze, natomiast w sektorze 3 (odnaleziony kilka tygodni po drugim) znajduje się prawdopodobnie dowództwo glinianej armii[1].
Terakotowa Armia od 1987 roku znajduje się na liście światowego dziedzictwa UNESCO.
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
- ↑ Czwarta jest pusta, prawdopodobnie nie ukończono wszystkich prac przed śmiercią cesarza.
Przypisy edytuj
- ↑ a b Roland Gööck: Cuda świata. Warszawa: Muza SA, 1994, s. 58-61. ISBN 83-7079-266-9.
- ↑ a b c d e f g h i j Joanna Grabowska, Tajemnice terakotowej armii Qin Shi Huanga - przez 40 lat budowało ją 700 tys. robotników z całego imperium [online], wyborcza.pl, 14 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-19].
- ↑ a b c Brook Larmer. Terra-Cotta Warriors in Color. „National Geographic”, s. 74-87, 2012-06. Anglia.
- ↑ Tomasz Bonek: Armię 7,5 tys. wojowników zakopali w wielkich dołach. Money.pl. [dostęp 2021-01-30].
- ↑ Paul G. Bahn: Archeologia - Przewodnik. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwo "Arkady" Sp. z o.o., 2006, s. 354. ISBN 83-213-4293-0.