Lipaugus
(Przekierowano z Tijuca)
Lipaugus – rodzaj ptaków z podrodziny bławatników (Cotinginae) w rodzinie bławatnikowatych (Cotingidae).
| Lipaugus[1] | |||
| F. Boie, 1828[2] | |||
 Przedstawiciel rodzaju – bławatowiec krzykliwy (L. vociferans) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Lipaugus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Muscicapa plumbea M.H.C. Lichtenstein, 1818 (= Muscicapa vociferans zu Wied-Neuwied, 1820) | |||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Gatunki | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce (Meksyk, Belize, Gwatemala, Honduras, Nikaragua, Kostaryka, Panama, Kolumbia, Wenezuela, Gujana, Surinam, Gujana Francuska, Brazylia, Ekwador, Peru i Boliwia)[9].
Morfologia edytuj
Długość ciała 22,5–33 cm; masa ciała 67,2–138 g[9].
Systematyka edytuj
Etymologia edytuj
- Lipaugus: gr. λιπαυγης lipaugēs „ciemny”, od λειπω leipō „pozostawić, opuścić”; αυγη augē, αυγης augēs „blask”[10].
- Tijuca: Marggraf w 1648 roku podał nazwę Tijeguacú która w języku tupi oznacza jakiegoś rodzaju manakina lub bławatnika, natomiast Buffon w latach 1770-1783 napisał, że nazwa Tijé to ogólny termin w języku tupi (nazwa tupi Tié „zięba”, używana w połączeniu z różnymi tanagrami) i użył nazwy „Tijé” dla manakina trójbarwnego[10]. Gatunek typowy: Tijuca atra Férussac, 1829.
- Chrysopteryx: gr. χρυσοπτερυξ khrusopterux, χρυσοπτερυγος khrusopterugos „ze skrzydłami ze złota”, od χρυσος khrusos „złoto”; πτερυξ pterux, πτερυγος pterugos „skrzydło”[10]. Gatunek typowy: Chrysopteryx erythrorhynchus Swainson, 1832 (= Tijuca atra Férussac, 1829).
- Coraphos: gr. κοραφος koraphos lub κορυφος koruphos „nieznany ptak” wspomniany przez Hezychiusza, być może sikora, świstunka lub skowronek[10]. Gatunek typowy: Coraphos chrysopterus Wagler, 1831 (= Tijuca atra Férussac, 1829).
- Lathria: gt. λαθριος lathrios „sekret” (tj. niepozorny)[10]. Gatunek typowy: Ampelis cinerea Vieillot, 1817 (= Muscicapa vociferans zu Wied-Neuwied, 1820).
- Turdampelis: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Turdus Linnaeus, 1758 (drozd) i Ampelis Linnaeus, 1766 (palmożer)[10]. Gatunek typowy: Turdampelis lanioides Lesson, 1844.
- Chirocylla: gr. χειρ kheir, χειρος kheiros „ręka”; κυλλος kullos „krzywy, zdeformowany”[10]. Gatunek typowy: Lathria uropygialis P.L. Sclater & Salvin, 1876.
Podział systematyczny edytuj
Do rodzaju należą następujące gatunki[11]:
- Lipaugus unirufus P.L. Sclater, 1860 – bławatowiec rdzawy
- Lipaugus streptophorus (Salvin & Godman, 1884) – bławatowiec obrożny
- Lipaugus vociferans (zu Wied-Neuwied, 1820) – bławatowiec krzykliwy
- Lipaugus lanioides (Lesson, 1844) – bławatowiec brazylijski
- Lipaugus ater (Férussac, 1829) – bławatowiec złotoskrzydły
- Lipaugus conditus (Snow, 1980) – bławatowiec szaroskrzydły
- Lipaugus weberi Cuervo, Salaman, Donegan & Ochoa, 2001 – bławatowiec rudogłowy
- Lipaugus fuscocinereus (Lafresnaye, 1843) – bławatowiec duży
- Lipaugus uropygialis (P.L. Sclater & Salvin, 1876) – bławatowiec boliwijski
Przypisy edytuj
- ↑ Lipaugus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ F. Boie. Bemerkungen über mehrere neue Vogelgattungen. „Isis von Oken”. 21, s. 318, 1828. (niem.).
- ↑ R.-P. Lesson. Centurie zoologique, ou choix d’animaux rares, nouveaux ou imparfaitement connus; enrichi de 100 planches originales dessinées par M. Prêtre, gravées et coloriées avec le plus grand soin, et accompagnées d’un texte descriptif. „Bulletin des Sciences Naturelles et de Géologie”. 19 (11), s. 324, 1829. (fr.).
- ↑ W. Swainson: Appendix, No. I. Characters of genera and sub-genera hitherto undefined. W: J. Richardson & W. Swainson: Fauna boreali-americana, or, The zoology of the northern parts of British America: containing descriptions of the objects of natural history collected on the late northern land expeditions under command of Captain Sir John Franklin, R.N.. Cz. 2: The Birds. Londyn: John Murray, 1831, s. 492. (ang.).
- ↑ J.G. Wagler. Abhandlungen aus der Zoologie and Zootomie. „Isis von Oken”. Jahrgang 1832, s. 53, 1832. (niem.).
- ↑ W. Swainson: On the natural history and classification of birds. Cz. 2. London: John Taylor, 1837, s. 255, seria: Cabinet cyclopaedia. Natural history. (ang.).
- ↑ R.P. Lesson. Catalogue des oiseaux nouveaux ou peu connus de la collection Abeilié (10e article). „L’Écho du monde savant et l’Hermès”. 11, s. 156, 1844. (fr.).
- ↑ P.L. Sclater & O. Salvin. On new Species of Bolivian Birds. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1876, s. 357, 1876. (ang.).
- ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Cotingas (Cotingidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red. red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.coting1.01. [dostęp 2021-03-11]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Cotingini (wersja: 2020-12-25). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-03-11].
