Tilapiarodzaj słodkowodnych ryb okoniokształtnych z rodziny pielęgnicowatych (Cichlidae), ustanowiony przez Andrew Smitha w 1840 roku. Nazwa rodzaju pochodzi z języka Buszmenów i oznacza rybę[2].

Tilapia[1]
Smith, 1840
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – Tilapia sparrmanii
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Podgromada

promieniopłetwe

Rząd

okoniokształtne

Rodzina

pielęgnicowate

Podrodzina

Pseudocrenilabrinae

Plemię

Tilapiini

Rodzaj

Tilapia

Typ nomenklatoryczny

Tilapia sparrmanii Smith, 1840

Synonimy
  • Chromis Günther, 1862
  • Coptodon Gervais, 1853
  • Dagetia Thys van den Audenaerde, 1969
  • Haligenes Günther, 1860
  • Heterotilapia Regan, 1920
  • Neotrewavasia Ufermann, 2001
  • Pelmatolapia Thys van den Audenaerde, 1969
  • Reganotilapia Whitley, 1950

Występowanie edytuj

Afryka i Lewant.

Budowa edytuj

Ciało krępe, krótkie lub średnio wydłużone, dość wysokie. Pomiędzy twardymi i miękkimi promieniami płetwy grzbietowej brak widocznej przerwy. Zęby małe, ścieśnione, wszystkie karbowane, ułożone w 2 lub więcej rzędach w każdej szczęce. Łuski duże[3]. Jednolite ubarwienie ciała zmienia się w zależności od stanu emocjonalnego ryby, a także w okresie godowym[4].

Taksonomia i filogeneza edytuj

Definicja taksonomiczna rodzaju Tilapia była zmieniana wielokrotnie, m.in. przez Bleekera, Boulengera i Pellegrina. Również zakres umieszczanych w nim gatunków ulegał ciągłym zmianom. Na podstawie analiz morfologicznych Regan, Trewavas i Stiassny uznali Tilapia za takson monofiletyczny, co nie zostało potwierdzone badaniami molekularnymi. Analizy filogenetyczne różnych autorów wykazały, w zależności od wybranych markerów, istnienie w obrębie rodzaju Tilapia od 2 do 5[5] grup odległych filogenetycznie. Autorzy ci uznali takson za parafiletyczny. Oczekiwana jest rewizja taksonomiczna rodzaju. Klett i inni[5] proponują pozostawienie w rodzaju tylko gatunku typowego T. sparrmanii. Schwarzer i inni[6] sugerują monofiletyzm wąskiej grupy gatunków z południowo-wschodniej Afryki, do której zaliczyli T. sparrmanii, T. ruweti, T. baloni i T. guinasana.

Klasyfikacja edytuj

Gatunki zaliczane do tego rodzaju[7]:

Gatunkiem typowym rodzaju jest Tilapia sparrmanii.

Przypisy edytuj

  1. Tilapia, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. Thomas George. The most recent nomenclature of Tilapia species in Canada and The Sudan. „Aquaculture Association of Canada (Spec. publ.)”. 10, s. 33–37, 2006. (ang.). 
  3. M. J. P. van Oijen. The generic classification of the haplochromine cichlids of Lake Victoria, East Africa. „Zoologische Verhandelingen”. 302, s. 57–110, 1996. (ang.).  (pdf)
  4. Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997. ISBN 83-01-12286-2.
  5. a b V. Klett, A. Meyer. What, if Anything, is a Tilapia?—Mitochondrial ND2 Phylogeny of Tilapiines and the Evolution of Parental Care Systems in the African Cichlid Fishes. „Molecular Biology and Evolution”. 19 (6), s. 865–883, 2002. DOI: 10.1186/1471-2148-9-186. (ang.). 
  6. Schwarzer et al. The root of the East African cichlid radiations. „BMC Evolutionary Biology”. 9, s. 186, 2009. DOI: 10.1186/1471-2148-9-186. (ang.). 
  7. Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard Van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer's Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 2 października 2012 [dostęp 2012-12-05] (ang.).
  8. Krystyna Kowalska, Jan Maciej Rembiszewski, Halina Rolik Mały słownik zoologiczny, Ryby, Wiedza Powszechna, Warszawa 1973 (występuje pod synonimiczną nazwą łacińską)