Tiospinele (sulfospinele)
Tiospinele lub sulfospinele – minerały metali dwu-, trój- i czterowartościowych z gromady siarczków o charakterystycznej wyróżniającej je strukturze wewnętrznej analogicznej do spineli będących tlenkami. Mają swoje odpowiedniki także wśród selenków.
| Nazwa | Wzór | Geneza i występowanie |
|---|---|---|
| Linneit | Co3S4 | Podrzędny minerał utworów pneumatolitycznych i hydrotermalnych. |
| Polidymit | Ni3S4 | Utwory hydrotermalne, wraz z rudami Cu, barytem i pirytem. |
| Violaryt | FeNi2S4 | Utwory hydrotermalne w asocjacji z pirytem, chalkopirytem i chalkozynem oraz millerytem. |
| Indyt | FeIn2S4 | W pneumatolitycznych złożach kasyterytu |
| Greigit | Fe3S4 | znaleziony w San Bernardino, USA. |
| Cuproirdsyt | CuIr2S4 | dunity Inagly na Syberii |
| Cuprorhodisyt | CuRh2S4 | dunity Inagly na Syberii |
| Florensowit | CuCr1,5Sb0,5S4 | kompleks prekambryjski Sliudanka nad Bajkałem |
| Kalininit | ZnCr2S4 | jak wyżej |
Charakterystyka edytuj
Minerały te krystalizują podobnie jak spinele w klasie 48-ścianu (układ regularny). Najpospolitszymi osobnikami tej grupy są polidymit i linneit. Tworzą one szereg izomorficzny, w którego skład wchodzą greigit→polidymit→violaryt→indyt oraz selenki tyrrelit (Cu,Co,Ni)3Se4, bornhardyt Co3Se4 oraz trüstedtyt Ni3Se4.
W Polsce występują w sztolni Rudolf w Męcince na Dolnym Śląsku oraz żyle ankerytowej w okolicach Wałbrzycha.
Zobacz też edytuj
Bibliografia edytuj
- Bolewski A., Manecki A., Mineralogia szczegółowa, Wyd. PAE, Warszawa 1993